TURGUT KIRMIZIBAYRAK, Ali Rıza AKSOY, MUAMMER TİLKİ, MUSTAFA SAATCI

Kars yöresi Türk yerli atlarının morfolojik özelliklerinin incelenmesi

Bu çalışma, Kars yöresinde yetiştirilen Türk yerli atlarında donların dağılımı ile farklı yaş ye cinsiyetteki atlarda bazı vücut ölçülerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada 4 yaş grubu ( 3-4 yaş, 5-6 yaş, 7-8 yaş ile 9 ve daha yaşlı) içinde yer alan 67 erkek, 50 dişi olmak üzere toplam 117 atın vücut ölçüleri alınmıştır. Araştırmada don dağılımları (%) kır, doru, al, yağız, alaca ve kula donları için sırasıyla 41.46,41.46, 12.20, 2.44,1.63 ve 0.81 olarak saptanmıştır. Atların cidago yüksekliği (CY), beden uzunluğu (BEU), göğüs çevresi (GC), göğüs derinliği (GD), göğüs genişliği (GG), sağrı yükseldiği (SY), ön incik çevresi (OIC), baş uzunluğu (BAU) ve kulak uzunluğu (KU) genel en küçük kareler ortalamaları sırasıyla 137.26, 137.60, 151.17, 61.03, 38.71, 137.66, 17.23, 54.78 ve 16.59 cm olarak belirlenmiştir. GC, GD, GG ve BAU düzeyleri 3-4 yaş grubunda en düşük, 7-8 yaş grubunda ise en yüksek belirlenmiştir (P

Anahtar Kelimeler:

Kars, cinsiyet, fenotipik korelasyon, at, renk, vücut ölçümleri, yaş grupları

An investigation on morphological characteristics of Turkish native horses in Kars Region

This study was conducted to determine the distributions of body coat color and also investigate body measurements of Turkish native horses at different age and sex groups in Kars region. A total of 117 horses were divided into four separate groups based on their ages ( 3-4, 5-6, 7-8 and (9 years old ) to obtain the body measurements. The distributions of body coat colour of these horses were, as percentages, 41.46, 41.46, 12.20, 2.44, 1.63 and 0.81 for grey, bay, chestnut, black, splashed white and buckskin respectively. Additionally, the least squares means of height at withers (CY), body length (BEU), heart girth circumference (GC), chest depth (GD), chest width (GG), height at rump (SY), cannon circumference (OIC), head length (BAU) and ears length (KU) of these horses (3-years-old and older) were 137.26, 137.60, 151.17, 61.03, 38.71, 137.66, 17.23, 54.78 and 16.59 cm respectively. The levels of GC, GD, GG and BAU were found to be least in the groups of 3-4 years-old, whereas they were the highest in the group of 7-8 years-old (P<0.05). The effect of sex was significant on the values of CY, KU and OIC (P<0.05).

Keywords:

Kars, sex, phenotypic correlation, horses, colour, body measurements, age groups,

PDF

___

1.Türker HA: Türklerde Atçılık Dün-Bugün. Türkiye Jokey Kulübü Yayınlan, s.4-30, Ankara, 1971.
2.Demir H, Cerit H: Türklerde at yetiştiriciliğinin tarihi gelişimi. I. Ulusal Atçılık Sempozyumu. Konya, 1999.
3.Dinçer H, Yaşar H: Türklerde atçılık ve binicilik tarihi. I. Ulusal Atçılık Sempozyumu. Konya, 1999.
4.Anonim: Tarımsal Yapı. T.C. Devlet İstatistik Enstitüsü. An kara, 2001.
5.Batu S: Türk Atlan ve At Yetiştirme Bilgisi. Ankara Üniv Vet Fak Yayınlan: 13,2. Baskı, s.79-95, Ankara, 1951.
6.Yarkın İ: Atçılık. Ankara Üniv Zir Fak Yayınlan: 40, s.73-88, Ankara, 1953.
7.Aritürk E: Türkiye Atçılığının Bugünkü Durumu, Meseleleri 19.ve Yerli Atlanmızm Morfolojik Vasıflan Üstünde Araştırmalar. Ankara Üniv Vet Fak Yayınları: 86, s.33-85, Ankara, 1956.
8.Said Z: Türkiye'de Atçılığın Ehemmiyeti ve Araştırma Mev zuu. Yüksek Ziraat Enstitüsü Çalışmaları: 62. Ankara, 1940.
9.Sığındere V: Orta Anadolu Bölgesinde Yetiştirilen Atların Menşei ve Beden Yapılan ile Bunların En Önemli Problemleri Üzerinde Araştırma, s.50-64, Lalahan Zootekni Araştırma Ens-titüsü Yayın No: 50. 1977.
10.Arpacık R: At Yetiştiriciliği. 2.Baskı, s. 157-175, Şahin Mat baası, Ankara, 1996.
11.Tekin ME: Örneklerle Bilgisayarda İstatistik. Konya, 2003.
12.Anonim: SPSS 10.0 for Windows. SPSS Inc. 1999, USA.