TAHİR KAHRAMAN, SÜLEYMAN ALEMDAR, MUSTAFA ALİŞARLI, SEMA AĞAOĞLU

Fluoride Levels of Drinking Water in Bitlis Province (Turkey)

Bu çalışmada, Bitlis ve ilçeleri (Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan ve Tatvan) içme sularında florür düzeyleri araştırıldı. Çalışma materyalini, sonbahar (Kasım 2006) ve ilkbahar (Mayıs 2007) mevsimlerinde depo ve musluk sularından alınan toplam 164 örnek oluşturdu. Örneklerde florür düzeyi Orion 720A model potansiyometrede flor seçici elektrot ile ölçüldü. İncelenen depo ve musluk suyu örneklerinde florür düzeyleri sırasıyla 0.36±0.05 ve 0.35±0.03 ppm olarak tespit edildi. Bu değerler Ahlat ilçesinde en yüksek (0.75±0.04 ppm), Bitlis merkezde en düşük (0.01±0.01 ppm) seviyede belirlendi. Florür düzeyi örneklerin %62’sinde 0.50 ppm’in, tümünde ise 1.50 ppm’in altında saptandı. Florür düzeyi üzerine mevsimin etkisi önemsiz (P>0.05), yerleşim yerlerinin etkisi ise istatistiksel olarak önemli (P

Anahtar Kelimeler:

musluk suyu, halk sağlığı, florid, içme suyu, Türkiye, su kalitesi

Bitlis İli İçme Sularında Florür Düzeyleri

In the present study, fluoride levels of drinking water from the province of Bitlis and its towns (Adilcevaz, Ahlat, Güroymak, Hizan and Tatvan) were investigated. A total of 164 water samples, collected from tanks or tap in autumn (November 2006) and spring (May 2007) were used as material. The fluoride levels were measured by Orion model 720A potentiometer, using an ion-selective electrode. The fluoride values in drinking water samples obtained from tanks and tap were found to be 0.36±0.05 and 0.35±0.03 ppm respectively. These values were the highest in Ahlat (0.75±0.04 ppm), and the lowest in the center of Bitlis (0.01±0.01 ppm). Fluoride levels were determined below 0.50 ppm in the 62% of water samples, and below 1.50 ppm in all water samples. The effect of season on the fluoride levels were found to be statistically insignificant (P>0.05), while the effect of residential areas were significant (P<0.05). As a result, it was demonstrated that the fluoride levels investigated in all water samples were within standard ranges, which poses no risk for fluoride toxication in the province of Bitlis.

Keywords:

tap water, public health, fluoride, drinking water, Turkey, water quality,

PDF

___

WHO (World Health Organization): Fluorine and fluorides. IPCS International Programme on Chemical Safety, Environmental Health Criteria 36, World Health Organization, Geneva, 1984.
Manji F, Kapila S: Fluorides and fluorosis in Kenya. Part 1, The occurrence of fluorides. Odontostomatol Trop, 9, 15-20, 1986.
Fawell J, Bailey K, Chilton J, Dahi E, Fewtrell L, Magara Y: Fluoride in Drinking Water. IWA Publishing, London, 2006.
Türk Standartları Enstitüsü: Sular - İnsani Tüketim Amaçlı Sular. TS 266/Nisan 2005.
Sağlık Bakanlığı: İnsani tüketim amaçlı sular hakkında yönetmelik. Resmi Gazete, Sayı: 26290, Tarih: 15.09.2006.
EPA (Environmental Protection Agency): Fluoride in Drinking Water: A Scientific Review of EPA’s Standards. The National Academies Press, Washington DC, 2006.
Walton KC: Environmental fluoride and fluorosis in mammals. Mammal Rev, 18 (2): 77-90, 1988.
Şanlı Y: Metaller ve diğer inorganic maddeler. In, Kaya S (Ed): Veteriner Klinik Toksikoloji. s. 61-128, Medisan, Ankara, 1995.
Finkelman R, Centeno J, Selinus O: Medical geology: The emergene of a new dicipline. Terrae, 2 (1-2): 3-8, 2007.
Oruç N: Türkiye’de yüksek düzeyde fluorür içeren kaynak suları ve sağlık açısında önemi. I. Tıbbi Jeoloji Sempozyumu, 1-3 Aralık, Ankara, s. 48-51, 2005.
Baysal A: Beslenme. 8. Baskı, Hatiboğlu, Ankara, 1999.
Ökte Z: Florozis ve diş sağlığı. Tıbbi Jeoloji Sempozyumu, 6-8 Şubat, Ankara, s. 106-108, 2008.
ADA (American Dental Association): Nature’s Way to Prevent Tooth Decay, Water Fluoridation. http://www.ada.org/goto/fluoride, Accessed: 01.04.2008.
Srinivasan K, Rechnitz AG: Activity measurements with a fluoride selective membrane electrode. Anal Chem, 40, 509-517, 1968.
Horwitz W: Official Methods of Analysis of the Association of Official Analytical Chemistry. 13th ed., Academic Press, New York, 1980.
SAS: SAS/STAT User’s Guide. Version 6, 4th ed., SAS Institute Inc., Carry, North Carolina, 1998.
Kashani H, Birkhed D, Petersson LG: Fluoride concentration in the approximal area after using toothpicks and other fluoride-containing products. Eur J Oral Sci, 106, 564-570, 1998.
Kalaycıoğlu L, Serpek B, Nizamlıoğlu M, Başpınar N, Tiftik AM: Biyokimya. 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2000.
Kayar N, Çelik A: Manisa ili içme sularında florür düzeylerinin iyon seçici elektrod ile saptanması. Ekoloji, 40, 9-11, 2001.
Işıklı B.İ, Kalyoncu C, Metintaş S, Demir TA: Eskişehir yöresinde içme sularında florür düzeyleri. Ekoloji, 36, 28-30, 2000.
Dodurga HT, Or ME, Kayar A: Kapadokya bölgesi içme suyu kaynaklarında fluor düzeyleri ve bu bölgenin koyunlarında fluorosis ile ilgili semptomların saptanması üzerine araştırmalar. Turk J Vet Anim Sci, 26, 747-751. 2002.
Erdoğan S: Hatay bölgesi içme suyu örneklerinde flor düzeyleri. Vet Bil Derg, 18 (1-2): 73-76, 2002.
Ağaoğlu S, Alişarlı M, Alemdar S: Van bölgesi su kaynaklarında flor düzeylerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniv Vet Fak Derg, 18 (1): 59-65, 2007.
Şener Y, Botsalı MS, Koyutürk AE, Gökalp A: Konya ili sınırlarındaki üç farklı kaynak suyunun florid düzeylerinin araştırılması. Selçuk Üniv Dişhek Fak Derg, 16, 15-17, 2007.
Ataç A, Kayalıbay H, Altay N: Ankara ilindeki şişe ve musluk sularının flor seviyelerinin spesifik iyon elektrodu yöntemi ile saptanması. Tüm Diş Hek Bir Derg, 24, 12-13, 1995.
Ertuğrul F, Koparal E: İzmir ilinde içme sularının flor düzeyleri ve ağız-diş sağlığı yönünden önemi. Ege Pediatri Bulteni, 6, 1-5, 1996.
Şendil Ç, Bayşu N: İnsan ve hayvanlarda Ağrı ili Doğubeyazıt ilçesi köylerinde görülen flor zehirlenmesi ve bunu Van ili Muradiye ilçesi köylerinde de saptamamızla ilgili ilk tebliğ. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 10, 474-489, 1973.
Fidancı UR, Salmanoğlu B, Maraşlı Ş, Maraşlı N: İç Anadolu bölgesinde doğal ve endüstriyel florozis ve bunun hayvan sağlığı üzerindeki etkileri. Turk J Vet Anim Sci, 22, 537-544, 1998.
Karagül H: Florozis ve hayvan sağlığı. Tıbbi Jeoloji Sempozyumu, 6-8 Şubat, Ankara, s. 109-110, 2008.
Nair KR, Manji F, Gitonga JN: The occurrence and distribution of fluoride in groundwaters of Kenya. East Afr Med J, 61 (7): 503-512, 1984.
Altıntaş A, Fidancı UV, Sel T, Duru Ö, Başsatan A: Serum proteins electrophoresis and kidney function in sheep with natural and industrial fluorosis. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 47 (2): 105-114, 2000.
Fidancı UR, Sel T: The industrial fluorosis caused by a coal-burning power station and its effects on sheep. Turk J Vet Anim Sci, 25, 735-741, 2001.
Oto G, Turel İ: Muradiye ve Çaldıran yöresinden alınan su ve koyunların kan örneklerindeki flor düzeyine mevsimsel değişimlerin etkisi. Yüzüncü Yıl Üniv Sağ Bil Derg, 10 (1-2): 17-22, 2007.
Özdemir H, Keçeci H: Elazığ-Keban ilçesi Karamağra florit-molibdenit oluşukları çevresindeki su ve toprak örneklerinin flor düzeyleri. Fırat Üniv Sağ Bil Derg, 17 (3): 189-194, 2003.
Murray JJ, Breckon JA, Reynolds PJ, Tabari ED, Nunn JH: The effect of residence and social class on dental caries experience in 15-16 year-old children living in three towns (natural fluoride, adjusted fluoride and low fluoride) in the North east of England. Br Dent J, 171, 319-322, 1991.