HASAN ÇİÇEK, YAVUZ CEVGER, MURAT TANDOĞAN, E. Hesna ŞAHİN

Estimation of optimum fattening period by cattles of Brown Swiss Hybrid (Fı) fattening

Bu araştırma, sığır besi faaliyetinde, kara geçiş noktası ve optimum besi süresinin tespiti ile işletme sonuçlarının teknik ve ekonomik yönden değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın materyalini, Kasım 2004-Mayıs 2005 tarihleri arasında, 12-14 aylık yaşlarda 45 baş erkek montofon melezi (F1) sığırlarla yapılan, 180 günlük besiye ait kayıtlar oluşturmuştur. Yapılan besi faaliyetinde; besi başı canlı ağırlığı 249.89 kg, besi sonu canlı ağırlığı 495.10 kg, ortalama günlük canlı ağırlık artışı 1.36 kg, kuru madde cinsinden yemden yararlanma oranı da 6.62 olarak hesaplanmıştır. İşletme 45 ile 60. günler arasında kara geçmiş; 135 ile 150. günler arasında da maksimum karlılığın sağlandığı optimum besi süresini yakalamıştır. Ayrıca tüm sürüye ait fiyat marjı %1.94; ağırlık marjı ise %98.06 olarak hesaplanmıştır. Araştırmada kullanılan girdi unsurlarının toplam girdi içerisindeki yüzde oranları incelendiğinde; besi materyalinin %60.48; yem’in %26.20; işçilik’in %9.97; veteriner-sağlık giderlerinin %1.82; enerji-akaryakıt giderlerinin %1.12 ve diğer giderlerin %0.41 oranında pay aldığı tespit edilmiştir. Kuru madde cinsinden yem kısmi verimliliği 0.16 kg; işçilik kısmi verimliliği ise 40.88 kg/gün olarak hesaplanmıştır. İşletmede, mali rantabilite %9.43, rantabilite faktörü %13.49 ve masraf/hasıla oranı da 1.16 değerinde bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Amerikan Esmer Irkı, hibritler, sığır besisi, besi, başabaş noktası, marjinal analiz, gelir, maliyet analizleri, ekonomik değerlendirme, karlılık, verim ögeleri

Montofon melezi (Fı) sığırlarla yapılan beside optimum besi süresinin tespiti

This research was carried out to assess cattle fattening activity in terms of estimation of break-even point and optimum fattening period and technical and economic aspects of livestock enterprises. The data consisting of the results compiled after fattening 45 male Brown Swiss Hybrid (F1) cattle approximately 12-14 months old for 180 days form the material of the research carried out in November 2004-May 2005. In fattening activities the live weight per head of cattle has been calculated as 249.89 kg, end of fattening period live weight as 495.10 kg, average daily live weight gain as 1.36 kg, and the average feed conversion ratio as 6.62. The enterprise broke even at around 45-60 days. The optimum fattening period providing maximum profitability was determined to be between 135-150 days. Furthermore the price margin of the whole herd was 1.94% and the weight margin was 98.06%. When the ratio percentages of input materials used in the study are examined the ratios were determined to be as follows: fattening material consists of 60.48%, feed consists of 26.20%, labor 9.97%, vets-and-meds 1.82%, energy-fuel consist 1.12% while miscellaneous expenses constitute 0.41% of the total input. The partial productivity of feed in terms of dry matter content was 0.16 kg. The partial productivity of labor was 40.88 kg/day. The financial rantability ratio was 9.43%, rantability factor 13.49% and output/input rate 1.16 in the enterprise..

Keywords:

American Brown Swiss, hybrids, cattle fattening, finishing, break-even point, marginal analysis, income, cost analysis, economic evaluation, profitability, yield components,

PDF

___

1.Çiçek H, Sakarya E: Afyon İli sığır besi işletmelerinde fiyat ve ağırlık marjlarının işletme geliri üzerine etkisi. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 53, 53-56, 2006.
2.Erkuş A, Özçelik A, Gürdoğan T, Turan A: Siyah Alaca sığırlarının besisinde optimal besi süresinin tespiti. Çiftçi ve Köy Dünyası Dergisi, 6-7, 18-21; 23-27, 1990.
3.Field TG, Taylor RE: Beef Production and Management Decisions. Pearson Education, Inc, 4th ed, 238-284, New Jersey, 2003.
4.Sakarya E, Günlü A: Limuzin x Jersey (F1) melezi ve holştayı ırkı tosunlarda optimal besi süresinin tespiti üzerine bir araştırma. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 43, 113-120, 1996.
5.Altuntaş M, Arpacık R: Farklı yaşlarda besiye alınan Simental tosunlarda besi performansı ve optimum kesim ağırlıkları. Lalahan Hayv Araşt Enst Derg, 44, 7-16, 2004.
6.Müftüoğlu MT: İşletme İktisadı. Turhan Kitabevi, 3. baskı, 284, Ankara, 1999.
7.Polat BK: Ankara İli Sığır Besi İşletmelerinde Karlılık ve Verimlilik Analizleri. Ankara Üniv Sağlık Bil Enst, Doktora tezi, Ankara, 1997.
8.Crotty R: Cattle, Economics and Development. Commonwealt Agricultural Bureaux, Printed by Unwin Brothers The Gresham Pres, pp. 27-61, England, 1980.
9.Snapp RR: Beef Cattle. University of Illinois, John Wiley and Sons Inc, Chapman Hall Ltd, 4th edition, pp. 25-37, London, 1956.
10.Cevger Y, Güler H, Sarıözkan S, Çiçek H: The effect of live weight on technical and economic performance in cattle fattening. Turk J Vet Anim Sci, 27, 1167-1171, 2003.
11.Gardner BA, Northcutt SL, Dolezal HG, Gill DR, Ray FK, Morgan JB, Shearhart CW: Factors influencing profitability of feddlot steers. http://www.ansi.okstate.edu/research/1996rr /28.pdf. Accessed: 11.04.2002.
12.Akcan A, Alpan O, Arpacık R, Deliömeroğlu Y: Simmental erkek danaların besi performanslarının açık ve kapalı ahır sistemlerinde karşılaştırılması. Lalahan Hayv Araşt Enst Derg, 36, 21-31, 1996.
13.Arpaclk R, Nazllgül A, Beyhan Z, Atasoy F: Esmer nrk danalarda besi başn ağnrlnğnnnn besi performansn ve besi ekonomisine etkisi. Lalahan Hayv Araşt Enst Derg, 34, 79-89, 1994.
14.Çiçek H, Sakarya E: Afyon İli snğnr besi işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri. Lalahan Hayv Araşt Enst Derg, 43, 1-13, 2003.
15.Gillespie JR: Modern Livestock and Poultry Production. Thompson Learning Inc, 7th ed, 248-370, USA, 2004.
16.Okuyan R, Eliçin A, Erkuş A, Deniz O: Doğu Anadolu Kırmızısı Tosunlarnn Besisinde Farklı Enerji Düzeyli Rasyonların Besi Gücü, Karkas Kalitesi ve Et Üretim Maliyetine Etkileri Üzerine Araştırmalar. Ankara Üniv Ziraat Fak Yayınları, No: 657, Ankara, 1977.