Erzurum mezbahalarında kesilen koyun ve sığırlarda hidatidozun yayılışı ve ekonomik önemi

Bu çalışma, Erzurum mezbahalarında (EBK ve bazı özel mezbahalar) kesilen koyun ve sığırlarda hidatidozun (kist hi-datik) yayılışını, iç organlardaki dağılımını ve neden olduğu ekonomik kayıpları saptamak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla Nisan-Eylül 1997 tarihleri arasında ayda bir kez anılan mezbahalara gidilerek, kesimi yapılan hayvanların karaciğer, akciğer, kalp ve dalakları kist hidatik yönünden incelenmiştir. Araştırma süresince 1066 koyun ve 530 sığır incelenmiş olup enfeksiyon oranı koyunlarda %70.91, sığırlarda ise % 46.41 olarak saptanmıştır. Kist hidatiklere koyunlarda daha çok karaciğerde (P>0.05), sığırlarda ise akciğerde rast¬lanmıştır (P

Anahtar Kelimeler:

koyun, ekonomik etki, hastalık yaygınlığı, sığır, mezbahalar, Türkiye, Echinococcus granulosus, ekinokokozis, parazitler, metasestod, akciğerler, kayıp, çiftlik hayvanları, karaciğer, solucanlar, ekonomi

Prevalence and economic importance of Hydatidosis in slaughtered sheep and cattle in Erzurum' slaughterhouses

This study was carried out to determine the prevalence of hydatidosis (hydatid cyst) and its distribution in internal or¬gans and economic importance in slaughtered sheep and cattle in Erzurum' slaughterhouses (EBK, some commercial abottoirs). The investigation was made between April-September 1997, six monts period, by visiting the slaughterhouses once a month. The livers, lungs, spleens and hearts of slaughtered animals were inspected for the hydatid cyst. 1066 sheep and 530 cattle were examined for the hydatidosis and the rates of infection were found to be 70.91% in sheep and 46.41% in cattle. While hydatid cysts in the cattle were found mostly in the lungs (P<0.01), in the sheep it were mostly found in the livers (P>0.05). The economic loss due to livers and lungs partially or completely tossed out calculated in the animals controlled during six moths was determined to be about 430.000.000. Turkish Liras for 1997 (2300 USA Dollar).

Keywords:

sheep, economic impact, disease prevalence, cattle, abattoirs, Turkey, Echinococcus granulosus, echinococcosis, parasites, metacestodes, lungs, losses, livestock, liver, helminths, economics,

PDF

___

1. Umur Ş: Hidatidozun (Kist hidatik) önemi, korunma yollan ve eradikasyonu için bir öneri. Vet Hek Dern Derg, 65(4): 18-22, 1995.
2. McManus D P, Smyth J D: Hydatidosis changing con¬cepts in epidemiology and speciation. Parasitol Today, 2 (6): 163-168,1986.
3. Güralp H: Helmintoloji. İkinci Baskı. Ankara Üniv Vet Fak Yayın. No: 368, Ankara, 1981.
4. Tınar R, Coşkun Ş Z: Hayvanlarda Kist Hidatik (Echinococcosis). 7. Ulusal Parasitol Kongresi, 22-25 Ekim 1991. Girne, Kıbrıs. Kongre Özel Kitabı. T Parazitol Dem Yayın No: 10,157-196, 1991.
5. Furth M, Hoida G, Malsay Y, Greenberg Z, El-On J: Echinococcosis/hydatidosis in Israel and in the world. Israel Vet J, 49(1): 4-8, 1994.
6. Tiğin Y, Burgu A, Doğanay A: Hayvanlarda Ekinokok Türleri (Echinococcosis). 7. Ulusal Parazitol Kongresi, 22-25 Ekim 1991. Girne, Kıbrıs. Kongre Özel Kitabı, T Parazitol Dern Yayın No: 10, 129-155, 1991.
7. Saygı G: Hydatidosis in Turkey Within the Last Fourteen Years(l979-1993).Cumhuriyet Üniv Press. Sivas, 1996.
8. Kozakiewickz B: The influence of a repeated mass treatment of dogs with droncit solution on the incidence of hydatidosis in domestic pigs. Vet Med Rev, 2: 158-163, 1985.
9. Larrieu E, De La Fuente R, Aquino A, Costa M T, Vargas F: Control of hydatidosis in the rio negro province of Argentina. Vet Med Rev, 60(1-2): 54-59, 1989.
10. Soule C, Fabien J F, Mailliot E: Animal hydatidosis in France. 8th International Congress of Parasitology. 10-14 Oct., 1994, İzmir.
11. Çenet O, Taşçı S: Manisa Et Ve Balık Kurumunda (EBK) 1986-1993 yılları arasında kesilen kasaplık hayvanlarda kesim sonrası görülen hastalıkların araştırılması. T Parasitol Derg, 18(4): 511-516, 1994.
12. Dik B, Cantoray R, Handemir E: Konya "Et ve Balık Kurumu Kombinasında kesilen küçük ve büyükbaş hayvanlarda hidatidozun yayılışı ve ekonomik önemi. T Parazitol Derg, 16(3-4): 91-99, 1992.
13. Güralp N, Doğru C: Ankara Mezbahasında kesilen değişik yaşlardaki koyun ve sığırların organlarında görülen ekinokok kistlerinin fertilite durumları. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 16(3-4): 91-99, 1971.
14. Poyraz Ö, Özçelik S, Saygı G, Genç S: Sivas Et ve Balık Kurumu Kombinasında 1985-1988 yılları arasında kesilen koyun ve sığırlarda kist hidatik görülme oranı. T Parazitol Derg, 14(1): 35-40, 1990.
15. Özyer İ: Adana Et ve Balık Kurumunda imha edilen ruminant karaciğerlerinde görülen helmint türleri ve ekonomik önemleri. Etlik Vet Mikrobiyol Derg, 6(6): 67-78, 1990.
16. Özer E, Özcan C, Arslan N, Kalander H, Angın M: Elazığ Et ve Balık Kurumunda atılan koyun karaciğerlerinde bakteriyel ve paraziter etkenlerle bunların oluşturduğu ekonomik kayıplar. Doğa Türk Vet Hay Derg, 20: 191-201, 1996.
17. Umur Ş, Aslantaş Ö: Kars Belediye Mezbahasında kesilen ruminantlarda hidatidozun yayılışı ve ekonomik önemi. TParazitol Derg, 17(2): 27-34, 1993.
18. Toparlak M, Gül Y: Van İli Belediye Mezbahasında kesilen hayvanlarda hidatidozun yayılışı ve ekonomik önemi. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 36(1): 129-137, 1989.
19. Kurtpınar H: Erzurum, Kars ve Ağrı Vilayetleri sığır, koyun ve keçilerinin yaz aylarına mahsus parazitleri ve bunların doğurdukları hastalıklar. Türk Vet Hek Dern Derg, 120-121: 3226-3232, 1956.
20. Doğanay A: Paraziter hastalıklardan ileri gelen ekonomik kayıplar. Vet Hek Dern Derg, 64(2): 52-59, 1993.
21. Tiğin Y: Ekinokokun yayılışında mezbahaların önemi. Vet Hek Dern Derg, 45(1): 5-8, 1975.
22. Çivi S, Güler S: Kist hidatik hastalığı nedeniyle oluşan ekonomik kayıplar. T Parazitol Derg, 19(2): 230-236, 1995.
23. Altıntaş N: Kits hidatik: Önemi ve korunma. 10. Ulusal Parazitol Kongresi, 8-12 Eylül 1997, Ankara.
24. Zeybek H, Tokay A: Ankara yöresinde evcil ve yabani kanidaelerde Echinococcus türlerinin yayılışı cyst şekillerinin ensidansı ve kontrol olanaklarının araştırılması. Etlik Vet Mikrobiyol Derg, 6(6): 1-19, 1990.
25. Çiftçioğlu M A: Erzurum yöresinde echinococcosis sorunu. 9. Ulusal Parazitol Kongresi, 24-27 Ekim 1995, Antalya.