Aydın ili süt sığırcılık işletmelerinde kaynak kullanımında etkinlik derecesi ile örgütlenme ve pazarlama sorunları

Bu çalışmada, Aydın ili süt sığırcılık işletmelerinde kaynak kullanımının etkinlik derecesi araştırılmıştır. Bu amaca ulaşmak için 89 adet süt sığırcılık işletmesinin 1996-1998 yıllarına ait verilerinden yararlanılmıştır. Söz konusu verilerin analizinde Cobb-Douglas tipi üretim fonksiyon modelinden yararlanılmıştır. Buna göre maliyeti oluşturan masraf unsurları arasında; yüzde 62,60 ile yem ilk sırayı almakta, bunu yüzde 18,81 ile işçilik, yüzde 6,89 ile amortismanlar izlemektedir, işletmelerin toplam gelirleri arasında süt satış geliri yüzde 62,9 ile ilk sırada yer almaktadır. Bunu yüzde 27,3 ile envanter kıymet artışı, yüzde 7,1 ile buzağı ve yüzde 2,7 ile gübre geliri izlemektedir. Tüm işletmelere ait yıllık ortalama süt verimi 4.937 kg olarak hesaplanmıştır. Bu işletmelere ait mali rantabilite oranı ortalama 26,97; rantabilite faktörü 21,17 ve masraf-hasıla oranı ise 1,49 olarak hesaplanmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına dayanarak; girdi unsurlarının marjinal değer prodüktivitesi (MDP) yemde 1,2; işçilikte -1,1; amortismanlarda 0,3 olarak hesaplanırken, ölçeğin sabit verimi (0,9) tesbit edilmiştir. Geleneksel bir süt pazarlama zincirinin bulunduğu Aydın ilinde, çiğ süt pazarlamasında toplam aracı marjı ortalama yüzde 44,7; sanayide işlenmiş sütte oluşan pazarlama zincirinde ise aracı marjı ortalama yüzde 63 olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

gelir, örgütlenmeler, süt sığırı, karlılık, pazarlama, kaynak kullanımı, maliyet, tarım ekonomisi, Aydın, Cobb-Douglas fonksiyonu, süt işletmeleri

The efficiency of resource usage in dairy herds in Aydın province and their marketing and organisation problems

Efficiency of resource usage in the dairy herds in Aydın Province was studied. For this purpose, econometrics models have been developed using the data obtained from the 89 dairy enterprises between 1996-1998 years. The marginal impacts of some important cost components in the total enterprise revenue were estimated by developing Cobb-Douglas Production Models. The proportion of some cost components in the total cost in research were 62,60 % in feed, 18,81 % in labour, 6,89 % in depreciation cost. Average income distribution observed in these enterprises were as follows; milk sales, calf, inventory value increases, manure revenues, 62,9 %, 27,3 %, 7,1 %, 2,7 %, respectively. The average annual milk yield per dairy cattle was 4.937 kg in this study. The ratio of financial rantability, rantability factor and income-outcome ratio were estimated to be 26,97; 21,17 and 1,49 respectively. According to- the results of multiple regresion analysis, the marginal value product of input factors at feed, labour, depreciation costs were 1,16; -1,13 and 0,31 respectively. Returns to scale in Aydın was 0,9. The marketing margin of liquid milk and processed milk in Aydın Province were found to be 44,7 % and 63% respectively.

Keywords:

income, organizations, dairy cattle, profitability, marketing, resource utilization, costs, agricultural economics, Aydin, Cobb-Douglas functions, dairy farms,

PDF

___

1.Anonim: Temel Yapısal Değişim Projeleri Komite Raporları Müst., Ankara, 1996.
2.Anonim: Tarım Bakanlığı Aydın İl Md. Kayıtları, basılmamış, 1998.
3.DİE: Tarımsal yapılar ve üretim. DİE Matbaası, Ankara, 1997.
4.Aziz A: Araştırma yöntemleri-teknikleri ve iletişim. İLAD Yayın No: 3, Ankara, 1990.
5.Soft Art Inc Microsoft Excel 7.0, 1995.
6.Microsoft SPSS for Windows. Release 7.5, 1995.
7.Akkaya Ş: Ekonometri Cilt I. Anadolu Matbaacılık, İzmir,
8.Yasankul M: Ülkemizde hayvansal üretimide bölgelerarası verimlilik Karşılaştırmaları, M.P.M. Yayın No: 82, Ankara, 197.
9.Çakıcı L: Sanayi işletmelerinde rantabilite. AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları Yayın No: 485, AÜ Basımevi, Ankara, 1981.
10.Alpan O: Sığır yetiştiriciliği ve besiciliği. Medisan Yayınları No:3, Ankara, 1990.
11.Alam J, Yasmin F, Sayeed MA, Rahman SMA: Economics of Mini Dairy Farms In Selected Areas of Bangladesh. Asian- Australian Journal of Animal Science, 8:1, 17-22, Bangladesh, 1995.
12.Araş A, İzmirli R: İzmir şehir yöresinde ahır sütçülüğü yapan ihtisaslaşmış süt işletmelerinde seçilen bir grubun ekonomik yönden incelenmesi ve üretim maliyeti. Ege Üniv Ziraat Fak, Yayın No:279, Ege Üniv Matbaası, İzmir, 1976.
13.Kahya C, Talim M: Entansif süt üretim projelerini İzmir, Manisa ve Aydın illerindeki uygulamasının ekonomik yönden değerlendirilmesi üzerine bir araştırma, Ege Üniv Ziraat Fak Dergisi, 22:3,53-63, 1985.
14.Esen AR, Akın U: Süt sığırcılık işletmelerinde verimlilik ve ekonomik analizler. MPM Yayın No: 222 Ankara, 1978.
15.Dostoğlu AS: Türkiye sığırcılığında damızlık sorunu ithal ve İslah edilen ırklardan yararlanma düzeyi ve ekonomik sonuçlan. MPM Yayın No: 243, Ankara, 1981.
16.Deniz D: Kastamonu ilinde projeye dayalı entansif süt sığırcılığı işletmelerinde maliyet analizleri ve verimlilik üzerinde bir araştırma. Uzmanlık Tezi, Ankara, 1983.
17.Günlü A: Konya ili süt sığırcılık işletmelerinde karlılık ve verimlilik analizleri ile işletmelerin üretim ve pazarlama sorunları. Doktora Tezi, Ankara, AÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1997.
18.İçöz Y: Bursa ili süt sığırcılık işletmelerinin karlılık ve verimlilik analizi. Doktora Tezi, Ankara, AÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 1999.
19.Conlin J: The cost of producing milk, bovine practitioner. No:26, 12-13, MN-USA, 1991.
20.Iype S, Radhakkrihnan J, Craghavan K: Influence of socio-economic factors on milk production of crossbred cows in kerela. Indian Journal of Animal Science: 63, 1299-1301, India, 1992.
21.Kumbhakar SC, Heshammarti A: Efficiency measurement in Swedish dairy farms an application of rotating panel data 1976-88 American Journal of Agricultural Economics, 77,(3): 660-674,1995.
22.Yıldırım C: Orta Anadolu Bölgesi hayvancılığının genel yapısı ve verimlilik açısından değerlendirilmesi, M.P.M. Yayın No:210, Ankara, 1977.
23.Wersink A, Tauer LW: Causality betweeen dairy farm sizes and productivity. American Journal Agricultural Economic, 73: (2), 1138-1145,1991.
24.Binici T, Akdemir Ş: Aşağı Seyhan Ovasında süt sığırcılığına yer verilen işletmelerde yem giderlerinin minimizasyonu. Çukurova Üniv Zir Fak Derg, 1993, 8(1): 177-192, Adana, 1993.
25.Tripath H, Kunzru ON: Productivity of dairy animals and employment generation among rural women. Indian Journal of Animal Science: 63,1295-1298, India, 1992.
26.Kebede E, Schreiner DF: Economies of scale in dairy marketing cooperatives in Kenya. Agribusiness No: 12:4, Page:395-402, New York, 1996.
27.Aral S: Kayseri ilinin ekonomik gelişmesinde hayvancılık sektörünün yeri ve önemi. Kayseri ilinin Ekonomik Gelişmesi Semineri, İAV, İstanbul,1997.