ERKEN CUMHURİYET’TE EKONOMİNİN MİLLİLEŞTİRİLME ÇABALARINA BİR ÖRNEK: MİLLİ İKTİSAT VE TASARRUF CEMİYETİ (1929)

Genç Cumhuriyet’in yaşadığı en büyük sorunlardan biri milli bir ekonomiyi tesis etme konusundaki yaşadığı zorluklardır. Osmanlı’dan devralınan ekonomik model, bağımsızlığını yitirmiş bir haldeydi. Lozan Barış Görüşmeleri devam ederken, devletin asli unsuru her alanda bağımsızlık ülküsü olduğu gibi ekonomik bağımsızlık da öncelikliydi. 1923-1929 yılları arasında yerli malı kullanılması ve Türk lirasının değerlendirilmesi mevzusu üzerine hummalı bir çalışma yürütüldü. Konuyla ilgili halkın görebileceği tüm mecralarda milli ekonominin ve tasarruf tedbirlerinden bahsedilerek, vatandaşların bilinçlenmesi sağlandı. Bu çalışmada Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kuruluşu, amacı, faaliyetleri, etkinlik alanı ve felsefesinin toplum üzerine ne denli olduğu irdelenmiştir. Çalışmanın önemli noktalarından biri Türkiye’de milli ekonomi ve devletçilik ilkesinin uygulanmaya çalışılmasında Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin bir propaganda aracı olarak kullanılması ve halkın bu propagandaya destek vermesidir.

An Example of the Nationalization Effort of the Economy in Early Republican Period: The National Economy and Saving Association (1929)

One of the most crucial problems faced by the Young Republic is the difficulties in establishing a national economy. The economic model inherited from the Ottoman Empire had lost its independence. While the Lausanne Peace Negotiations were continuing, the main element of the state was independence in all areas, as well as economic independence. As a matter of fact, this was successful and the capitulations were abolished. Between 1923 and 1929, a feverish study was carried out on the subject of using domestic goods and evaluating the Turkish lira. Citizens were raised awareness by talking about the national economy and saving measures in all channels that the public could see. In this study, the foundation, purpose, activities, field of activity and philosophy of the National Economy and Savings Society were examined. One of the important points of the study is the use of the National Economy and Savings Society as a propaganda tool in trying to implement the principle of national economy and statism in Turkey and the public's support for this propaganda.

PDF

___

BCA.
TBMM ZC.
Akşam
Cumhuriyet
Hakimiyet-i Milliye
İkdam
Milliyet
Ulus
Vakit
Çetinkaya, Y. D. (2015). Osmanlı'yı müslümanlaştırmak, kitle siyaseti, toplumsal sınıflar boykotlar ve milli iktisat (1909-1914). İstanbul: İletişim Yayınları.
Ökçün, G. (1971). Türkiye iktisat kongresi 1923. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Yayınları.
Özçaylak, A. (2016). Cumhuriyet dönemi ekonomisinde yerli malı politikaları ve uygulamaları . Erzurum: Atatürk Üniversitesi Atatürk İlke ve İnkılapları Tarihi Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Özdemir, N. (2019). I. Dünya Savaşı’nda İstihlak-ı Milli Kadınlar Cemiyeti’nin faaliyetleri. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları , 29-47.
Özer, S. (2103). 1929 Dünya ekonomik bunalımı çerçevesinde yerli malı ve tutum haftası kutlamaları. Turkish Studies, 595-613.
Avcıoğlu, D. (1976). Türkiye'nin düzeni I. İstanbul: Tekin Yayınevi.
Başaran, M. (2005). Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'in ilk yıllarına yerli malı kullanımı teşviki. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 45-62.
Boratav, K. (2005). Türkiye iktisat tarihi 1908-2002. Ankara: İmge Kitabevi.
Boratov, K. (1982). Türkiye'de devletçilik . Ankara: Savaş Yayınevi.
Duman, D. (1992). Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 127-141.
Duman, D. (2001). Ulusal ekonominin yapılanmasında yerli malı haftaları . İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
Duman, D., & Varnalı, Ö. Ş. (2013). 1930’larda çocuk piyeslerinde yerli malı kullanma ve ulusal ekonomi bilincini oluşturma çabaları. The Journal of Academic Social Science Studies, 1529-1547.
Ezer, F. (2010). 1929 Dünya ekonomı̇k krı̇zı̇’nı̇n Türkı̇ye’ye etkı̇lerı̇. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 427-442.
Genç, M. (2014). Osmanlı İmparatorluğu'nda devlet ve ekonomi. Ankara: Ötüken Neşriyat.
Hale, W. (1984). The tradion and the modern ın the ecomoniy of Kemalist Turkey: The Experience Of The 1920s . J. M. Landau içinde, Atatürk and the Modernization of Turkey (s. 153-171). E. J Brill.
Haydar, A. (1913). Yerli malları . Kadınlar Dünyası, 24-26. İstihlak-ı Millî Cemiyeti Nizâmnâme-i Esasisi. (1915). İstanbul: İfham Matbaası.
Köse, O. (2005). Osmanlı-Amerikan ilişkilerinde bir kriz: Hacı David Vapur kumpanyası boykotu (1911). Belleten, 461-482.
Kadau, T. (1998). Atatürk dönemı̇nde (1923-1938) Denı̇zlı̇ sanayı̇sı̇. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 67-74.
Karagöz, H. (2009). Döviz kuru dış ticaret ilişkisi. Konya: Konya Ticaret Odası .
Keyder, Ç. (2014 ). Türkiuye'de devlet ve sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları .
Keyder, Ç. (2014). Devlet ve sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Kipal, U., & Uyanık, Ö. (2001). Türkiye milli iktisat tarihi (devletçilik). İstanbul: Kaynak Yayınları.
Lange, B. (2007). The stock market crash of 1929: The end of prosperity. New York: Chelsea Houses Publishers.
Mamulât-ı Dâhiliye İstihlâki Kadınlar Cemiyet-i Hayriyesi'nin Beyannâmesi . (1920). Kadınlar Dünyası, 1-4.
Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti, Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti Nizamnamesi. (1929). Ankara .
Nur, D. R. (1967). Hayat ve hatıratım 4. Cilt . İstanbul: Altındağ Yayınevi.
Şükran, A. (1913). Bilmek isteriz. Kadınlar Dünyası, 177-178.
Şener, A. (1990). İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin iktisadi ve mali politikaları (1908- 1918). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 203-232.
Tezel, Y. (1982). Cumhuriyet tarihinin iktisadi tarihi (1923-1950). Ankara: Yurt Yayınları .
Toprak, Z. (1995). Milli iktisat-milli burjuvazi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. Yerli Mamulât Müstehlikleri Cemiyeti Nizamnâmesi. (1341 ). İzmir: Nefaset Matbaası.