Ağrı’da (Karaköse) Demokrat Parti teşkilatlanması

II. Dünya Savaşı’ndan sonra ortaya çıkan sosyo-kültürel ve siyasi değişimler, tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de etkisini göstermişti. Bu düzen içerisinde demokrasi, özgürlük ve liberalizm geniş ölçüde yer almıştı. Türkiye ise bu değişimlere ilk olarak çok partili hayata geçişle başlamıştı. Demokrat Parti seçim propagandasını uygularken, hem ülkenin sosyal yapısını göz önüne almış, hem de her bölge için ayrı bir politika sergilemişti. DP Ağrı Teşkilatı, valinin zorluk çıkarmasına 1946’da kurulmuştu. Ağrı İsyanı’nın vermiş olduğu tedirginlik devam ettiği için halk ilk dönemlerde DP’ye çok sıcak yaklaşmamıştı. İlçelerde herhangi bir hazırlık yapılmadan kuruluş beyannamesi ilçelere erken verildiği için teşkilat kurulmasında bazı zorluklar yaşanmıştı.1946 Seçimlerinde DP Ağrı Teşkilatı yeni kurulduğu için seçimlere katılmamıştı. 1950’de Ağrı için ise seçim propagandasının temelini, sosyal haklar ve ekonomik iyileştirme oluşturmuştu.14 Mayıs 1950 seçimleri sonrası CHP Ağrı il örgütünde yaşanan yeniden yapılanma sürecinde ise, 27 Mayıs 1960 askeri müdahalesine dek uzanan yeni bir yönelim ortaya çıkmış ve bu süreçte yaşanan gelişmeler, Türk siyasi hayatında kayda değer izler bırakmıştı.

Ağrı Democrat Party the Organization

The socio-cultural and political alterations after the World War 2 have showed their effects in Turkey as well as the whole world. In that formation, There are democracy, freedom and liberalism in this contexture extensively. The first alterations in Turkey started to changes with transition to the multiparty life. While Democratic Party executed poll propaganda, they had considered both the social structure of the country and showed different political attitudes at the different regions. Social rights and economical reforms had constituted the basis of the poll propaganda of Ağrı. DP Ağrı Organization was established in 1946 to issue the governor's challenge. Ağrı Rebellion in the first period given by the public to continue to disturbance approached too hot D.P. Declaration of the organization without any preparation districts experienced some difficulties in the establishment of the organization to have been given an early. Elections 1946 DP Did not attend the election for the new establishment Organization Ağrı. During reconstruction process in CHP Ağrı Organization following the 14 May 1950 elections; a new management approach emerged dating 27 May 1960 Military Coup and affairs happening during this process created remarkable impression in Turkish Political Life.

PDF

___

ARŞİVLER

Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (B.C.A)

Cumhurbaşkanlığı Arşivi

İçişleri Bakanlığı Arşivi

T.B.M.M. Arşivi

RESMİ YAYINLAR

Demokrat Parti Tüzük ve Program, Ankara 1946.

T.B.M.M Tutanak Dergisi

Ayın Tarihi

GAZETELER

Ağrı

Cumhuriyet

Demokrat

Demokrat Ağrı

Karaköse

Kudret

Milliyet

İkinisan

Şark Ekspres

Tanin

Tasvir

Ulus

Vatan

Yayla

Yeni Ulus

Zafer

KİTAPLAR

AĞAOĞLU, S. 1992: Siyasi Günlük-Demokrat Parti’nin Kuruluşu, Haz: Cemil

KOÇAK, İletişim Yayınları, İstanbul.

BAL, D. 2001: Demokrat Parti’nin Kuruluş Çalışmaları ve Çok Partili Siyasi Hayata Katkıları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.

BAYAR, C. 1986: Başvekilim Adnan Menderes, Derleyen: İsmet BOZDAĞ, Tercüman Yayınları, İstanbul.

BURAN, H. 1987: Türkiye’de Çok Partili Demokratik Hayata Geçiş (1945- 1950), Ankara.

DEMİR, Ş. 2009: Türk Siyasi Hayatında Adnan Menderes (1930-1960), (Basılmamış Doktora Tezi), İstanbul.

KABASAKAL, M. 1991: Türkiye’de Siyasal Parti Örgütlenmesi, (1908- 1960),Tekin Yayınevi, İstanbul.

ÖNER, K. 1948: Siyasi Hatıralarım ve Bizde Demokrasi, Osmanbey Matbaası, İstanbul.

SARISÖZEN, G. 1998: DP Milletvekili Albümü (1946-1950), Ankara.

DEMİREL, T. 2011: Türkiye’nin Uzun On Yılı Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi, İstanbul

TOKER, M. 1970: Tek Partiden Çok Partiye Geçiş, Milliyet Yayınları, İstanbul.

URAN, H. 2007: Meşrutiyet, Tek Parti, Çok Parti Hatıralarım (1908- 1950),Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.

US, A. 1966: 1930-1950 Hatıra Notları, Vakit Matbaası, İstanbul.

YALMAN, A. E. 1970: Yakın Tarihte Görüp Geçirdiklerim, İstanbul.

MAKALELER

AVCIOĞLU, S. 1953: “Soru Müessesesi” Yayla, 21 Kasım.

FENİK, M. F. 1951: “ Kongrede İleri Sürülen Dilekler” Zafer, 19 Ekim.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Demokrat Parti ve Kuruluşu, XI ” Yayla,20 Temmuz.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Demokrat Parti ve Kuruluşu VIII” Yayla,14 Temmuz.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Demokrat Parti ve Kuruluşu IX” Yayla,15 Temmuz.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Demokrat Parti ve Kuruluşu, X ” Yayla,16 Temmuz.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Demokrat Parti ve Kuruluşu, XII ” Yayla,21-22 Temmuz.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Demokrat Parti ve Kuruluşu, XIII ” Yayla, 26 Ağustos.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Demokrat Parti ve Kuruluşu, XIII ” Yayla,1 Eylül.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Cumhuriyet Halk Partisi” Yayla, 29 Mayıs.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Sayın Gülek Konuşurken” Yayla, 17 Ağustos.

SARAÇOĞLU, Ş. 1953: “Demokrat Parti ve Kasım Kührevi ” Yayla,1 Eylül..

ŞEFKATLİ, B. M. 1955: “Şehrimiz DP Teşkilatı Yeniden Ele Alınmalıdır” Şark Ekspres, 28 Eylül.

TOKER, Z. 1955: “ DP Teşkilatımızda İmtiyaz mı isteniyor” Karaköse, 17 Aralık.