Tasavvuf Düşüncesinde Kalbin Rü’yeti

Özet Rü’yet, Allah’ın dünyada ve âhirette görülmesi ile ilgili kelâmî bir kavramdır. Sûfîler âhirette Allah’ın görüleceğini caiz görmekle beraber dünyada Allah’ın isim ve sıfatlarının kalp gözüyle görülmesinin mümkün olacağını belirtir. Kalp; ilim, keşf, idrâk ve irfanî bilginin merkezi olduğu için sûfilerce ilâhî hitâbın mahali, ilâhî isim ve sıfatların en mükemmel şekilde tecellî ettiği yerdir. Rü’yetü’l kalp üzerine görüşler de, Allah’ı bilerek kudretinin eserlerini görmek anlamındadır. Kalbî rü’yetin vasıtalarını mükâşefe, müşâhede, ilhâm, tecellî, basîret gibi hâl ve makamlar oluşturmaktadır. Sûfîlerin bu hâl ve makamlar ile rü’yet anlayışları; nimeti ve musibeti vereni görme, ilâhî hakîkatlere mazhar olma anlamındadır. Sûfîler açısından kalbin rü’yetini engelleyen hususlar ise hicab, mâsivâ, havâtır (şeytan-nefs) gibi unsurlardır. İnsan kalbini örten perdelerden kurtulursa mülk, melekût âlemleri başta olmak üzere çeşitli gaybî rü’yetlere mazhar olabilir. Çalışmamız da kalbî rü’yetin ilâhî zâtın isim ve sıfatlarının sûfîlerin nazarına göre nasıl değerlendirildiği üzerinedir.

Anahtar Kelimeler:

Rü’yet, Tasavvuf, Kalbin Rü’yeti, Vasıtalar, Engelleyen Hususlar

THE RUYET OF THE HEART IN SUFISM

THE RUYET OF THE HEART IN SUFISM Abstract Ru'yet is a concept related to the appearance of Allah in this world and afterlife. While Sufis regard it permissible for Allah to be seen afterlife, it also means that it will be possible for Allah's names and attributes to be seen in the world through the eyes of the heart. Since the hearth is the center of science, inspiration, cognizance and wisdom, according to the Sufis, it is the place where the divine nouns and adjectives appear in the very most perfect way. The views on Ru’yatul hearth indicate that seeing Allah’s power to create can be achieved by knowing Him. Such means as revelation, observation, inspiration, manifestation and foresight form the means of Ru’yatul hearth. Sufis' notions of vision with these states and status are based on seeing the one who gives blessings and calamities and reaching the divine truths.From the point of view of the Sufis, the aspects that hinder the view of the heart are such things as shame, everything but Allah, and satanic desire. If one frees oneself from the veils which cover one’s hearth, one can reach the real and angelic universe. The study focuses on how the names and attributes of the divine essence of the heart are viewed by Sufis. Key Concepts: Ru’yet, Sufism, Hearth of Ru’yet, Means, Obstacles.

Keywords:

Ru’yet, Sufism, Hearth of Ru’yet, Means, Obstacles.,

PDF

___

Ankaravî, İsmail. Minhâcû’l-fukarâ. haz. Sadettin Ekici-Meral Kuzu. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
Aşkar, Mustafa. Niyazî-i Mısrî Hayatı, Eserleri ve Görüşleri. İstanbul: İnsan Yayınları,2004.
Attâr, Feridüddîn.Tezkiretü’l-Evliyâ. thk. Ahmed Arâm, b.y.y.: y.y.,ts.
Bağdâdî, Abdulkâhir el-. Kitâbu usûlû’d-dîn. çev. Ömer Aydın. İstanbul: İşaret Yayınları, 2016.
Baklî, Ebû Muhammed Sadrüddîn Rûzbihân b. Ebî Nasr el-. ʿArâʾisü’l-beyân fî hakāʾikı’l-Ḳurʾâ., Beyrut: Dârü’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1971.
Baltacı, Halil. Necmeddîn Dâye Râzî Hayatı, Eserleri, Görüşleri. İstanbul: İnsan Yayınları, 2011.
Câmî, Abdurrahman. Levâyih, ter. Şemseddin Sivâsî. İstanbul: Litera Yayıncılık, 2016.
Cebecioğlu, Ethem. Tasavvuf Terimleri Ve Deyimleri Sözlüğü. İstanbul: Anka Yayınları, 2005.
Chıttıck, W. William. The Self-Disclosure of God, Principles of Ibn al-‘Arabi’s Cosmology. New York: State University of New York Press,1998. en-Nifferi, Muhammed b. Abdulcebbar b. Huseyin. Kitâbu’l-Mevâkıf. thk. Arthur J. Arbery. Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısrıyye, 1934.
Gazâlî, Ebû Hâmid el-. İhyâu’ ulûmi’d-Dîn. C.4 çev. Ahmet Serdaroğlu. İstanbul: Bedir Yayınevi, ts.
Gazâlî, Ebû Hâmid el-.el-Munkız Mined’Dalâl. thk. Dr. Muhammed Said Ramazan el-Bûtî ve Diğerleri, b.y.y.: y.y., 2010.
Gazâlî, Ebû Hâmid el-. el-İktisâd fi'l-İ’tikad. çev. Kemal Işık. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1971.
Gîsûdırâz. Müntehabât-ı Şerh-i Temhîdât, thk. Afîf Useyrân. Tahran: Temhîdât İntişârât-ı Menûçehrî, 1966.
Harputî, Abdullatif el-. Tenkîhu’l-kelâm fî âkâidi ehli’l-İslâm. haz. Fikret Karaman, İstanbul: Çelik Yayınevi, 2016.
Hücvîrî, Ebû Hasan Alî b. Osman el-. Keşfu’l-Mahcûb. Kahire: el-Meclisî’l-A’lâ li’s-Sekâfî,2000.
İbnü’l-Arabi, Muhyiddin. Fütûhât-ı Mekkiyye. C. 6. thk. Ahmed Şemseddîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye 2011.
İbn Fâris,Ebül-Hüseyin Ahmed b. Faris b. Zekeriyyâ. Mu’cemü mekâyisi’l-luga. C.3. thk. Abdüsselam Muhammed Harun. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1979.
İbn Manzûr, Ebü'l-Fadl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensarî. Lisanü’l-Arab. C.16. Beyrut: Dâru Sadr,2010.
İmâm-ı Rabbânî. Mektûbât-ı Rabbânî. C.1/2. çev. Kasım Yayla. İstanbul: Merve Yayınları,ts. İsfehanî, Ragıp el-.el-Müfredat fî Garibi’l-Kur’ân. thk. Safvan Adnan Davudî. Beyrut: Dâru’l-Kalem, ts.
Kâdî Abdülcebbâr, Ebu’l-Hasen Abdülcebbâr b. Muhammed. Tenzîhü’l-Kur’ân, nşr. Hıdr Muhammed Nebhâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2008.
Kâşânî, Abdurrezzâk. Istılâhâtu’s-sûfîyye. thk. Abdula’l Şâhîn. Kahire: Dâru’l-Menâr,1996.
Kelabâzî, Muhammed b. İbrâhim. Kitâbu’t-ta’arruf li-mezhebi ehli’t-tasavvuf. Kâhire: Mektebetü'l-Hancî.1994.
Kuşeyrî, Abdülkerim b. Hevâzin el-. er-Risâletü’l-Kuşeyriyye. Kahire: Müessesetü Dâru’ş-Şa’b,1989.
Kübrâ, Necmeddîn-i.Tasavvufî Hayat. ter. Mustafa Kara. İstanbul: b.y.y.,1989.
Makdisî, Ahmed b. Abdirrahman b. Kuddâme. Muhtasaru Minhâci’l-Kâsıdîn. thk. Şuayb Arnavut- Abdulkadir Arnavut, Beyrut: Mektebetu Dâri’l-Beyân, 1978.
Mâtürîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed el-. Te’vîlâtü Ehl-i Sünne. thk. Mecdi Bâsellûm, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2005.
Mekkî, Ebu Talib el-. Kûtü’l-kulûb fî mu’âmeleti’l-mahbûb. C.4. thk. Muhammed İbrâhim Muhammed Rızvânî. Kahire: Mektebetü Dâru’t-Türâs, 2001.
Murtezâ, Ebu’l-Kâsım Alî b. El-Hüseyin eş-Şerîf el-. Emâli’l-Murtezâ (Gurerü’l-fevâid ve dürerü’l-kalâid). thk. Muhammed Ebü’l-Fazl İbrâhim. Beyrut: Mektebetü’l-‘asriyye,
Müstemlî, Muhammed Buhâr., Şerhi’t-Ta’arruf li Mezhebi ehli’t-Tasavvuf, C.4. thk.: Muhammed Rûşen. lucknow: nawal kishore.
Nesefi, Azizüddin. Tasavvufta İnsan Meselesi. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2013.
Nesefî. Ebu’l-Muîn,Tabsırâtü’l-Edille. C.2. thk. Hüseyin Atay. Ankara: y.y., , 1993.
Nesefî, Necmüddin Ömer. Şerhu’l-akâid, İstanbul: Bayrak Yayıncılık, 2016.
Öztürk, Yaşar Nuri. Kur'ân’ın Temel Kavramları. İstanbul: Yeni Boyut Yayınları, 1995.
Râzî, Muhammed b. Ömer b. Hüseyin Fahreddin. Tefsîru’l-Fahri’r-Râzi el-meşhûr bi’t-tefsîri’l-kebir ve mefâtihi’l-gayb. C.15. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 2000.
Rûmî, Mevlânâ Celâleddîn er-.Mesnevî. çev. Veled İzbulak. İstanbul: MEB Yayınları,1990.
Sâbunî, Nureddin Ahmed b. Mahmud. el-Bidâye fî usûli’d-Din. nşr. Bekir Topaloğlu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2005.
Herevî, Ebû İsmâîl Abdullāh b. Muhammed b. Alî el-Ensârî el-.Menâzilü’s-sâʾirîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye,1988,
Schimmel, Annemarie Halifenin Rüyaları (İslamda Rüya ve Rüya Tabiri). çev. Tuba Türkmen. İstanbul: Kabalcı Yayımevi,2005.
Sircânî, Süheylâ Mûsevî. Ferhengnâme-i tatbîkî ta’rifhâ ve ıstılâhât-ı irfânî. b.y.y., Tahran, 1952.
Suâd, Hâkim. İbnü’l-Arabî Sözlüğü. çev. Ekrem Demirli. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2004.
Suyûtî, Celâluddîn. Tarih̭u’l-h̭ulefâ. thk., Hamdî ed-Demirdâş. b.y.y: Mektebetu Nezâr, 2004.
Sühreverdî, Ebû Hafs Şehâbeddin. Avârifü’l-Maârif. thk. Muhammed b. Şerîf ve’l-ahirun. Kahire: Dâru’l-Maarif,1116.
Teftâzânî, Sa’duddin. Şerhu’l-akâid. haz. Süleyman Ateş. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
Tehânevî, Muhammed Ali et-. Keşşâfü ıstılâhati’l-funûn ve’l-ulûm. thk. Ali Dahrûc. Beyrut: Mektebetu Lübnân, 1170.
Tirmizî, Hakîm. Hatmü’l-evliyâʾ. thk. Osman İsmaîl Yahya. Beyrut: Mektebetü’l-Kasûlukiyye, ts.
Tirmizî, Ebu İsa Muhammed b. İsa b. Serve et-. el-Câmiü’s-Sahî., thk. Ahmed Muhammed Fakih, Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, ts.
Uludağ, Süleyman. Tasavvuf Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Kabalcı Yayınevi,2012.
Uludağ, Süleyman. Gaybın Bilinmesinde Keşf ve İlhâmın Rolü. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2004.
Uludağ, Süleyman.“Rü’yet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 35/ 310-311. İstanbul: TDV Yayınları,2008.
Uludağ, Süleyman.“Keşf”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 25/ 210. Ankara: TDV Yayınları,2002.
Uludağ, Süleyman. Tasavvufun Dili. İstanbul: EnsarYayınları,2016.
Ülken, Yusuf Ziya. İslam Felsefesi. İstanbul: DOĞUBATI, 2015.
Yılmaz, Hasan Kâmil. Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarîkatlar. İstanbul: Ensar Yayınları,2015.