İSLAM HUKUKUNDA KADININ HUKUKİ TASARRUF EHLİYETİ

Kur’an’da insanın yaratılış serüveni anlatılırken, kadın ve erkekler farklı farklı ele alınmalarına rağmen, kadınlara ve erkeklere atfedilen değer konusunda önemli bir fark gözetilmemiş, kadınların ve erkeklerin yaptıkları işlerin karşılıklarını görecekleri ve yaptıklarının mükâfatını alma konusunda kadınların erkeklerle aynı haklara sahip oldukları zikredilmiştir. Kur’an’ın kadınlarla erkeklere aynı hakları verdiği alanların başında iman ve ibadet konuları gelmektedir. Ancak Hz. Peygamber dönemi ile daha sonraki dönemler arasında kadınların engellenmelerine yönelik bazı farklılıkların meydana geldiği görülmektedir. İslam hukukunda genel yaklaşım hukukî tasarruf ehliyeti bakımından kadının kısıtlı olmadığı yönündedir. Bunula birlikte İslam hukukunda kadının cinsiyet özelliğinden kaynaklanan ve bir kısmı kadını korumaya bir kısmı ise kocanın kadın üzerindeki haklarını gerçekleştirmeye yönelik bir takım kısıtlamalar vardır. Bu çalışmada kadının hukuki tasarruflarının ele alınması hedeflendiğinden ceza hukuku alanıyla ilgili ayrıntıya girilmeyecek, malî karşılığı olan sözleşmelerde, teberru işlemlerinde, aile hukukunda ve çalışma hayatında kadının hukukî tasarruf ehliyeti konusu işlenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Kadın, fıkıh, ehliyet, hak, yükümlülük.

-

When the creation adventure is being told in Quran, although the women and men are considered as different, an important difference hasn't been shown and it has been mentioned that women and men get in return for what they do and women have the same rights with the men regarding the * Prof. Dr. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi rewards of their effort. Faith and worship subjects are the primary issues that Quran gave the same rights to the women and men. However, it has been seen that some differences directed to the preventions of the women occur between the period of Hz. Prophet and the next periods. General approach in Islam law is that the woman isn't limited in respect of legal power of disposition. On the other hand, there are some restrictions in Islamic law directed to protect women and carry out the husband's rights on the woman. In this study, as the legal transactions are aimed to be considered, the details in legal field will not be mentioned, the subject of legal transaction of the woman in the contracts which have financial equivalent, donation procedures, family law and business life will be discussed.

Keywords:

Woman, fiqh, competence, right, liability,

PDF

___

Abdurrezzak, el-Musannef, Beyrut 1970.
Adevî, Mustafa, Câmiu ahkâmi’n-nisâ, I-IV, Kâhire 1999.
Ahmed b. Hanbel, Müsned, I-IV, İstanbul 1992.
Âmine, Vedud Muhsin, Kur’ân ve Kadın (trc. Nazife Şişman), İstanbul 2000.
Aydın, M. Akif, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul 2005.
Buhari, el-Câmiu’s-sahîh, I-VIII, İstanbul 1992.
Carullah, Musa, Hatun (trc. Mehmet Görmez), Ankara 1999.
Cessâs, Ebû Bekir, Ahkâmu’l-Kur’ân, Beyrut 1993. Harbî, Avz Sa’d b. Şâri, el-Ahkâmu’lletî tuhâlifu fîhâ’l-mer’etü’r-racüle, Riyat 1995.
Hatipoğlu, M. Said, Kültürel Mirasımızı Tenkit Zarureti, Ankara 2009. Huraşî, Hâşiye âlâ muhrasarı Sîdî Halil, Beyrut ts.
İbn Cüzey, el-Kavânînü’l-fıkhiyye, Beyrut 1989.
İbn Hazm, el-Muhallâ bi’l-âsâr, Beyrut ts. İbn Kudâme, el-Muğnî ve’ş-şerhu’l-kebîr, Beyrut 1994.
İbn Mâce, Sünenü İbn Mâce, I-V, Beyrut 1997. İbn Nüceym, el-Eşbâh ve’n-nezâir (thk. Abdulkerim el-Fudaylî), Beyrut 20
İbn Rüşd, Bidâyetü’l-müctehid, Beyrut 2006. İbnu’l-Cevzi, Cemalüddin, Ebu’l-Ferec, Ahkâmu’n-nisa, Beyrut 1996. İbnü’l-Arabî, Ahkâmu’l-Kur’ân, Mısır ts. İzmirli İsmail Hakkı, Darulfünun İlahiyat Fakültesi Mecmuası, (1932), sayı Kahraman, Abdullah, “Klasik Fıkıh Literatüründe Kadının Cemaatle İbadeti İle İlgili Yaklaşımlarda Fitne Söyleminin Rolü (Eleştirel Bir Bakış)”, Marife: Bilimsel Birikim, 2004, cilt: IV, sayı: 2. Kahraman, Abdullah, “Müdâyene Ayetinin İslam Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 4, Sivas, 2000. Karafî, Ahmed b. İdris, el-Furûk: Envâru’l-burûk fî envâi’l-furûk, Beyrut 19
Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslam Hukuku, İstanbul 1986. Kâsâni, Alauddin Ebû Bekir b. Mesud, Bedâyiu’s-sanâyi’ fî tertîbi’ş- şerâi’, Kâhire ts. Mahmasanî, Subhî, Nazariyye âmme li’l-mûcebâti ve’l-ukûd, Beyrut 1983. Muslim, el-Müsnedü’s-sahîh, I-VI, Kahire 1991. Nâtıfî, Ahmed b. Muhammed b. Ömer, Cümelü’l-ahkâm, Beyrut 1997. Savaş, Rıza, Hz. Muhammed (sav) Devrinde Kadın, İstanbul 1991. Şeltut, Mahmud, el-İslamu akidetün ve şeriatün, Kahire 2001. Vahidi, Ebu’l-Hasen Ali b. Ahmed, Esbabu’n-nüzûl, Beyrut 1982. Yavuz, Yunus Vehbi, Kur’ân’da Kadın Hak ve Özgürlüğü, İstanbul 1999. Zeydan, Abdulkerim, el-Mufassal fî ahkâmi’l-mer’e ve’l-beyti’l-müslim fi’şşeriati’l-İslâmiyye, Beyrut 1993. Zühaylî, Vehbe, el-Fıkhu’l-İslâmî ve edilletühû, Dımaşk 1985.