EBÛ HANÎFE SAVUNMALARINDA YÖNTEM: ZÂHİD KEVSERÎ ÖRNEĞİ / Methodology In The Defense of Abu Hanifa: The Case of Zahid Al-Kawthari

Ebû Hanîfe'nin haber-i vahidleri kabul çerçevesinde bazı şartlar ileri sürmesi, hadisleri kabul etmediği, hadisle değil reyiyle hüküm verdiği şeklinde eleştirilere sebep olmuştur. Bu eleştirilere kendisi sağlığında cevap verdiği gibi vefatından sonra da Ebû Hanîfe savunması niteliğinde eserler kaleme alınmıştır. Ancak Ebû Hanîfe'yi savunan yaklaşımların hepsinin aynı çizgide olduğunu söylemek güçtür. Ebû Hanîfe'yi savunan kimi yazarlar, onu akılcı olarak niteleyip överken hanefî mezhebinde mezhep içi istidlali görmezden gelmektedirler. Ebû Hanîfe'yi savunan kimi yazarlara göre ise o haber-i vahidleri reddetmemiştir; bazı şartlar çerçevesinde kabul etmiştir. Zâhid Kevserî, bu ikinci gruba örnek teşkil eder.

Anahtar Kelimeler:

Ebû Hanîfe, Hanefi Mezhebi, Hadis, Zahid Kevserî, Haber-i vahid.

-

The fact that Abu Hanifa lays down conditions for appraising the authenticity of khabar al-wahid has led to the criticism that he rejects hadiths and makes his rulings not on the basis of hadiths, but on the basis of his own reasoning. He responded to such criticism during his lifetime. After he had passed away, works were produced in his defense. However, scholars arguing in his defense have their differences. Some praise him for being rational and yet they themselves ignore inference within the Hanafi School  Yrd. Doç. Dr. Namık Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, İslam Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi of law. Some other scholars, such as Zahid Al-Kawthari, argue that Abu Hanifa does not reject khabar al-wahid and that he accepts them under certain circumstances.

Keywords:

Abu Hanifa, Hanafi School of Law, Hadith, Zahid AlKawthari, Khabar al-wahid.,

PDF

___

Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali, es-Sünenü’l-kübrâ, Kahire 20 Ebû Yûsuf, Ya’kub b. İbrâhim b. Habib el-Ensârî el-Kûfî, İhtilâfu Ebî Hanîfe ve’bn-i Ebî Leyla, Kahire ts. Ebu Zehra, Muhammed, “İmam Kevserî (trc. Nizameddin İbrahimoğlu)”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 5 (2005).
Halebî, Burhâneddin İbrâhim b. Muhammed b. İbrâhim, Mülteka’l-ebhur, İstanbul ts. İbn Âbidin, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülazîz, Reddü’l-muhtar ala’ddürri’l-muhtar, Dımaşk 2000.
İbn Adiy, Ebû Ahmed Abdullah b. Adiy el-Cürcânî, el-Kâmil fî duafâi’rrical, Beyrut 1985.
İbn Cevzî, Ebü'l-Ferec Cemâleddin Abdurrahman b. Ali, el-Mevdûâtü’lkübrâ, Medine 1966.
İbn Hacer, Ebü'l-Fazl Şehâbeddin Ahmed, Fethü’l-bârî bişerhi Sahîhi'lBuhârî, Kahire 1987.
İbn Hümam, Kemâleddin Muhammed b. Abdülvâhid b. Abdülhamid, Fethu’l-kadir, Beyrut 2003.
Kâsânî, Ebû Bekr Alaeddin Ebû Bekr b. Mes'ud b. Ahmed el-Hanefî, Bedâiu’s-sanâi’ fî tertîbi’ş-şerâi’, Beyrut 1997.
Keşmîrî, Muhammed Enver Şah b. Muazzam Şah, el-Arfu’ş-şezî, Beyrut 200 Kevserî, en-Nüketü't-tarife fi't-tahaddüs an rudûdi İbn Ebî Şeybe, Kahire 19 Mavsılî, Ebü'l-Fazl Mecdüddin Abdullah b. Mahmûd b. Mevdud, el-İhtiyar lita’lîli’l-Muhtar, Dımaşk 2009.
Merginânî, Ebü'l-Hasan Burhâneddin Ali b. Ebî Bekr, el-Hidâye fî şerhi bidâyeti’l-mubtedî, Beyrut 1995.
Semerkandî, Ebû Bekr Alâeddin Muhammed b. Ahmed b. Ebî Ahmed, Tuhfetü’l-fukahâ, Beyrut 1984.
Serahsî, Ebû Bekr Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ahmed b. Sehl, el-Mebsut, Şahyar, Ataullah, İbn Ebi Şeybe’nin Ebu Hanife’ye İtirazları, İstanbul 2002. Şeybânî, Ebû Abdullah Muhammed b. Hasan b. Ferkad el-Hanefî, el-Asl, Beyrut 1990. ---------, Câmiu’s-sağîr, Beyrut 1986. ---------, el-Hucce alâ ehli’l-Medîne, Beyrut 1967.
Taberî, Ebû Ca’fer İbn Cerir Muhammed b. Cerir b. Yezid, Câmiu’l-beyan fî tefsîri'l-Kur'ân, Beyrut 1986.
Tahâvî, Ebû Ca’fer Ahmed b. Muhammed b. Selâmet, Şerhu meâni’l-âsar, Kahire 1968.
Tekineş, Ayhan, “Biyografi Rivayetlerinin Tenkidi: Zahid el-Kevserî’nin Te’nîbü’l-Hatîb Örneği”, EKEV Akademi Dergisi, sayı:23 (2005). ---------, “Zahid el-Kevserî’nin Ebu Hanife ile ilgili Polemiklerinin Tahlili”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, cilt:10, sayı: 3 (2010).
Ünal, İsmail Hakkı, İmam Ebu Hanife’nin Hadis Anlayışı ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Ankara 2010.
Yargı, Mehmet Ali, “Muhammed Zahid el-Kevserî (1863-1952) (Hayatı, Eserleri ve Fıkhi Görüşleri)”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, sy. 6 (2005).
Yiğit, Metin, İlk Dönem Hanefi Kaynaklarına Göre Ebu Hanife’nin Usul Anlayışında Sünnet, İstanbul 2009.
Zebîdî, Ebü'l-Feyz Murtazâ Muhammed b. Muhammed b. Muhammed, Ukûdu’l-cevâhiri’l-münîfe, Beyrut 1985.
Zeylaî, Ebû Muhammed Cemâleddin Abdullah b. Yûsuf b. Muhammed, Nasbu’r-râye li-ehâdîsi'l-Hidâye, Beyrut 1995.