Ahlaki Olgunluk Bağlamında Kadına Yönelik Şiddet: Nitel Bir Araştırma

Kadına yönelik şiddet dünya çapında hem bireysel hem de toplumsal açıdan sorun olmaya devam etmektedir. Bu konu özelinde ilgili kurum ve kuruluşlarca çeşitli önlemler alınmakta, hukuki yaptırımlar uygulanmakta ve çeşitli müdahale programları geliştirilmektedir. Bu araştırma kapsamında kadına yönelik şiddetin önlenmesi hususunda şiddetin nedenlerinin anlaşılmasının önemli olduğu değerlendirilmiştir. Kadına yönelik şiddet, cinsiyet perspektifinde şekillenen iş bölümü, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim, sosyal ve ekonomik durum gibi etmenleri ve bu etmenlerin sonuçlarını kapsamaktadır. Bu araştırma, kadına yönelik şiddet uygulayan Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğüne bağlı Antalya Denetimli Serbestlik Müdürlüğünde denetimli serbestlik hizmeti altında olan yükümlü 30 erkek katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılar, ilgili müdürlükte denetimli serbestlik altında olan kişilerin suç bilgilerine bakılarak ve haklarında verilen mahkeme kararları okunarak belirlenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemine başvurulmuş ve veri toplama tekniği olarak görüşme tekniği tercih edilmiştir. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz ve içerik analizi teknikleri kullanılmıştır. Bulgular anlayıcı gelenek çerçevesinde fenomenolojik bakış açısı ile yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda ise katılımcıların genel anlamda eğitim seviyelerinin düşük olduğu tespit edilmiştir. Çoğu katılımcının alkol ve uyuşturucu madde kullandıkları veya kullanım geçmişlerinin olduğu, şiddete maruz kaldıkları veya tanık oldukları, önemli bir kısmının ise suç geçmişinin olduğu, şiddet uyguladıkları kişilerin genellikle eşleri ve/veya eski eşleri olduğu belirlenmiştir. Ayrıca katılımcıların şiddet uygulama nedenleri yaşanılan olay kapsamında ele alınmış, ahlaki olgunluk algıları incelenmiş, kadına yönelik şiddetin önlenmesinde ahlaki olgunluğun önleyici faktör olma durumu ortaya koyulmuş ve bu kapsamda önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kadına Yönelik Şiddet, Ahlaki Olgunluk, Şiddet, Aile İçi Şiddet.

Violence Against Women in the Context of Moral Maturity: A Qualitative Study

Violence against women continues to be a problem in the world for both individuals and society. In this regard, various measures are taken by the relevant institutions and organizations, legal sanctions are applied and various intervention programs are developed. Within the scope of this research, it has been evaluated that it is important to understand the causes of violence in terms of preventing violence against women. Violence against women covers factors such as; the field of occupation, access to education and health services, social and economic status, which are shaped in the gender perspective, and the consequences of these factors. This research has been conducted in the Antalya Probation Directorate under the Ministry of Justice Ministry Directorate General of Prisons and Detention Houses, with 30 males who have committed such acts of violence against women and are currently under probation. In this research, a qualitative research method has been used and data was gathered through the use of interviews. Descriptive analysis and content analysis techniques were used to analyze the obtained data. The findings were interpreted from a phenomenological perspective within the framework of the understanding tradition. As a consequence of this research, the following has been deduced; participants are usually undereducated, many participants used or abused alcohol or drugs, most of the participants have either witnessed violence or been exposed to it, significant portions of them have a criminal history, and lastly, they have committed violence against either their current partner or ex-partners. In addition, it has been discussed why participants used violence along with an investigation of their moral maturity perception. It is concluded that moral maturity aid in the prevention of violence against women and suggestions related to this have been made.

Keywords:

Kadına Yönelik Şiddet, Ahlaki Olgunluk, Şiddet, Aile İçi Şiddet.,

PDF

___

Adam Kurdaz, F.F. (2019). Affetme eğilimi kazandırmaya yönelik psikoeğitim programının affetmek eğilimi kazandırma ve beş faktör kişilik özellikleri üzerindeki etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Akkaş, İ., & Uyanık, Z. (2016). Kadına yönelik şiddet. Nevşehir Hacı Bektaşi Veli Üniversitesi SBE Dergisi, (6)1, 32–42.
Akyıldız, M. (2014). Kadına yönelik şiddetle mücadelede bir model olarak şiddet önleme ve izleme merkezi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Üniversitesi, Adli Tıp Enstitüsü.
Aronson, E., Wilson, D. T., & Akert, R. M. (2012). Sosyal psikoloji (O. Gündüz, Çev.). Kaknüs Yayınları.
Aslan, Ö. (2001). Hoşgörü ve tolerans kavramlarına etimolojik açıdan analitik bir yaklaşım. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(2), 357–380.
Aytar, F. A. G., & Tatlı, S. (2018). Bireylerin ahlaki olgunluk ve bağışlama istekliliğinin kişilik özellikleri ile ilişkisinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 55, 207–223.
Ayten, A. (2013). Empati ve din: Türkiye’de yardımlaşma ve dindarlık üzerine psiko-sosyal bir araştırma. İz Yayıncılık.
Bayrakcı, M. (2007). Sosyal öğrenme kuramı ve eğitimde uygulanması. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (14), 198–210.
Bayraktutar, M. (2011, Ekim). Suç önlemede dini ve ahlâki değerlerin rolü. Suç Önleme Sempozyumu. https://www.academia.edu/19578669/Suç_Önlemede_Dini_ve_Ahlaki_Değerlerin_Rolü
Cesur, S. (2018). Ahlâkın sosyal psikolojisi. Pales Yayınları.
Cevizci, A. (2017). Büyük felsefe sözlüğü. Say Yayınları.
Çalışkan, H. (2017). Kadına yönelik şiddet belirleyicileri: Türkiye örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Namık Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çalışkan, H., & Çevik, E. İ. (2018). Kadına yönelik şiddetin belirleyicileri: Türkiye örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 218–233.
Çalışkan, M. (2019). İstanbul’da kadına şiddet “kadına şiddet” ve “kadın cinayeti” vakalarına yönelik, nicel-nitel bir inceleme. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 221-241. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.513032
Çelik, G. (2015). Eşine şiddet uygulayan hükümlü erkeklerin özellikleri ve toplumsal cinsiyet algıları [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çelik, G. (2017). Öldüren erkek(lik)ler eşine şiddet uygulamış cezaevindeki erkekler. NotaBene Yayınları.
Dökmen, Ü. (1987). Empati kurma becerisi ile sosyometrik statü arasındaki ilişki. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 20(1-2), 183-207. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001059
Ekşi, H., Memur, H. N. K., Yalın, H. S., & Dinç, S. (2020). Sosyal mesafe ve maneviyat arasındaki ilişkide empati ve toplumsal baskınlığın aracı rolü: Suriyelilere yönelik karma bir çalışma. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(2), 257-276.
Eroğlu, S. Y., & Karakuş, S. (2020). Hakemlerin ahlaki olgunluk ve empati düzeylerinin karar verme stillerine etkisi. Akademisyen Kitabevi.
Hemşinli, H. (2007). Din ve hoşgörü: İmkân ve sınırlılıklar-İslâm dini örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İğde, İ. (2009). Mahkumları suça yönelten faktörler ve din anlayışları üzerine sosyolojik bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2009). Türkiye’de kadına yönelik aile içi şiddet araştırması özet rapor. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınları.
Kadir Has Üniversitesi. (2019). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Algısı Araştırması 2019. https://gender.khas.edu.tr/sites/gender.khas.edu.tr/files/inline-files/TTCKAA2019%20Son7.pdf
Karal, D., & Aydemir, E. (2012). Türkiye’de kadına yönelik şiddet. USAK Yayınları.
Kasapoğlu, A. (2006). Empati ve sempati olgusuna vurgu yapan bazı ayetler. Bilimname. 1, 33–61. http://isamveri.org/pdfdrg/D02237/2006_10/2006_10_KASAPOGLUA.pdf
Khirizad, B. (2016). Transpersonel psikolojide affetmek [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kılıç, M. N. (2009). Kadına yönelik şiddet: Sosyo-psikolojik arka plan, manevi boyut, hukuki yaptırımlar [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kocacık, F. (2001). Şiddet olgusu üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1, 1–7.
Kula, N. (2015). Kadına yönelik şiddetin önlenmesinde dini değerlerin önemi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(2), 203–226.
Lickona, T. E. (1991). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. Bantam Books.
Limnili, G., & Özçakar, N. (2017). Farklı boyutlarıyla şiddet. Klinik Tıp Aile Hekimliği Dergisi, 9(2), 55–60.
Mücahit, M. (2019). Ahlâki bir değer olarak özür dileme ve özür etiği. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 23(3), 1189–1208. https://doi.org/10.18505/cuid.619241
Nalbant, H. (2017). Evlilik uyumunun yordayıcılarından ahlaki olgunluk ve değerler [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Osman Paşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Nazlı, S. (2013). Aile danışmanlığı. Anı Yayıncılık.
Özabacı, N., & Erkan, Z. (2013). Aile danışmanlığı kuram ve uygulamalara genel bir bakış. Pegem Akademi.
Öztürk, E. (2017). Türkiye’de aile içi şiddet. Gece Kitaplığı Yayınları.
Polat, O. (2016). Şiddet. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(1), 15–34.
Sayar, Ü. (2015). Kadın cinayetleri: Eşlerine öldüren erkekler üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sevil, Ü., Yanıkkerem, E., Özkan, S., & Güneri, S. E. (Ed.). (2015). Dünyada, Türkiye’de kadın ve şiddet. Nobel Akademik Yayıncılık.
Solmuş, T. (2011). Çift, evlilik ve aile terapisi. Doruk Yayımcılık.
Subaşı, N., & Akın, A. (2003). Kadına yönelik şiddet; nedenleri ve sonuçları. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Şengün, M. (2018). Ahlaki olgunluk ahlak eğitiminde teori ve uygulama. Nobel Akademik Yayıncılık.
Şengün, M., & Kaya, M. (2007). Ahlaki olgunluk ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 24(24), 51–64.
Tarhan, N. (2017). Toplum psikolojisi ve empati: Sosyal şizofreniden toplumsal empatiye. Timaş Yayınları.
Tatlılıoğlu, K., & Küçükköse, İ. (2015). Türkiye'de kadına yönelik şiddet: Nedenleri, koruma, önleme ve müdahale hizmetleri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 194–209.
Taysi, E. (2007). İkili ilişkilerde bağışlama: İlişki kalitesi ve yüklemelerin rolü [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tekin, İ. (2017). Ahlaki olgunluk kavramı üzerine kuramsal bir çözümleme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(5), 2275–2298.
Türk Dil Kurumu Sözlükleri. Vicdan. Türk Dil Kurumu Sözlükleri. https://sozluk.gov.tr
Ünal, B., & Gülseren, L. (2020). Covid-19 pandemisinin görünmeyen yüzü: Aile içi kadına yönelik şiddet. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23, 89–94. http://www.cokmed.net/ps-sistem/dosyalar/kutuphane/Covid-19%20Pandemisinin%20Gorunmeyen%20Yuzu.pdf
Yanık A., Hanbaba, Z., Soygür, S., Ayaltı, B., & Doğan, M. (2014). Kadına yönelik şiddet davranışlarının değerlendirilmesi: Türkiye’den kanıt. Electronic Journal of Vocational Colleges, 4(4), 104–111.
Yetim, D., & Şahin, E. M. (2008). Aile hekimliğinde kadına yönelik şiddete yaklaşım. Aile Hekimliği Dergisi, 2(2), 48–53.
Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
Yılmaz, H. (2004). Hz. Peygamber’in eğitiminde bir ilke olarak hoşgörü. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 109–132.
Zengin, M., & İçöz, E. A. (2018). Dini, felsefi, psikolojik boyutlarıyla vicdan ve değerler eğitimindeki yeri. Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10, 323–345. https://doi.org/10.18498/amauifd.379279