Kırsal Mirasın Korunması ve Yerel Turizm: Foça Kozbeyli Örneği

Kırsal miras alanları, doğal çevre, geleneksel konut dokusu ve sosyal unsurlarıyla birlikte bütüncül olarak korunması gerekli kültürel peyzaj niteliği taşımaktadır. İçinde bulunulan teknoloji ve iletişim çağında, gelişen ve değişen ekonomik, sosyal ve kültürel parametreler ile yoğun ve hızlı kentleşme gibi etkenler kırsal alanlarda da değişime yol açmaktadır. Öte yandan, geleneksel dokusunu koruyan ve yerel yaşam biçimlerini sürdüren yerleşimler, kent yaşamından uzaklaşmak isteyenler için cazibe merkezleri durumuna gelmiştir. Tüm bu etkenler kırsal mirasın korunmasında çok yönlü sorunlara sebep olmaktadır. Çalışmanın amacı, kırsal yerleşimlerde gerçekleştirilen koruma çalışmalarının ne ölçüde sürdürülebilir nitelikte olduğunu sorgulamak ve yerel turizmin koruma faaliyetlerine olumlu-olumsuz etkilerini irdelemektir. İzmir ili, Foça ilçesi, Kozbeyli Mahallesi, koruma altına alınmış geleneksel dokuya sahip olmasının yanı sıra yerel turizmin de etkisiyle son yıllarda değişim sürecine girmesi sebebiyle çalışma alanı olarak seçilmiştir. Kentsel sit alanında, tescil tarihinden günümüze dek fiziksel çevredeki değişim ortaya konularak, yerel turizm işletmeleri, konum, işlev ve tarihi çevreyle olan ilişkileri bağlamında incelenmiştir. Elde edilen veriler, alanın miras değerleri, yerleşimdeki sorunlar ve potansiyelleri açısından irdelenerek, yerel turizmin kırsal koruma çalışmalarında etkin bir araç olarak kullanılması bağlamında değerlendirilmektedir.

___

  • Aksu, Ü. (1985). Foça Yarımadası Tarihsel Gelişimi, Tarihsel Mimari Dokunun Korunması ve Geliştirilmesine Yönelik Öneriler, Eski Foça’dan Bir Restorasyon Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Akyüz Levi E, Tunca U. D. (2021). Hacı Ömerli Terk Edilmiş Bir Köyü Yeniden Canlandırma Bağlamında Ekoköy Önerisi. 2nd International Baku Conference on Scientific Research, 1, 447-462.
  • Çınar, A. K. ve Dündar, B. ve Genç, U. D. ve Çakmak, C. ve Erkarslan, Ö. (2012) İzmir Foça Kozbeyli Mahallesi kırsal mimarlık envanteri. TÜBA Kültür Envanteri Dergisi, 10, 107-149.
  • Eres, Z. (2013). Türkiye’de geleneksel kırsal mimarinin korunması: tarihsel süreç, yasal boyut, K.K. Eyüpgiller ve Z. Eres, (Ed.), Prof.Dr. Nur Akın’a Armağan – Mimari ve Kentsel Koruma (1. Baskı) içinde 457-469, İstanbul: YEM Yayınevi.
  • European Commission (EC) (1999), Towards Quality Rural Tourism, Enterprise Directorate General, Brussels: Tourism Unit.