Bu çalışma tarama değerlendirme makalesi mahiyetinde olup, 1938-1960 dönemi Türkiye’deki fikir akımlarını Yusuf Akçura’nın Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük ayrımından hareketle incelemeye tabi tutmuştur. 1938-1960 arası Türkçülük ve Atatürk milliyetçiliğinin öne çıktığı, Osmanlıcılık akımının terk edildiği ve İslamcılığın baskılandığı dönem olarak karakterize edilebilir. Cumhuriyet tarihi boyunca birbiriyle rekabet eden sosyalist milliyetçilik, muhafazakâr liberal milliyetçilik, Atatürk milliyetçiliği ve Türkçü Turancı milliyetçilik olup, bu dönemdeki yaygın milliyetçilik Türkçü Atatürk milliyetçiliğidir. Bu dönemde sadece İslamcılar için değil sol düşünce için de yasaklayıcı bir kültürel atmosfer oluştuğu söylenebilir. Bu çalışmada döneme ilişkin fikir akımları diğer çalışmalardan farklı olarak kültür olgusu analizlerinden hareketle değerlendirmeye tabi tutulmuş ve söz konusu edilen bu fikir akımlarının pozitivist paradigmanın iki parçalı (maddî-manevî kültür analizinin etkisinde kaldığı sonucuna varılmıştır. 

This article is a literature review of the movements of thought in Turkey between 1938 and 1960 and it is based on the distinction made by Yusuf Akçura among Ottomanism, Islamism and Turkism. The period between 1938 and 1960 was characterized by Turkism and Atatürk nationalism and it was a time when Ottomanism was abandoned and Islamism was suppressed. Since the foundation of the Republic, socialist nationalism, conservative liberal nationalism, Atatürk nationalism and Turkist Turanist nationalism have been in rivalry; however, the type of nationalism that prevailed during this period was Turkist Atatürk nationalism. It can be argued that in this period there was a cultural atmosphere restraining not only Islamism but also left-wing ideologies. Unlike other studies on this period, this article deals with the movements of thought within the period in question based on analysis of cultural phenomena and it is concluded that these movements of thought were influenced by the two-part (material and moral) cultural analysis of the positivist paradigm at the time.