Ortaokul Öğrencilerinin Bilimsel Sorgulama Becerileri Algılarının, Merak, Motivasyon ve Tutum Açısından İncelenmesi

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulama becerileri algılarını Fen’e merak, motivasyon ve tutum açısından incelemektir. Bu çerçevede araştırma ilişkisel tarama modeline göre tasarlanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını 2017-2018 eğitim ve öğretim yılında Siirt il merkezde öğrenim gören 186 ortaokul öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Fen’e Yönelik Bilimsel Sorgulama Becerileri Algı Ölçeği”, “Fen’e Karşı Merak Ölçeği”, “Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyon Ölçeği” ve “Fen ve Teknoloji Dersi Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Veriler korelasyon ve çoklu regresyon analizi teknikleri kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma bulguları Fen’e karşı merak, motivasyon ve tutumun ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulama becerileri algılarının önemli yordayıcıları olduğunu göstermektedir. Elde edilen sonuçlar fen eğitimi ile ilgili alanyazın dikkate alınarak tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

fen bilimleri, merak, motivasyon, bilimsel sorgulama

Examination of Secondary School Students’ Scientific Inquiry Skills Perceptions in term of Curiosity, Motivation and Attitude

The aim of this study is to examine scientific inquiry skills perceptions of secondary students in term of curiosity, motivation and attitude. For this purpose, the research was designed in the relational scanning model. The sample of study consisted of 186 secondary school students in the 2017-2018 academic year from Siirt Center. In the study, some scales are used collections tools as follows: scientific inquiry skills perceptions towards science course scale, science curiosity scale, motivation towards science learning scale and attitude towards science course. The correlation and linear multiple regression analysis are used in the analysis of the data. The research showed that curiosity, motivation and attitude variables of secondary school students significant predictor of scientific inquiry skills perceptions. The results obtained are discussed with regard to the literature on science education.

Keywords:

Science curiosity, motivation, attitude, scientific inquiry skills,

PDF

___

Adair, J. (2003). Etkili motivasyon. (Çeviren: S. Uyan). İstanbul: Babali Kültür Yayınları.
Altınok, H. (2005). Cinsiyet ve başarı durumlarına göre ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin fen bilgisi dersine yönelik tutumları. Eurasian Journal of Educational Research, (17), 81-91.
Arı, E., & Yılmaz, S. (2016). Sorgulayıcı araştırma odaklı fen bilimleri uygulamaları: afetten korunma ve güvenli yaşam ara disiplini. International Journal of Humanities and Education, 2(3), 100-122.
Aydın, B. (2007). Fen bilgisi dersinde içsel ve dışsal motivasyonun önemi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 241155)
Azizoğlu, N., & Çetin, G. (2009). 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri, fen dersine yönelik tutumları ve motivasyonları arasındaki ilişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 171-182.
Bahadır, Z., & Certel, Z. (2013). Comparision of curiosity leveks of physical education teachers to the teachers of other brances. Turkish Journal of Sport and Exercise, 15(1), 1-8.
Balım, A. G., & Taşkoyan, N. (2007). Fene yönelik sorgulayıcı öğrenme becerileri algısı ölçeğinin geliştirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (21), 58-63.
Can, M., & Şahin, Ç. (2015). Okul öncesi öğretmen adaylarının fene ve fen öğretimine yönelik tutumlarının incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 13-26.
Can, Ş., & Dikmentepe, E. (2015). Ortaokul öğrencilerin fen ve teknoloji dersi ile fen deneylerine yönelik tutumlarının araştırılması (Muğla örneği). Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 44-58.
Ceylan, E., & Berberoğlu, G. (2007). Öğrencilerin fen başarısını açıklayan etmenler: bir modelleme çalışması. Eğitim ve Bilim, 32(144), 36-48. Cüceloğlu, D. (2005). İnsan ve davranışı-psikolojinin temel kavramları (14. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
Çağırgan, G. D., Özsarı, İ., Yaman, Y., & Deringöl, Y. (2010). Matematik, fen bilgisi, sosyal bilgiler ve sınıf öğretmen adaylarının bilgisayara ilişkin öz-yeterlik algıları ile meraklılık düzeyleri arasındaki ilişki. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 November, Antalya.
Çeliker, H. D., Tokcan, A., & Korkubilmez, S. (2015). Fen öğrenmeye yönelik motivasyon bilimsel yaratıcılığı etkiler mi? Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 167-192.
Çibir, A., & Özden, M. (2017). İlkokul öğrencilerinin fen dersine yönelik tutumları: Kütahya örneği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi (EBAD-JESR), 7(2), 45-61.
Çokadar, H., & Külçe, C. (2008). Pupil’s attitudes towards science: A case of Turkey. World Applied Sciences Journal, 3(1), 102-109. Çokluk, Ö. (2010). Lojistik regresyon analizi: kavram ve uygulama. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10(3), 1357-1407.
Dede, Y., & Yaman, S. (2008). Fen öğrenmeye yönelik motivasyon ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 19-37.
Demirel, M., & Coşkun, Y. D. (2009). Üniversite öğrencilerinin meraklılık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(18), 111-134. Deringöl, Y., Yaman, Y., Özsarı, İ., & Çağırgan, G. D. (2010). İlköğretim öğretmen adaylarının meraklılık düzeylerinin incelenmesi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 November, Antalya. Erdem, A. R. (1993). Süreç kuramlarının eğitim yönetimine katkıları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (4), 51-57.
Eren, A. (2009). Examining the relationship between epistemic curiosity and achievement goals. Eurasian Journal of Educational Research, (36), 129-144.
Evren, B. (2012). Fen ve teknoloji öğretiminde sorgulayıcı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin sahip oldukları eleştirel düşünme eğilim düzeylerine ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 322514)
Gömleksiz, M. N., & Serhatlıoğlu, B. (2013). Öğretmen adaylarının akademik motivasyon düzeylerine ilişkin görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(3), 99-127.
Hazır Bıkmaz, F. (2001). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin fen bilgisi derslerindeki başarılarını etkileyen faktörler. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 99935)
Hidi, S., Renninger, K. A., & Krapp, A. (2004). Interest, a motivational variable that combines affective and cognitive functioning. In D. Y. Dai & R. J. Sternberg (Eds.), Motivation, emotion, and cognition: integrative perspectives on intellectual functioning and development (pp. 89-115). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Işık, G. (2011). İlköğretim 6., 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin öğrenme stilleri ile öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 300112)
İnel Ekici, D. (2016). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulama becerileri algılarını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(2), 497-516.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). Günümüzde insan ve insanlar: sosyal psikolojiye giriş. İstanbul: Evrim Yayınları.
Kaya, F., Yıldız, B., & Yıldız, H . (2013). Herzbergin çift faktör kuramı açısından ilköğretim I. kademe öğretmenlerinin motivasyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (39), 1-18.
Kaya, G., & Yılmaz, S. (2016). Açık sorgulamaya dayalı öğrenmenin öğrencilerin başarısına ve bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 300-318.
Kaya, H., & Böyük, U. (2011). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine ve fen deneylerine karşı tutumları. Türk Bilim Araştırma Vakfı, 4(2), 120-130.
Kayri, M., Elkonca, F., Şevgin, H., & Ceyhan, G. (2014). Ortaokul öğrencilerinin fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarının CHAID analizi ile incelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 301-316.
Kozcu-Çakır, N., Şenler, B., & Göçmen-Taşkın, B. (2007). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin fen bilgisi dersine yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(4), 637-655.
Kurt, T. (2005). Herzberg’in çift faktörlü güdüleme kuramının öğretmenlerin motivasyonu açısından çözümlenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(25), 285-299.
Litman, J.A., & Spielberger, C.D. (2003). Measuring epistemic curiosity and its diversive and specific components. Journal of Personality Assessment, 80(1), 75-86. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). http://www.mufredat.meb.gov.tr/ Erişim tarihi: 11.07.2018
Morgan, C. T. (1993). Psikolojiye giriş. S. Karakaş (Çeviri Ed.), Ankara: Meteksan. Nuhoğlu, H. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersine yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. İlköğretim Online, 7(3), 627-638. Ocak, İ., & Erbasan, Ö. (2017). 4. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik tutumları ve epistomolojik inançları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 187-207.
Önen, S. M., & Kanayran, H. G. (2015). Liderlik ve motivasyon: kuramsal bir derleme. Birey ve Toplum, 5(10), 43-63.
Reio Jr, T. G., Petrosko, J. M., Wiswell, A. K., & Thongsukmag, J. (2006). The measurement and conceptualization of curiosity. The Journal of Genetic Psychology, 167(2), 117-135.
Ryan, R. M., & Deci L. E. (2000). Self-determination theory and the facilitation of instrinsic motivation, social development and well being. American Psycologist, 55(1), 68-58.
Sarı, U., & Güven, G. B. (2013). Etkileşimli tahta destekli sorgulamaya dayalı fizik öğretiminin başarı ve motivasyona etkisi ve öğretmen adaylarının öğretime yönelik görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(2), 100-143.
Say, K. (2015). Örgütsel yaratıcılık ve merak duygusu arasındaki ilişkinin ortaokul öğretmenlerin görüşlerine göre incelenmesi (Ankara ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edildi. (Tez no: 418180)
Senemoğlu, N. (2001). Gelişim öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitapevi.
Serin, G. (2010). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerin fene karşı meraklarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 237-252.
Serin, O., Serin, U., & Kesercioğlu, T. (2005). Eğitim fakülteleri ilköğretim bölümü öğrencilerin fen bilimlerine yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 30(138), 38-44.
Şahin, F., Yavuz Tabak, B., & Tabak, H. (2017). Motivasyon kuramları bağlamında akademik teşvik ödeneği uygulamasının değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 403-410.
Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6. bs.). Boston: Pearson.
Turgut, M. F. (1995). Eğitimde ölçme ve değerlendirme metotları. Ankara: Yargıcı Matbaası.
Türk Dil Kurumu (TDK). Güncel Sözlük. http://www.tdk.gov.tr Erişim tarihi: 15.05.2018
Uzun, N., & Keleş, Ö. (2012). İlköğretim öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeylerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 313-327.
Wu, H. K., & Krajcik, J.S. (2006). Inscriptional practices in two inquiry-based classrooms: A case study of seventh graders’ use of data tables and graphs. Journal of Research in Science Teaching, 43(1), 63-95.
Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.
Yenice, N., Saydam, G., & Telli, S. (2012). İlköğretim öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 231-247.
Yetişir, M. İ. (2016). Rehberli araştırma sorgulamaya dayalı fizik öğretimi: öğretmen adaylarının akademik başarıları ve uygulama hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 49(1), 159-182.
Yıldız, E., Akpınar, E., Aydoğdu, B., & Ergin, Ö. (2006). Fen bilgisi öğretmenlerinin fen deneylerinin amaçlarına yönelik tutumları. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(2), 2-18.
Yıldız, E., Şimşek, Ü., & Araz, H. (2016). Dolaşım sistemi konusunda eğitsel oyun yönteminin kullanılmasının öğrencilerin akademik başarı ve fen öğrenimi motivasyonu üzerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 20-32.