Nuri ORHAN, Tayfun KORUCU, Alper DİZİBÜYÜK

Dipkazanda Keski Demiri Kullanımının Performans Karakteristiklerine Etkisi

Bu çalışmanın genel amacı, dipkazan ile çalışma sırasında gereksinim duyulan traktör çeki gücünün azaltılmasına yönelik alternatif yöntemlerin etkinliğinin belirlenmesidir. Bu amaçla dipkazanın ön kısmına çalışma derinliği dipkazana göre daha az olan iki değişik tipte (bıçak keski ve disk keski) ek donanım takılarak farklı ilerleme hızlarında (yüksek, orta, düşük) çeki kuvveti, çeki gücü, yakıt tüketimi, iş başarısı, toprak penetrasyon direnci, toprak nem içeriği ve hacimsel kütle değerleri tespit edilmiştir. Deneme alanlarının her birinde iki dipkazan uygulaması (titreşimli ve titreşimsiz) uygulanmıştır. Çalışmada; çeki kuvveti, çeki gücü ve yakıt tüketimine ait en düşük değerler titreşimli konumunda standart dipkazan uygulamasında, en yüksek değerler ise sabit konumunda disk keski donanımlı dipkazan uygulamasında elde edilmiştir. İş başarısına ait en düşük değer standart konumlu bıçak keski donanımlı dipkazan uygulamasında, en yüksek değer ise sabit konumlu disk keski donanımlı dipkazan uygulamasında elde edilmiştir. Titreşimli uygulamalarda iş başarısının artış gösterdiği belirlenmiştir. Hız artışına bağlı olarak iş başarısında bir artış olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Dipkazan, çeki kuvveti, çeki gücü, penetrasyon direnci, yakıt tüketimi, iş başarısı

-

The study aims to determine the efficiency of alternative methods for reducing draught-power while working with subsoiler. For that reason, two different apparatus (blade and disc coulter) with working depth of less than subsoiler were attached to the front part of subsoiler and working characteristics, draught force, draught power, fuel consumption,1. GirişBitkisel üretimde toprağın sahip olması gereken koşulların belirlenmesinde en önemli faktör, yetiştirilecek bitkinin agro-teknik istekleridir. Bitkilerin agro-teknik özelliklerinden başlıcalar; toprak sıcaklığı, hava, su, bitki besin elementleri ve toprağın yoğunluğudur. Toprak yoğunluğunu etkileyen en önemli faktör sıkışmadır. Sıkışma ise, toprak içerisindeki boşluklardan havanın uzaklaştırılması diğer bir ifade ile toprak havasının hacmindeki azalmaya bağlı olarak, toprağın toplam hacminin azalması ve toprak parçacıklarının birbirine yaklaşması ile hacimsel kütlesinin artmasıdır (Korucu et al 2003).Toprak, farklı uygulamalar sonucunda değişik şekillerde sıkışmaya maruz kalmaktadır. Sıkışmanın önlenebilmesi veya azaltılabilmesi için ise alınması gereken çeşitli önlemlerden birisi de derin toprak işleme veya dip patlatmadır (Kok et al 1996; CASCE 1996; Jones et al 1997 ; 1999; Peet 2002).Derin toprak işleme veya dip patlatma; topraklarda oluşan sıkışmış taba kayı toprağın yapısına zarar vermeden parçalamak için uç demirinin ünite genişliğine bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 25 ile 50 cm derinlikte yapılması gereken bir toprak işleme uygulamasıdır. Çalışmalarda, uygun toprak ve nem koşullarında dip patlatmanın verimde % 50’ye varan artışlar sağlayabileceği belirtilmektedir (Kirişci 1999; Yalçın & Çakır 2006). Bir başka çalışmada ise, derin toprak işlemenin toprak içerisindeki suyun hareketini hızlandırdığı, bitki köklerinin daha derinlere indiği, bitki boyunda daha fazla uzama veverim de % 35-70 oranında artışa yol açtığını belirtmişlerdir (Chaudhary et al 1985). Karoonboonyanan et al (2007), titreşimli ve titreşimsiz dipkazan kullanımı sonucunda elde edilen toplam güç, düşey ve yatay çeki kuvveti değerleri arasında istatistiksel olarak farklılıkların (P<0.05) olduğunu belirtmişlerdir. Çelik & Raper (2012), dört farklı tipte (disk keski demirli, beş bıçaklı ilerleme yönünde dönen disk keski demirli, beş bıçaklı ters yönde dönen disk keski demirli ve tek gövdeli) keski demirini dipkazana monte ederek iki farklı derinlikte (25 ve 38 cm) çalıştırmışlar ve ilerleme yönünde ve ters yönde dönen beş bıçaklı keski demirlerinde daha az çeki kuvvetine (% 10-68) ihtiyaç olduğunu belirlemişlerdir.Çeki kuvveti, bir tarım makinesinin çekilmesi için gereksinim duyulan toprak-bitki direnci ile traktör ve tarım makinası ağırlığının yenilmesi için gerekli yuvarlanma direncinden oluşan yatay yönlü kuvvettir (Akıncı 1994). Toprak işlemede özellikle derin toprak işlemelerde çeki gücünü ve yakıt tüketimini etkileyen önemli parametreler, ilerleme hızı, alet iş genişliği, alet iş derinliği, toprak penetrasyon direnci, toprak nemi, işlenen alandaki bitki anız örtüsü ve bitki kök yapısıdır (Upadhyaya et al 1984; Karlen et al 1991).Dipkazan ile çalışmada, toprak işleme derinliği arttıkça gereksinim duyulan traktör çeki gücü de artmaktadır. Yakıt fiyatlarının sürekli artış göstermesinden dolayı tarımda kullanılan enerjinin korunması önemli bir konu haline gelmiştir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaygın kullanılan orta ölçekli güç grubundaki traktör özellikleri dikkate alındığında, güç ve enerji gereksinimi düşük olan dipkazanların kullanımı zorunlu olmaktadır. Bu anlamda traktörlerden

Keywords:

Subsoiler; Draught force; Draught power; Penetration resistance; Fuel consumption; Work efficiency,

PDF

___

Akıncı İ (1994). Traktör-Tarım Makinası Enerji İlişkilerinin Saptanması İçin Bilgisayar Destekli Ölçme Sisteminin Geliştirilmesi ve Mekanizasyon Planlamasında Temel İşletmecilik Verilerinin Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Basılmamış), Adana, Türkiye
CASCE (1996). Soil Compaction and Conservation Tillage. College of Agricultural Sciences Cooperative Extension, Conservation Tillage Series, Number Three, www.agronomy.psu.edu/ Extension/ CT/ uc1pdf (Erişim tarihi: 18/04/2011)
Chaudhary M R, Garji P R, Prihar S S & Khera R (1985). Effect of Deep Tillage on Soil Physical Properties and Maize Yields on Coarse Textured Soils. Soil and Tillage Research 6(1): 31-44
Craig R F (1984). Soil Mechanics (Third Edition). Wokingham, England. Van Nostrand Reinhold (UK) Co. Ltd
Çelik A & Raper R (2012). Design and Evaluation Of Ground-Driven Rotary Subsoilers. Soil Tillage Research 124(1): 203–210
Dinçer H (1970). Tarla Alet ve Makinalarının İş başarıları Hesaplanmasında Pratik Metot. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi - Journal of the Faculty of Agriculture 1(2): 49-62
Jones A J, Dickey E C, Eisenhauer D D & WieseR A (1997). Identification of Soil Compaction and Its Limitationsto Rot Growth. PubleshedbyCoopetariveExtension, Institute of Agricultureand Natural Resources, University of Nebraska-Lincoln. NebGuide G87831-A
Jones A J, Wiese R A & Dickey E C (1999). Management Strategiesto Minimize and Reduce Soil Compaction. Publes hed by Coopetarive Extension, Institute of Agriculturel and Natural Resources, University of Nebraska-Lincoln. G89-896-A
Karlen D L, Busscher W J, Hale S A, Dodd R B, Strickland E E & Garner T H (1991). Draught Condition Energy Requirement and Subsoiling Effectiveness for Selected Deep Tillage Implements, American Society of Agricultural and Engineers 34(5): 1967-1972
Karoonboonyanan R, Salokhe V M, Niyamapa T & Nakashima H (2007). Vibration Effects on the Performance of a Single-Shank Subsoiler. Agricultural Engineering International: the CIGR Ejournal. Manuscript PM 07 018. Vol. IX. September Kirişci V (1999). Pulluk Tabanı ve Dipkazan Kullanımı. Cine Tarım Dergisi 17
Kok H, Taylor R K, Lamond R E & Kessen S(1996). Soil Compaction Problems and Solutions. www.oznet.ksu. edu/library/CRPSL2/AF115.pdf
Korucu T, Kirişci V & Selvi K Ç (2003). Toprak Sıkışmasını Azaltmaya Yönelik Traktör ve Makina Kullanım İlkeleri, Tarımsal Mekanizasyon 21. Ulusal Kongresi, 3-5 Eylül, Konya, s.172-178
Korucu T, Arslan S, Aybek A, Say S M & Üçgül M (2007a). Çeki Kuvveti Ölçüm Setinin Oluşturulması İçin Alt Yapı Hazırlığı, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Araştırma Projeleri Yönetim Birimi, Proje No: 2005/5
Korucu T, Arslan S, Dikici H &Tanrıverdi Ç (2007b). Hasat Sonrası Dönemin ve Anız Yakmanın Toprak Penetrasyonu ve Nem İçeriği Değişimine Etkisi, Tarım Makinaları Bilimi Dergisi 3(1): 41-49
Korucu T & Arslan S (2009). Effects of Direct and Conventional Planting on Soil Properties and Yield Characteristics of Second Crop Maize. Tarım Bilimleri Dergisi 15(2): 157-165
MİM (2010). Kahramanmaraş Meteroloji İl Müdürlüğü Gözlem Kayıtları (Erişim tarihi: (12/05/2011)
Önal İ (2003).Toprağın Fiziksel Kalite (Soil Tilth) İndeksi ve Toprak İşleme Performansının Belirlenmesinde Kullanılması, Koruyucu Toprak İşleme ve Doğrudan Ekim Çalıştayı, İzmir-Türkiye, s.57-96
Peet M (2002). Managing Soil Physical Characteristics. http://www.cals.ncsu.edu/ sustainable/peet/soil/ phy_ char.html (Erişim tarihi: 14/05/2011)
Upadhyaya S K, Williams T H, Kemble L J & Collins N E (1984). Energy Requirements for Chiseling in Coastal Plain Soils. American Society of Agricultural and Engineers 27(6): 1643-1649
Yalçın H &Çakır E (2006). Tillage Effects and Energy Efficiencies of Subsoiling and Direct Seeding in Light Soil on Yield On Second Crop Cornfor Silage in Western Turkey, Soil and Tillage Research 90(1-2): 250-255