Bilgi Toplumunun İstihdama Etkilerinin Türkiye Açısından Değerlendirilmesi

Bu çalışmada bilgi toplumuna dönüşüm ve bu dönüşümün istihdam boyutunda yaratacağı değişimin Türkiye’yi nasıl etkileyeceği ve alınması gereken önlemlerin neler olabileceği bütüncül ve çoklu ağ etkileşim ilişkileri çerçevesinde toplumsal bütünün alt alanları arasında kesin sınırlar koymadan analiz imkanı veren Toplumsal Sorunlara Entegre Sistemler Yaklaşımı ile değerlendirilmiştir. Bu yaklaşım çerçevesinde çalışmada; Türkiye’nin 21. yüzyılın başından bu günlere ekonomik durumu, demografik yapısı ve bilgi toplumuna dönüşümündeki konumu dikkate alınarak mevcut işgücü, istihdam ve işsizliğin görünümü, işgücünün teknoloji, otomasyon ve nitelikli işgücü talebi karşısında istihdam riskleri, sorunları ve yeterliliği, bu yeterlilikte eğitim sisteminin katkıları ortaya konulmuştur. Türkiye’nin ekonomi alanındaki kırılgan ve istikrarsız yapısı, üretim deseni, teknolojideki dışa bağımlı konumu, bunlara bağlı olarak da uluslararası gösterge ve endekslerdeki görünümü bilgi toplumuna dönüşümde gerekli koşulları taşımadığını göstermektedir. Türkiye’de mevcut eğitim düzeyi, işgücü niteliği ve bireylerin beceri yeterlilikleri dikkate alındığında yaşanan kısmi ve daha çok da tüketim boyutunda görülen dönüşüm sürecinin işgücü, istihdam ve işsizlik üzerinde önemli bir değişim yaratmadığı, yüksek teknoloji ve otomasyon yaygınlaştığında nitelikli işgücü talebi karşısında çalışanların işlerini kaybetme riskinin artacağı, ortaya çıkacak yeni işlerde de istihdam olanağının azalacağı, işgücü-teknoloji dengesi sağlanamadıkça işsizliğin giderek artacağı sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye’nin dönüşüm sürecindeki konumu, uygulanacak ekonomik, sosyal, kültürel ve teknolojik politikaların, istihdam stratejisinin, çağdaş bir eğitim sisteminin, sosyal koruma ve güvenlik sisteminin önemini ve paradigmal dönüşüm gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Bilgi Toplumu, Teknolojik Dönüşüm, İşgücü, İstihdam, İşsizlik

Evaluation of The Knowledge Society Effects on Employment In Terms of Turkey

In this study, the transformation into a knowledge society and how this transformation will affect Turkey in terms of employment and the measures to be taken have been evaluated with the Integrated Systems Approach to Social Problems, which allows analysis without setting definite boundaries between the sub-fields of the social whole within the framework of holistic and multi-network interaction relations. Within the framework of this approach, considering the economic situation, demographic structure, and position of Turkey in its transformation into a knowledge society since the beginning of the 21st century, the current labor force, the appearance of employment and unemployment, the relationship between employment risks, problems, and the adequacy of the labor force in the face of technology, automation, and qualified labor force demand, and the contribution of the education system to this competence have been revealed. Turkey's fragile and unstable structure in the economy, its production pattern, its foreign-dependent position in technology and its appearance in international indicators and indices show that it does not meet the necessary conditions for transformation into a knowledge society. Considering the current education level, labor force quality, and skill level of individuals in Turkey, the transformation process does not create a significant change in the labor force, employment, and unemployment, when high technology and automation become widespread, the risk of losing their jobs in the face of qualified labor demand will increase, and new jobs will also emerge. It has been concluded that employment opportunities will decrease and unemployment will gradually increase. Turkey's position in the transformation process reveals the importance of the economic, social, cultural, and technological policies to be implemented, the employment strategy, a modern education system, a social protection and security system, and the necessity of paradigmatic transformation.

Keywords:

Knowledge Society, Technological Transformation, Labor, Employment, Unemployment,

PDF

___

Acemoğlu, D. ve Restrepo, P. (2019). Automation and New Tasks: How Technology Displaces and Reinstates Labor. Journal of Economic Perspectives, 33(2), 3-30.
Ansal, H. K. ve Karaömerlioğlu, D. Ç. (1999). New Technologies and Employment: Industry and Firm Level Evidence from Turkey. New Technology, Work and Employment, 14(2), 82-99.
Arntz, M., Gregory T. ve Zierahn U. (2016). The Risk of Automation for Jobs in OECD Countries: A Comparative Analysis. OECD Social, Employment and Migration Working Papers, 189.
Autor, D. H., Levy F. ve Murnane R. J. The Skill Content of Recent Technological Change: An Empirical Exploration. The Quarterly Journal of Economics, 118(4), 1279-1333.
Bell, D. (1973). The Coming of Post – Industrial Society: A Venture in Social Forecasting. Basic Books Publishers, New York.
Boratav, K. (2010). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2007 (14. Baskı). İmge Kitabevi, Ankara.
Castells, M. (2008). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür – Ağ Toplumunun Yükselişi Cilt 1 (Çev. E. Kılıç) (2. Baskı). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları – Bilgi ve Toplum, İstanbul.
Crawford, R. (1991). In the Era of Human Capital. HarperCollins Publishers, United States of America.
Eğilmez, M. (2018). Değişim Sürecinde Türkiye: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Sosyo-Ekonomik Bir Değerlendirme (13. Baskı). Remzi Kitabevi, İstanbul.
Erkan, H., Yetkin, S., Çetinkaya, M., Mazgit, İ. ve Uysal Y. (1996). Türkiye İçin Çözümsüzlükten Çıkış Stratejisi: Toplumsal Sorunlara Entegre Sistemler Yaklaşımı, Cilt I ve Cilt II. Ege Genç İşadamları Derneği, İzmir.
Erkan, H. (1998). Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme (4. Baskı). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Erkan, H. (2004). Ekonomi Sosyolojisi (5. Baskı). Fakülteler Kitabevi Barış Yayınları, İzmir.
Erkan, H., Uysal Y., Erkan C., Çetinkaya, M., Şanlısoy, S., Başer, N. E., Afşar K. E. ve Aydın, Ü. (2007). Türkiye için Bilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Sanayileşme Stratejisi, Ege Genç İşadamları Derneği, İzmir.
Erkan, H. ve Erkan, C. Bilgi Toplumu ve Ekonomik Kalkınma. UNAK’07 Sayısal Dünyada Yeni Paradigmalar: Sınırsız Kütüphaneler, Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği, 27.09.2007, 2-35.
Erkan, H. ve Erkan C. (2008). Bilgi Bazlı Yenilikçi Gelişme Stratejisi Bağlamında Türkiye’nin Kurumsal Dönüşüm İhtiyacı. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 3(1), 53-66.
Erkan, H. (2012). Türkiye İçin Bilgi Bazlı Sürdürülebilir Yenilikçi Sanayileşme Stratejisi. 3. İzmir Ulusal Ekonomi Kongresi Bildiri Kitabı, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F İktisat Bölümü, İzmir, 29 Şubat-2 Mart 2012, 407-418.
Eurostat. https://ec.europa.eu/eurostat/web/main/data/database.
Eurostat, Population by Educational Attainment Level, Sex and Age (%), From 25 to 64 Years, Tertiary Education (levels 5-8), https://ec.europa.eu/eurostat/web/main/data/database, Erişim (18.02.2023).
Eurostat, Total R&D Personnel and Researchers by Sectors of Performance, as % of Total Labour Force and Total Employment, and by Sex (Percentage of Total Employment - Numerator in Full-Time Equivalent (FTE)), https://ec.europa.eu/eurostat/web/main/data/database, Erişim (30.01.2021).
Fossen, F. M. ve Sorgner, A. (2018). The Effects of Digitalization on Employment and Entrepreneurship. https://conference.iza.org/conference_files/MacroEcon _ 2018 /sorgner_a21493.pdf, Erişim (01.03.2022).
Frey, C. B. ve Osborne, M. A. (2013). The Future of Employment: How Susceptible are Jobs to Computerisation?. Oxford Martin Programme on Technology and Employment, Oxford.
Goos, M., Manning, A. ve Salomons, A. (2014). Explaining Job Polarization: Routine-Biased Technological Change and Offshoring. American Economic Review, 104(8), 2509-2526.
Gregory, T., Salomons, A. ve Zierahn, U. (2016). Racing With or Against the Machine? Evidence from Europe. Centre for European Economic Research (ZEW) Discussion Paper, 16-053.
Harari, Y. N. (2018). 21. Yüzyıl İçin 21 Ders (Çev. S. Siral) (3. Basım). Kolektif Kitap, İstanbul.
Masuda, Y. (1990). Managing in the Information Society: Releasing Synergy – Japanese Style (Çev. R. Lessem). Basil Blackwell, United States of America.
Mattelart, A. (2012). Bilgi Toplumunun Tarihi (Çev. H. Yücel Altınel) (2. Baskı). İletişim Yayınları, İstanbul.
McKinsey&Company ve McKinsey Global Enstitüsü. (2020). İşimizin Geleceği: Dijital Çağda Türkiye’nin Yetenek Dönüşümü. McKinsey&Company.
Michaels, G., Natraj, A. ve Reenen, J. V. (2014). Has ICT Polarızed Skıll Demand? Evidence From Eleven Countries Over Twenty-Five Years. The Review of Economics and Statistics, 96(1), 60-77.
Nedelkoska, L. ve Quintini G. (2018). Automation, Skills Use and Training. OECD Social, Employment and Migration Working Papers, 202.
Schwab, K. (2018). Dördüncü Sanayi Devrimi (Çev. Z. Dicleli). Optimist Kitap, İstanbul.
Tapscott, D. (1998). Dijital Ekonomi (Çev. E. Koç). KoçSistem Yayınları, İstanbul.
OECD. http://www.oecd.org/sti/broadband/oecdkeyictindicators.htm, Erişim (06.03.2019).
OECD. (2019a). OECD Employment Outlook 2019: The Future of Work. OECD Publishing, Paris.
OECD. (2019b). Skills Matter: Additional Results From The Survey of Adult Skills. OECD Publishing, Paris.
OECD. (2019c). OECD Skills Outlook 2019: Thriving In a Digital Wold. OECD Publishing, Paris.
Özen, N. E. (2017). Bilgisayarlı Otomasyon ve Türkiye’de İşgücü Piyasasının Geleceği. Tepav Değerlendirme Notu.
Pamuk, Ş. (2017). Türkiye’nin 200 Yıllık İktisadi Tarihi: Büyüme, Kurumlar ve Bölüşüm (8. Baskı). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
Parsons, T. (2005). The Social System. Routledge, Londra.
Portulans Institute. (2020). The Network Readiness Index 2020 Turkey. Portulans Institute, Washington.
Portulans Institute ve The World Information Technology and Services Aliance (WITSA). (2019). The Network Readiness Index 2019: Towards a Future-Ready Society. Portulans Institute, Washington.
T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı. https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-istatistikleri.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). PISA 2018 Türkiye Ön Raporu. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
T.C. Milli Eğitim Bakanlığı. (2020). TIMSS 2019 Türkiye Ön Raporu. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara.
TEDMEM. (2021). Türkiye’nin TIMSS 2019 Performansı Üzerine Değerlendirme ve Öneriler. Türk Eğitim Derneği Yayınları, Ankara.
TÜİK. (2021a). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları 2020 Haber Bülteni. https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=37210, Erişim (17.04.2021).
TÜİK. (2021b). Doğum İstatistikleri 2020 Haber Bülteni. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index ?p=Dogum-Istatistikleri-2020-37229, Erişim (20.06.2021).
TÜİK. (2021c). Araştırma Geliştirme Faaliyetleri Araştırması 2020 Haber Bülteni. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Arastirma-Gelistirme-Faaliyetleri-Arastirmasi-2020-37439, Erişim (20.12.2021).
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), https://www.tcmb.gov.tr/.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). https://www.tuik.gov.tr/.
Wolter, M. I., Mönnig A., Hummel, M., Schneemann, C., Weber, E., Zika, G., Helmrich, R., Maier, T. ve Neuber-Pohl, C. (2015). Industry 4.0 and Consequences for Labour Market and Economy. Institute for Employment Research of the Federal Employment Agency-IAB-Forschungsbericht IAB, Nuremberg.
World Bank. (2020). The Human Capital Index 2020 Update: Human Capital in the Time of Covid-19. World Bank, Washington.
World Bank. World Development Indicators, https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators.
World Bank. Worldwide Governance Indicators, https://databank.worldbank.org /source/worldwide-governance-indicators.
World Economic Forum. (2019). The Global Competitiveness Report 2019. World Economic Forum, Geneva.
World Economic Forum. (2020). The Global Competitiveness Report Special Edition 2020: How Countries are Performing on the Road to Recovery. World Economic Forum, Geneva.
Yeldan, E. (2009). Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi: Bölüşüm, Birikim ve Büyüme (14. Baskı). İletişim Yayınları, İstanbul.
Zeira, J. (1998). Workers, Machines, and Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 113(4), 1091-1117.