Bu çalışmada, P-lactamaz inhibitörlerinden klavulanik asit üretiminde açığa çıkan Streptomyccs clavuligerus miselyumunun broyler beslenmesinde protein saplementi olarak balık unu yerine kullanılma olanakları ve rat diyetine %2.5 ve 5 oranında katıldığında ratlardaki akut-subakut toksik etkileri incelenmiştir. Miselyumun akut-subakut toksik etkisini belirlemek için ratların haftalık canlı ağırlıkları ile hemoglobin düzeyleri saptanmıştır. Araştırma 21 gün sürmüştür. 7. günden sonra %5 S. clavu¬ligerus miselyumu içeren grupta canlı ağırlıkta azalma olmuş, 19. günde klinik septomlar görül¬meye başlamış ve 21. günde üç adet rat ölmüştür. Görülen klinik semptomlar; kuyrukta ve arka ekstremitelerde siyanoz, mandibuia ve maksillar bölgede şişme ve paraphimosistir. 17. günden itibaren deneme gruplarında hemoglobin miktarında düşme başlamış ve bu düşme %5'lik grupta daha belirgin olmuştur. Ölen ve öldürülen ratların yapılan nekropsileri sonucunda makroskobik ve mikroskobik görünümler klasik toksik bulgulardır. Broyler denemeleri 42 gün sürmüş, canlı ağırlık artışı ve yem tüketimine bakılmıştır. Deneme grubunda, 2. günden sonra yem tüketiminde azalma ve ölümler başlamış, 16. günde civcivlerin hepsi ölmüştür. Piliç dönemindeki denemelere, 21. gününde kontrol grubu tekrar ikiye bölünerek devam edilmiş ve 22. günden sonra, yem tüketiminde ve canlı ağırlıkta azalmalar görülmüştür. Deneme sonunda ise 8 adet piliç ölmüştür. Ölen hayvanların yapılan nekropsileri sonucunda ortaya çıkan makroskobik ve mikroskobik bulgular klasik toksik bulgulardır. Araştırma sonucunda 5. clavuligerus miselyumunun broyler beslenmesinde kullanılamayacağı görülmüş ve nedeninin mikroorganizmanın yetiştiği besi ortamına bağlı olduğu düşünülmüştür.

In this study, possibility of the using of Streptomyces clavuligerus, mycelium, which is by product of p-lactamase inhibitors production, added in 5 % ratio into broiler diet and in 2.5-5 % ratio into rat diets, as a replacer of fish-meal and its acute-subacute toxicities were de¬termined. The acute-subacute toxicity trials with the rats carried out for 21 days and the body we-gihts and haemoglobin levels were determined in this period order to find out the toxicity effects of the mycelium. On the 7th day, a decrease in the body weights of the group fed with 5 % 5. cla¬vuligerus micelium including diet. The onset of the clinical sings were on the 19lh day and on the 21*' day 3 rats have died which contains 5 %S. clavuligerus mycelium. The clinical signs observed included cyanosis of the tail and the caudal extremities, swelling of the maxillar region and para-phimosis. A decrease in the haemoglobin, concentrations was observed after the 17th day and this decrease was more pronounced in the 5 % group. The necropsy findings of the dead and killed rats revealed the classical toxical findings. The broiler trials were carried out for 42 days and the weight gain and feed consumption rates determined. Mortality and a decrease in feed consumption have started to be seen on the 2"d day and all the animals were dead on the 16th day. The trials made at the pullet period of the ani¬mals were carried out by dividing the control group into two different groups on the 21s1 day. A decrease in body weights and feed consumption rates observed on the 22nd day and 8 of the pullets were dead at the end of the 42nd day. The necropsy findings of the dead broilers showed the classi¬cal toxical findings. As a result, it has been decided that, Streptomyces clavuligerus mycelium are not suitable to be used in broiler nutrition and this is atributed to the growth media of the microorganisms.