Kıvırcık ve Dağlıç ırkı kuzu derilerindeki kollagen miktarının tayini ve bunun mamul deri üzerine etkisi

Bu çalışmada, ülkemize özgü Dağlıç ve Kıvırcık ırkı kuzu derilerinin sanayi açısından önemli kriterleri esas alınarak, kollagen miktarının tespit edilmesi, kollagen miktarının mamul deri kalitesi üzerine etkisinin farklı ırk, yaş ve cinsiyet gruplarına ait derilerde nasıl değiştiğini belirlemek amaçlanmıştır. Elde edilecek bulgular doğrultusunda kaliteli deri üretimi için en erken kesim yaşının belirlenmesi hedeflenmiştir. Araştırmada Balıkesir-Kepsut yöresinde besi amacı ile yetiştirilen Dağlıç ve Kıvırcık ırkına ait her bir ırktan 12 dişi, 12 erkek ve 3 aylık ve 6 aylık olmak üzere 2 farklı yaş grubuna ait 2 farklı dönem kuzu derisi kullanılmıştır. Toplam 48 adet kuzu derisi işlenmiştir. Kesim sonucu elde edilen derilerde ıslatma işleminden sonra kollagen, nötralizasyon işleminden sonra kronıoksit analizleri ile mamul hale getirildikten sonra fiziksel testler (kalınlık, paralel ve dik uzama, paralel ve dik kopma, sırça çatlaması, deri patlaması ve yırtılma dayanımı) yapılmıştır. Dağlıç ve Kıvırcık ırkına ait kuzu derilerinde gerek ırk ve gerekse cinsiyet bakımından yaşla orantılı olarak kollagen oranının arttığı ve buna bağlı olarak mamul deri kalitesini belirleyen fiziksel dayanım özelliklerinin de (özellikle kopmaya, yırtılmaya ve sırça çatlamasına karşı) arttığı dikkate alındığında, kaliteli deri üretimi için her iki ırkta da en uygun kesim yaşının 6 aylık yaşta olacağı söylenebilir.

The determination of collagen in Kivircik and Daglic lamb skins and the influence on finished leathers

In this study, determination of collagen in Kıvırcık and Dağlıç lamb skins and its influence on leather quality depending on race, age and sex were studied. The materials were skins of Dağlıç and Kıvırcık Breed for meat and which are native animals for Turkey, giving durable products valued in terms of end use. The aim was to determine earlist possible slaughter age for the best quality leather production according to the outcome. The lambs were chosen from Balikesir-Kepsut vicinity in the Western Anatolia region. Each breed had 12 males and 12 females slaughtered at the age of 3 and 6 months. Total 48 skins were processed. After the slaughter, the skins were tested for the determination of the amount of collagen after soaking, for the amount of Chromium Oxide after neutralization and for the physical parameters after finishing. The physical parameters studied included the measurement of thickness, parallel and perpendicular elongations and respective tensile strengths, grain cracking, burst strength and tear strength. The results indicated that the amount of collagen increased with age in both sexes and the breeds and in turn, the best slaughter age was concluded to be the 6 months of age for both breeds valued on the finished products in terms of physical parameters, particularly with respect to tensile, tear and grain cracking strengths.

PDF

___

Afşar, A.: Kürk-süet deri özelliklerinin kimi yerli koyun ırklarında araştırılması (Doktora tezi). Ege Üniv. Zir. Fak. Deri Teknolojisi Böl. İzmir, 1983.
Akın, H.: Akkaraman ırkında yaş ve cinsiyetin deri kalitesi ve randımanına etkileri üzerinde araştırmalar (Doktora Tezi). İstanbul Üniv. Sağlık Bil. Enst. Zootekni ABD, İstanbul, 1998.
Anonim: Giysilik deri standartları. Türk Standartları Enst., Ankara T.S. 230, 1965.
Anonim: Mamul deriler-Laboratuvar analizleri için numune alma. Türk Standartları Enst., Ankara T.S. 4114, 1984.
Anonim: Mamul deriler-Deney numunelerinin fiziksel deneyler için kondisyonlanması. Türk Standartları Enst, Ankara T.S. 4115, 1984.
Anonim: Tanning, dyeing, finishing. BAYER AG FB-A/ Leder D-509 Leverkusen, Bayerwerk Germany, 1988.
Anonim: Taschenbuch für den Lederfachman. 3. neubearbeitete und erweiterte Auflage BASF Aktiengesellchaft 67056 Ludwigshafen Deutschland, 1992.
Anonim: Official Methods of Analysis. Leather Trades' Chemist Herts, England, 1996.
Anonim: ID-133. A course of fellmongers. Information Document, BLC-Leather Technology Center. 1998.
Artan, M.E.: Akkaraman ve Dağlıç derilerinin yapı özellikleri ve bu özelliklerin birbiriyle ve işlenmiş deri kalitesi ile ilişkisi (Doktora Tezi). İstanbul Üniv. Vet. Fak. Histoloji ve Embriyoloji ABD, 1979.
Artan, M.E.: Akkaraman ve Dağlıç koyun derilerinin 1. Histolojik yapısı üzerine incelemeler, 2. Derinin histolojik yapı birimlerinin nitel olarak karşılaştırılması. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 1980; 6 (1/2): 47-84.
Artan, M.E., Sunaçoğlu, H.: Koyun derilerinin kimyasal bileşimi ve yaş, ırk, cinsiyete bağlı değişimler. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 1986; 12 (1): 43-53.
Bowes, J.H., Raistrick, A.S.: The influence of current trends in livestock production on the composition and leather making properties of hides and skins. J. Am. Leather Chem. Assoc, 1968; 63: 192-206.
Böler, S., Alaçlı, Ü.: Koyun derilerinin karışık ırklara göre ayrı ayrı işlenerek kalite farklarının tespit edilmesi. Dericilik Araştırma Enst. C serisi Yay., Pendik-İstanbul, 1990.
Deasy, C: Hide evolution. The sampling of cattle hides for their leather-making substance. J. Am. Leather Chem. Assoc, 1956; 51: 271-282.
Dikmelik, Y.: İşlenmek üzere İzmir tabakhanelerine gelen kıl keçisi derileri üzerinde araştırmalar (Doktora Tezi). Ege Üniv. Zir. Fak. Deri Teknolojisi ABD, İzmir, 1978.
Harmancıoğlu, M., Dikmelik, Y.: Ham Deri (yapısı, bileşimi, özellikleri). Özen Ofset, İzmir, 1993.
Kihçoğlu, S.: Ham deri, Dericilik Araştırma Enst. Yay., No: 2, 5. Baskı, İstanbul, 1995.
McLaughlin, D.G., Theis, E.R.: Animal skins collagen and its relation to tanning processes. J. Am. Leather Chem. Assoc., 1924; 19: 428.
Neuman, K., Logan, M.: Determination of collagen and elastin in tissue. J. Biol. Chem., 1950; 186:549-556.
Sarı, Ö.: Giysilik derilerde rutin test ve analizlerin ihracat açısından gerekliliği. DETEK Deri Sempozyumu, İstanbul, 1999.
Sarkar, K.T.: Theory and practice of leather manufacture. Madras, 1974.
Sharphouse, J.H.: Leather Technician's Handbook. Leather Producer's Association, London. 1971.
Sipahi, N., Böler, S., Berkay, K., Hakimoğlu, İ.: Morkaraman, Dağlıç ve Kıvırcık koyun derilerinin giysilik deri üretimine uygunluk dereceleri üzerine araştırmalar. Dericilik Araştırma Enst. C Serisi Yay., Pendik-İstanbul, 1980.
Senses, İ.U.: Deri Teknolojisi. Dericilik Araştırma Enst. Yay., İstanbul, 1991.
Tancous, J.J.: Influence of brining and salt curing on the composition of steer hides. J. Am.Leather Chem. Assoc, 50: 355-366, 1955.
Temel, E.; Dericilikte yeni teknikler. Yağ gidermede solventsiz sistemler. Deri Derg., 109: 27,1993.
Toptaş, A.: Deri teknolojisi. Sadeofset Matbaacılık, İstanbul, 1993.
Urbaniak, M.A.: The influence of some enzyme preparations of component of skin. J. Soc.Leather Technol. Chem., 1973; 57: 39.
Yalçın, B.C.: Özel Zootekni (Koyun ve Keçi Yetiştirme). Ders notları. İstanbul Üniv. Vet. Fak.Zootekni ABD, İstanbul. 1990