Eskiçağ uygarlıklarında kurban edilen hayvanlar üzerine bir inceleme

Kurban kavramı, insanlık tarihinin en eski ve karmaşık konularından birisidir. Animizm ve totemizm ile de yakından ilişkili olan bu kavram, tarih öncesi dönemlerden başlayıp gücünü ve etkisini günümüzde de sürdürmektedir. Bu çalışmada, tek tanrıcı ilahi dinler aşamasına değin, eskiçağ dönemine ait çok sayıdaki uygarlıkta, kurban kavramı ile kurban olarak kullanılan hayvanların özellikleri ele alınmıştır. Sonuçta, veteriner hekimliği tarihi ve dinler tarihi yönünden son derece önemli olan böylesi bir konunun kökenleri ortaya konulmaya çalışılmış ve insan-hayvan ilişkileri tarihsel boyutta yeniden değerlendirilmiştir.

An investigation on the sacrified animals in the ancient civilizations

The word sacrifice is one of the most ancient and complicated subjects of human history. This subject which is also closely related to animism and totemism, takes its power from the prehistoric periods and keeps its effect even today. This study has concentrated on the sacrifice concept and the characteristics of sacrified animals in so many ancient civilizations until the monotheist modern religions. In conclusion, this subject which is very important for veterinary medicine history and religions history will be discussed and their roots will be determined by evaluating the historical level of human-animal relations.

PDF

___

1.Anonim: Türk Dil Kurumu Sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları. Sayı: 403, Ankara, 1974; 523.
2.Canan, M. Z.: Ansiklopedik Din ve İnanç Sözlüğü. Fatih Gençlik Vakfı Matbaası, İstanbul, 1983; 2-127.
3.Challaye, F.: Dinler Tarihi (Çev. Samih Tiryakioğlu). Varlık Yayınları İstanbul, 1960;5-117.
4.Childe, G.: Tarihte Neler Oldu (Çev. Mete Tunçay-Alaeddin Şenel). Alan Yayıncılık, İstanbul, 1985; 11-188.
5.Daryal, A.M.: Kurban Kesmenin Psikolojik Temelleri. Doğuş Matbaası, tstanbul, 1980,11-152.
6.Erginer, G.: Kurban. Kurbanın Kökenleri ve Anadolu'da Kanlı Kurban Ritüelleri. Yapı ve Kredi Yayınları, İstanbul, 1997; 15-85.
7.Esinoğlu, B.: Dinlerin Gizemi (Kurban-Yaratılış-Tufan Efsaneleri). Ceylan Yayınları, İstanbul, 1996; 32-44.
8.Feyizli, T.: İslamda ve Diğer İnanç Sistemlerinde Oruç-Kurban. Öğretmen Yazarlar Dizisi. Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi, İstanbul, 1993; 61-91.
9.Frazer, J. G.: Altın Dal. II. Cilt. (Çev. Mehmet H. Doğan) Payel Yayınevi, İstanbul, 1992; 9-367.
10.Günaltay, M. Ş.: Türk Tarihinin İlk Devirlerinden I . Yakın Şark - Elam ve Mezopotamya. Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1987; VI + 607.
11.Hançerlioğlu, O.: İnanç Sözlüğü. Remzi Kitabevi, İstanbul, 1975; 1-861.
12.Harris, M.: Yamyamlar ve Krallar (Çev. Fatih Gümüş). İmge Yayınevi, Ankara, İ994; 147-228.
13.Herodot: Herodot Tarihi (Çev: Müntekim Ökmen. Remzi Kitabevi, İstanbul, 1983; 1-556.
14.İnan, A.: Eski Türk Dini Tarihi. T.C. Kültür Bakanlığı Kültür Servisi No: 9 Devlet Kitapları, Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi, İstanbul, 1976; 1-129.
15.İplikçioğlu, B.: Eskiçağ Tarihinin Ana Hatları I. Marmara Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No :486, 1990; 9-125.
16.Kahraman, A.: Dinler Tarihi. 5. Baskı. Marifet Yayınları, İstanbul, 1984; 13-98.
17.Krickeberg, W.: Azteklerin ve Mayaların Dinleri. (Çev. Alev Kırım). Okyanus Yayınları, İstanbul, 1998; 14-158.
18.Maisels, C.K.: Uygarlığın Doğuşu. (Çev. Alaeddin Şenel). İmge Kitabevi, Ankara, 1999; 307.
19.Orkun, H.N.: Eski Türklerde Evcil Hayvanların Tarihçesi. Yeni Matbaa, Ankara, 1954; 1-43.
20.Örnek, S.V.: 100 Soruda İlkellerde Din,19.Büyü, Sanat, Efsane. Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1989; 1-231.
21.Roux, J.P.: Türklerin ve Moğolların Eski Dini (Çev. Aykut Kazancıgil). İşaret Yayınları, İstanbul, 1994; 131-236.
22.Shapire, H.L.: Man, Culture and Society. Galaxy Book, Newyork-Oxfort University Press, U.S.A, 1965; 1-368.
23.Şenel, A.: İlkel Topluluktan Uygar Topluma. Birey ve Toplum Yayınları, Ankara, 1988; 219-220.
24.Trimborn, H.: İnkaların Dini. (Çev. Alev Kırım). Okyanus Yayınları, İstanbul, 1999; 10-127.
25.Turner, G., Küçük, A.: Dinler Tarihi. Ocak Yayınları, Ankara, 1988; 13-105.