Serpil SANCAR

4715

Türkiye'de feminizmin siyasal bilimlere etkisi

Türkiye’de feminist çalısmaların akademik anlamda sosyal bilimler alanını etkilemeye baslaması ve özellikle de siyaset bilimi alanını etkilemesi 1990’larla birlikte görülen bir gelismedir. Bu etkileme birkaç alanda özellikle önemli sonuçlar yaratmıstır. Bunların basında Türkiye siyasi tarihçilerinin kadınların varlığını görmeyen ve kadınların esitsiz temsil edilme biçimlerini sorgulamayan tarih yazım tarzına alternatif olarak gelisen ve kısaca ‘kadınların tarihini yazmak’ olarak tanımlayabileceğimiz çalısmalar gelir. Bunun yanı sıra, feminist çalısmalar, akademinin klasik sosyal arastırma yöntemleri arasına kendi kullandığı niteliksel arastırma yöntemlerini katarak yaygın olarak kullanılır kılmıstır. Bu gelisim özellikle toplumsal olarak bastırılmıs, dıslanmıs ve sessiz kılınmıs toplum kesimlerini arastırma için duyarlı ve derinlemesine arastırmaya olanak sunan niteliksel arastırma yöntemlerinin mesruluğunu arttırarak akademik arastırmalarda önemli bir esiğin asılmasına katkıda bulunmustur. Diğer yandan Türkiye’de kadın hareketinin yürüttüğü kadın hakları mücadelesinin gündeminde tuttuğu birey ve insan olmak, esitlik, hak, kamusal sorumluluk, Anayasal koruma, kamu politikalarının cinsiyetçi bakısı gibi kavramların kadın bakıs açısıyla yapılan tanımları doğrudan siyaset biliminin bu kavramları akademik alanda kullanma içeriklerini etkilemistir. Siyasal toplumun kadınları da esit vatandaslar olarak içine almasını sağlayacak feminist siyaset tartısmalarının etkisi ile siyaset biliminin temel kavramları kadınları görmeyen ‘cinsiyet körü’ içeriklerinden uzaklasmaya baslamıstır.

Effects of feminism on political science in Turkey

Feminist studies become effective on traditional academic studies of political sciences in Turkey at the beginning of 1990s. It was due to the improvements reached by some pioneering feminist studies realized in areas of some traditional political studies. One of them was the studies revisiting the political history of Turkey achieved by feminist approaches targeted to elucidate the hidden history of women’s participation to daily social construction of a modern life. Second one was the entrance of qualitative feminist research methodology to Turkish academia by the well illustrating examples done by feminist scholars. By the agency of these qualitative feminist researches it become possible to understand more deeply the situation of social groups who are discriminated, marginalized and silenced. This was succeeded despite the supremacy of positivist and quantitative methodology in traditional social sciences. Due to these nourishing effects of feminist researches, academic scholarship in Turkey reached more enlarged capacity of scientific understanding to social realities. In addition, women’s movements that were struggling for many years for women’s rights and gender equality effected ‘gender-blind’ descriptions of basic concepts of political sciences such as equality, human rights, and political representation. Their claims for more gender sensitive conceptions such as equality between women and men, protection for women’s rights, engendered public policies, and constitutional responsibility for gender equality were entirely replaced by scholars of political sciences.
PDF

___

  • • Alkan, Ayten, 2005, Yerel yönetimler ve Cinsiyet: Kadınların Kentte Görünmez Varlığı, Dipnot yayınları.
  • • Aksit, Elif Ekin, 2005, Kızların Sessizliği: Kız Enstitülerinin Uzun Tarihi, İletisim Yay. İstanbul.
  • • Aktas, Cihan, 2004, “Cemaatten Kamusal Alana Đslamcı Kadınlar”, içinde İslamcılık: Modern Türkiye’de Siyasi Düsünce, cilt 6, İletisim, ss.826-36.
  • • Ankara Barosu Hukuk Kurultayı 2006, Feminizm ve Hukuk- Hayat, Adalet ve Kadın-Kadın ve Hukuk, Cilt 3, Ankara Barosu Yayını.
  • • Arat, Yesim, 1998a, “Türkiye’de Modernlesme Projesi ve Kadınlar”, içinde, Türkiye’de Modernlesme ve Ulusal Kimlik,(der.) S. Bozdoğan, R. Kasaba, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
  • • -----------, 1998b, “Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet ve Vatandaslık”, içinde 75 Yılda Tebaa’dan Yurttas’a Doğru, Tarih Vakfı Yayını.
  • • Baykan Aysegül ve Belma Ötüs-Baskett, (1999), Nezihe Muhittin ve Türk Kadını 1931, İletisim Yayınları.
  • • Berktay, Fatmagül, 1992, Türkiye’de Kadın Arastırmaları 1980-1990, Kadınların Belleği, Metis Yayınları.
  • • -----------, 1998, Cumhuriyetin 75 Yıllık Serüvenine Kadınlar Açısından Bakmak, içinde, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayını.
  • • -----------,2001, “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Feminizm”, içinde Modern Türkiye’de Siyasi Düsünce: Tanzimat ve Mesrutiyetin Birikimi, cilt I, İletisim Yayınları,
  • • ------------, 2002, “Doğu ile Batı’nın Birlestiği Yer: Kadın İmgesinin Kurgulanısı”, içinde Modern Türkiye’de Siyasi Düsünce: Modernlesme ve Batıcılık cilt 3, Đletisim Yayınları.
  • • Bora, Aksu, 2005, Kadınların Sınıfı: Ücretli Ev Emeği ve Kadın Öznelliğinin inşası, iletisim Yayınları.
  • • Bora, Aksu ve İlknur Üstün, 2005, Sıcak Aile Ortamı: Demokratiklesme Sürecinde Kadınlar ve Erkekler, TESEV Yayınları.
  • • Bora, Aksu ve Asena Günal, (der.), (2002), 90’larda Türkiye’de Feminizm, İletisim Yayınları.
  • • Çağlayan, Handan, 2007, Analar, Yoldaslar, Tanrıçalar: Kürt hareketinde kadınlar ve Kadın Kimliğinin Olusumu, İletisim Yayınları.
  • • Çaha, Ömer, 1996, Sivil Kadın: Türkiye’de Sivil Toplum ve Kadın, Vadi Yayınları.
  • • Çakır, Serpil, 1994, Osmanlı Kadın Hareketi, Metis Yayınları.
  • • ----------l, 1998, Kadın Tarihinden Đki Đsim: Ulviye Mevlan- Nezihe Muhittin, içinde Osmanlı’dan Cumhuriyete: Problemler, Arastırmalar, Tartısmalar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları. ss.272-87.
  • • Demirdirek, Aynur, 1993, Osmanlı Kadınlarının Hayat Hakkı Arayısının bir Hikayesi, imge Yayınları.
  • • Dinçkol, Bihterin V. (haz.), 2003, Đnsan Hakları, Hukuk ve Kadın, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
  • • Durakbasa, Ayse, 2000, Halide Edib: Türk Modernlesmesi ve Feminizm, İletisim Yayınları.
  • • Durakbasa, Ayse, 1998, Cumhuriyet Döneminde Modern Kadın ve Erkek Kimliklerinin Olusumu: Kemalist Kadın Kimliği ve ‘Münevver Erkekler’, içinde 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayını.
  • • Göztepe, Ece, 2006, Justitia’nın gözbağının arasından görülenler: Anayasal esitlik ilkesinin devletin aktif yasama faaliyetleriyle hayata geçirilmesinin anlamı”, içinde, Feminizm ve Hukuk- Hayat, Adalet ve Kadın-Kadın ve Hukuk, Cilt 3, Ankara Barosu Yayını.
  • • Gümüsoğlu, Firdevs, 1998, Cumhuriyet Dönemi Ders Kitaplarında Cinsiyet Rolleri (1928-1998), içinde 75 Yılda Tebaa’dan Yurttas’a Doğru, Tarih Vakfı Yayını.
  • • Gürbilek, Nurdan, 2004, Kör Ayna, Kayıp Sark: Edebiyat ve Endise, Metis Yayınları.
  • • İlyasoğlu, Aynur, 1994, Örtülü Kimlik, Metis Yayınları.
  • • İlyasoğlu, Aynur ve Necla Akgökçe, (der.), 2001, Yerli Bir Feminizme Doğru, Sel Yayıncılık.
  • • Kalaycıoğlu, Sibel ve Helga Rittersberger-Kılıç, 2000, Gündelikçi Kadınlar: Cömert Ablaların Sadık Hanımları, Su Yayınları.
  • • Kadıoğlu, Ayse, 1998, “Cinselliğin Đnkârı: Büyük Toplumsal Projelerin Nesnesi Olarak Türk Kadınları”, içinde 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı, Yayını.
  • • ----------, 1999, Türkiye’de Kadının İkincil Konumu: Asıl Suçlu İslam mı?”, ve “Cumhuriyet Kadını: Vatandas mı, birey mi?”, içinde Cumhuriyet iradesi Dmokrasi Muhasebesi, Metis Yayınları.
  • • Kandiyoti, Deniz, 1997, Modernin Cinsiyeti: Türk Modernlesmesi Üzerine Çalısmalarda Gözden Kaçırılan Yönler, içinde Cariyeler, Bacılar, Yurttaslar, Metis Yayınları.
  • Köker, Eser, vd, 2002, Anneanne: Sırlarını Eskitmis Aynalar,Çiviyazıları.
  • • Özyeğin, Gül, 2004, Baskalarının Kiri: Kapıcılar, Gündelikçiler ve Kadınlık Halleri, İletisim Yayınları.
  • • Parla, Jale, 1990, Babalar ve Oğullar: Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri, İletisim Yayınları.
  • • Parla, Jale ve Sibel Irzık (der.), 2004, Kadınlar Dile Düsünce, İletisim Yayınları.
  • • Saktanber, Ayse, 2001, “Kemalist Kadın Hakları Söylemi”, içinde Modern Türkiye’de Siyasi Düsünce: Kemalizm, cilt 2, İletisim Yayınları.
  • • Sancar, Serpil, 1998. Siyasal Partiler ve Sendikalarda Kurumsal Gelenek ve Cinsiyetçi Zihniyet Örüntüleri” (Kadın istihdamını Gelistirme Projesi/ KSGM için yapılmıs arastırma)
  • • ------------, 2001, Türkler/Kürtler, Anneler ve Siyaset: Savasta Çocuklarını Kaybetmis Türk ve Kürt Anneler Üzerine Bir Yorum, Toplum ve Bilim, Güz, s.90; ss.22-41.
  • • ------------, 2003, “Üniversitede Feminizm? Bağlam, Gündem ve Olanaklar”, Toplum ve Bilim, Güz, sayı.97.
  • • ------------, 2004, Otoriter Türk Modernlesmesinin Cinsiyet Rejimi, Doğu Batı, Özel Sayı: İdeolojiler II, no.29.
  • • -----------, 2005,Türkiye’de Kadınların Hak Mücadelesini Belirleyen Bağlamlar, http://www.stgm.org/docs/1194972787Kadin%20Hareketi- Serpil%20Sancar.doc
  • • ------------, 2008, “Siyasal Katılım”, içinde Türkiye’de Toplumsal cinsiyet Esitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri, ( M. Tan, Y. Ecevit ve S. Acuner ile birlikte) TÜSİAD ve KAGİDER Yayını, 2008, İstanbul. (TÜSiAD 2000 tarihli raporun güncellenmesi)
  • • Selek, Pınar, vd., (der.) (2007), Özgürlüğü Ararken: Kadın Hareketinde Mücadele Deneyimleri, Amargi Yayıncılık.
  • • Sirman, Nükhet 2000, “Gender Construction and Nationalist Discourse: Dethroning the Father in the Early Turkish Novel”, İçinde Gender and Identity Construction: Women of Central Asia, the Caucasus and Turkey, (der.) F. Acar, A. Günes-Ayata, Brill Publications.
  • • ----------, 2002, Kadınların Milliyeti, Milliyetçilik: : Modern Türkiye’de Siyasi Düsünce, cilt 4, iletisim Yayınları.
  • • Serifsoy, Selda, 2000, “Aile ve Kemalist Modernizasyon Projesi, 1928- 1950”, içinde Vatan, Millet, Kadınlar, (der.) A. G. Altınay, iletisim Yayınları.
  • • Tekeli Sirin, 1982, Kadınlar ve Siyasal Toplumsal Hayat, Birikim Yayınları.
  • • ----------, (der.), 1990, Kadın Bakıs Açısından 1980’ler Türkiye’sinde Kadın, iletisim Yayınları.
  • • Toksöz, Gülay, 2004, Sayımız Çok az: Sendikalarda Kadınlar, içinde Neoliberalizmin Tahribatı: Türkiye’de Ekonomi, Toplum ve Cinsiyet, der. N. Balkan, S. Savran, Metis Yayınları, ss.234-53.
  • • Toksöz, Gülay ve Seyhan Erdoğdu, 1998, Sendikacı Kadın Kimliği, imge Yayınları.
  • • Toska, Zehra, 1998. "Cumhuriyet'in Kadın Ideali: Esiği Asanlar ve Asamayanlar." içinde Bilanço'98: 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayını.
  • • Tuksal, Hidayet Sefkatli, 2001, Kadın Karsıtı Söylemin islam Geleneğindeki izdüsümleri, Kitabiyat Yayınları.
  • • Yalçın-Heckmann, Lale ve Pauline van Gelder, 2000, “90’larda Türkiye’de Siyasal Söylemin Dönüsümü Çerçevesinde Kürt Kadınların İmajı: Bazı Elestirel Değerlendirmeler”, içinde Vatan, Millet, Kadınlar, (der.) A. G. Altınay, iletisim Yayınları.
  • • Yazıcı, Serap, 2006, “Esitlik ilkesinin değisen dinamiği ve kadın hakları” içinde, Feminizm ve Hukuk- Hayat, Adalet ve Kadın-Kadın ve Hukuk, Cilt 3, Ankara Barosu Yayını.
  • • Wedel,Heidi, 2001, Siyaset ve Cinsiyet: istanbul Gecekondularında Kadınların Siyasal Katılımı, Metis Yayınları.
  • • Zihnioğlu, Yaprak 2003, K0adınsız Đnkilap, Nezihe Muhittin, Kadınlar Halk Fırkası, Türk Kadınlar Birliği, Metis Yayınları.
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1303-1260
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Yayıncı: İstanbul Üniversitesi
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Siyaset bilimi eğitiminde yeni yöntem arayışları: "Avrupa" üzerine düşünen filmler

Zeynep.E. GÜLER

Türkiye'de siyasal bilimin gelişimi: Tarihçe ve kurumsal gelişmeler

İlter TURAN

Türkiye'de feminizmin siyasal bilimlere etkisi

Serpil SANCAR

"...Ve bunun gibi tedbire siyaset dirler." Tursun Bey ' in siyaset tanıtımı üzerine notlar

Cemil OKTAY