Fatih SOBACI, Hande ÜNÜVAR, Osman YALAP, Elif BAYGIN

İş Becerikliliği, Duygusal Bağlılık ve Örgüt Temelli Öz Saygının Lider-ÜyeEtkileşimi Kapsamında İncelenmesi

Amaç – Bu araştırmanın temel amacı, liderlik ile çalışanların iş becerikliliği ve duygusal bağlılıklarıarasında herhangi bir ilişkinin olup olmadığını ortaya koymak, ayrıca örgüt temelli öz saygının liderlikalgısı ile söz konusu değişkenler arasında aracı rolünün olup olmadığını tespit etmektir. Yöntem – Tokat iline bağlı bir kamu kurumunda toplam 205 çalışanından anket yöntemi ile toplananveriler, Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) ile yol analizine tabi tutulmuştur. Bulgular – Analiz sonuçları lider-üye etkileşiminin iş becerikliliği, örgüt temelli öz saygı ve duygusalbağlılığı; ayrıca örgüt temelli öz saygının duygusal bağlılık ve iş becerikliliğini pozitif yönde etkilediğiniortaya koymaktadır. Araştırmada ulaşılan özgün sonuç ise örgüt temelli öz saygının, lider-üyeetkileşiminin iş becerikliliği üzerindeki etkisinde tam aracı, duygusal bağlılık üzerindeki etkisinde isekısmi aracı rol oynadığını ortaya koymaktadır. Tartışma – Bu sonuçlar ışığında daha etkili bir liderlik açısından örgüt temelli öz saygıyı artırıcıuygulamaların sergilenmesi, bu kapsamda çalışanın kendini yeterli ve ihtiyaçları giderilmiş hissetmesi,ayrıca kendine güvenmesi ve inanması için çeşitli aksiyonlar alınması önerilebilir. Bu kapsamdayöneticilere önerilebilecek bazı yöntemler; pozitif geribildirimlerle çalışanı desteklemek, iş dizaynındaçalışanın öz saygısını güçlendirici faktörleri göz önünde bulundurmak, çalışana işinde başarıyıkişiselleştirebileceği özerk alanlar açmak ya da çalışanı başarılı kişilerle birlikte koordineli çalıştırarakkişisel başarıya ulaşmasını kolaylaştırıp yeni başarılar üzerinden öz saygı artışının yolunu açmakşeklinde sıralanabilir.

The Investigation Of Job Crafting, Affective Commitment, Organizational Self-Esteem In The Scope Of Leader-Member Exchange

Purpose – The main purpose of this study is to reveal whether there is a relationship betweenleadership and employees' job crafting and affective commitment, and also to determine whetherorganization-based self-esteem has a mediator role between leadership perception and these variables. Design/methodology/approach – Data collected by survey method from a total of 205 employees ofa municipality in Tokat province were subjected to path analysis with Structural Equation Modeling(SEM). Findings – The results of the analysis are based on job crafting of leader-member exchange,organizational self-esteem and affective commitment. It also reveals that organizational self-esteempositively affects affective commitment and job crafting. The original result of the study reveals thatorganizational self-esteem plays a full mediating role in the effect of leader-member exchange on jobcrafting and a partial mediating role in its effect on affective commitment. Discussion – In the light of these results, it can be suggested to exhibit practices that increaseorganizational self-esteem for a more effective leadership, to make the employee feelcompetent and fulfilled, and also to take various actions in order to have self-confidence andbelief. Some methods that can be offered to managers in this context; Supporting the employeewith positive feedback, taking into account the factors that strengthen the employee's self esteem in job design, opening autonomous areas where the employee can personalize successin his / her job, or facilitating the employee to achieve personal success by working incoordination with successful people and opening the way to increase self-esteem through newsuccesses.

PDF

___

Acaray, A. (2019). Örgüt temelli öz saygının iş performansına etkisinde psikolojik iyi oluş ve çalışmaya tutkunluğun aracılık rolü. Business and Economics Research Journal, 10(3), 735-748.
Akçakanat, T. ve Dinç, M. (2018). Örgütsel özdeşleşmenin örgüt temelli öz saygı ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkide aracılık rolü. 6. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, Isparta.
Akgemci, T., Abdul-Kareem, A. ve Kızıloğlu, E. (2020). Örgüt ikliminin örgüt temelli öz saygı ve öznel iyi oluş üzerindeki etkisi: Kobi’ler üzerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 65-78.
Akgül, A. ve Çevik, O. (2003). İstatistiksel Analiz Teknikleri, SPSS’te İşletme Yönetimi Uygulamaları, Ankara, Emek Ofset Ltd. Şti.
Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Sakarya, Sakarya Yayıncılık.
Atsan, N. (2017). Karar vermede çatışma kuramı ve öz saygı ilişkisine yönelik kültürel bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 63-73.
Avunduk, Z. B. ve Yıldız, B. (2016). İstismarcı yönetim algısı ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide örgüt temelli öz saygının moderator etkisi. 15. Ulusal İşletmecilik Kongresi, İstanbul.
Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
Baş, T., Keskin, N. ve Mert, İ. S. (2010). Lider Üye Etkileşimi (LÜE) Modeli ve ölçme aracının Türkçe’de geçerlik ve güvenilirlik analizi. Ege Akademik Bakış, 10(3), 1013-1039.
Bauer, T. N. ve Green, S. G. (1996). Development of leader-member exchange: A longitudinal test. Academy of Management Journal, 39(6), 1538-1567.
Berg, J. M., Dutton, J. E. ve Wrzesniewski, A. (2013). Job Crafting and Meaningful Work. In B. J. Dik, Z. S. Byrne and M. F. Steger (Eds.), Purpose And Meaning in the Workplace, Washington, DC, American Psychological Association, 81-104.
Bizzi, L. (2016). Network characteristics: When an individual’s job crafting depends on the jobs of others. Human Relations, 1-25.
Blau, P. (1964). Exchange and Power in Social Life, New York, Wiley.
Bon, A. T. ve Shire, A. M. (2019). The impacts of second order construct of personal resources on employees’ job performance and the mediating role of affective commitment: SEM analysis approach. Proceedings of the International Conference on Industrial Engineering and Operations Management Pilsen, Czech Republic, July 23-26.
Brockner, J. (1983). Low self-esteem and behavioral plasticity: Some implications. Review of Personality and Social Psychology, 4, 237–271.
Casimir, G., Ng, Y. N. K., Wang, K. Y. ve Ooi, G. (2014). The relationships amongst leader-member exchange, perceived organizational support, affective commitment, and in-role performance. Leadership & Organization Development Journal, 35(5), 366-385.
Cenkci, T. ve Ötken, A. B. (2014). Organization-based self-esteem as a moderator of the relationship between employee dissent and turnover intention. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 150, 404-412.
Çekmecelioğlu, H. G. ve Ülker, F. (2014). Lider-üye etkileşimi ve çalışan tutumları üzerindeki etkisi: Eğitim sektöründe bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 35-58.
Çetin, A. ve Şentürk, M. (2016). Bilgi paylaşma davranışının Planlı Davranış Teorisi ve Sosyal Değişim Teorisi bağlamında incelenmesi: Dermatologlar üzerine ampirik bir araştırma. Ege Akademik Bakış, 16(2), 241-256.
Dansereau, Jr., F., Cashman, J. ve Graen, G. (1973). Instrumentality Theory and Equity Theory as complementary approaches in predicting the relationship of leadership and turnover among managers. Organizational Behavior and Human Performance, 10(2), 184-200.
Dansereau, Jr., F., Graen, G. ve Haga, W. J. (1975). A vertical dyad linkage approach to leadership within formal organizations: A longitudinal investigation of the role making process. Organizational Behavior and Human Performance, 13(1), 46-78.
Deluga, R. J. ve Perry, J. T. (1991). The relationship of subordinate upward influencing behaviour, satisfaction and perceived superior effectiveness with leader—member exchanges. Journal of Occupational Psychology, 64(3), 239-252.
Demerouti, E. (2014). Design your own job through job crafting. European Psychologist, 19 (4), 237-247.
Diamantopoulos, A. ve Siguaw, J. A. (2007). Introducing LISREL. A Guide For The Uninitiated, London, Sage publication.
Dienesch, R. M. ve Liden, R. C. (1986). Leader-Member Exchange Model of leadership: A critique and further development. Academy of Management Review, 11(3), 618-634.
Eisenberger, R., Karagonlar, G., Stinglhamber, F., Neves, P., Becker, T. E., Gonzalez-Morales, M. G. ve Steiger-Mueller, M. (2010). Leader–member exchange and affective organizational commitment: The contribution of supervisor’s organizational embodiment. Journal of Applied Psychology, 95(6), 1085– 1103.
Eraslan, L. (2004). Liderlikte post-modern bir paradigma: Dönüşümcü liderlik. Journal of Human Sciences, 1(1), 1-31.
Erden, N. S. (2011). Mediating effects of organization based self esteem on the relationship between organizational justice and organizational commitment. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ferris, D. L., Brown, D. J. ve Heller, D. (2009). Organizational supports and organizational deviance: The mediating role of organization-based self-esteem. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 108(2), 279-286.
Gardner, D. G. ve Pierce, J. L. (1998). Self-esteem and self-efficacy within the organizational context. Group & Organization Management, 23(1), 48–70.
Gardner, D. G., Dyne, L. ve Pierce, J. L. (2004). The effects of pay level on organization-based self-esteem and performance: A field study. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77(3), 307–322.
Gergen, K. J. (1994). Realities and Relationships: Soundings in Social Constructionism, Cambridge, MA, Harvard University Press.
Ghosh, S. K. (2016). Linking perceived organizational support to organizational identification: Role of organization based self-esteem. Contemporary Management Research, 12(2), 225-243.
Göksel, A. ve Aydıntan, B. (2012). Lider-üye etkileşimi düzeyinin örgütsel bağlılık üzerine etkisi: Görgül bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 247-271.
Graen, G. ve Cashman, J. F. (1975). A Role-Making Model of Leadership in Formal Organizations: A Developmental Approach. J. Hunt ve L. Larson (Eds.), Leadership, Kent Oh, Kent State University Press, 143-165.
Graen, G. B. ve Uhl-Bien, M. (1995). Relationship-based approach to leadership: Development of LeaderMember Exchange (LMX) Theory of leadership over 25 years: Applying a multi-level multi-domain perspective. Leadership Quarterly, 6(2), 219-247.
Haggard, D. L. ve Park, H. M. (2018). Perceived supervisor remorse, abusive supervision, and LMX. Journal of Organizational Behavior, 39(10), 1252-1267.
House, R. J. ve Aditya, R. N. (1997). The social scientific study of leadership: Quo vadis? Journal of Management, 23(3), 409-473.
Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural Equation Modeling With The SIMPLIS Command Language, Lincolnwood, Scientific Software International Inc.
Kanning, U. P. ve Hill, A. (2012). Organization-based self-esteem scale – adaptation in an international context. Journal of Business and Media Psychology, 3(1), 13-21.
Kerse, G. (2017). İş becerikliliği (job crafting) ölçeğini Türkçe’ye uyarlama ve duygusal tükenme ile ilişkisini belirleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 283-304.
Kim, M. ve Beehr, T. A. (2017). The roles of environmental and personal resources in promoting employees’ job crafting behaviors. https://www.researchgate.net/publication/325069505.
Kim, M. ve Beehr, T. A. (2018). Organization-based self-esteem and meaningful work mediate effects of empowering leadership on employee behaviors and well-being. Journal of Leadership & Organizational Studies, 25(4), 385-398.
Kim, T.-Y., Liu, Z. ve Diefendorff, J. M. (2014). Leader-member exchange and job performance: The effects of taking charge and organizational tenure. Journal of Organizational Behavior, 36(2), 216–231.
Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (3. baskı), New York, NY, Guilford.
Korman, A. K. (1970), Toward an hypothesis of work behavior. Journal of Applied Psychology, 54(1), 31-41.
Leal, S., Rego, A. ve Coelho, A. (2012). Perceived companies’ ethical responsibilities predicting organizational citizenship behaviors: The mediating role of psychological capital and affective commitment. Research on Ethics and Social Responsibility, 65-79.
Lee, J. (2003). An analysis of the antecedents of organization-based self-esteem in two Korean banks. The International Journal of Human Resource Management, 14(6), 1046-1066.
Li, J. (2015). The mediating roles of job crafting and thriving in the LMX-employee outcomes relationship. Japanese Journal of Administrative Science, 28(1), 39-51.
Liden, R. C. ve Maslyn, J. M. (1998). Multidimensionality of leader-member exchange: An empirical assessment through scale development. Journal of Management, 24(1), 43-72.
Liden, R. C., Wayne, S. J. ve Stilwell, D. (1993). A longitudinal study on the early development of leadermember exchanges. Journal of Applied Psychology, 78(4), 662-674.
Loi, R. C. H., Jie Xu, Chow, C. W. C. ve Chan, W. W. H. (2017). Can customers help employee work-tofamily enrichment? The role of job crafting and OBSE (WITHDRAWN). Academy of Management Annual Meeting Proceedings, 2017(1), 1.
Loi, R., Xu, A. J., Chow, C. W. ve Chan, W. W. (2019). Linking customer participation to service employees’ work‐to‐family enrichment: The role of job crafting and OBSE. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 93(2), 381-404.
Long, C., Li, Z. ve Ning, Z. (2015). Exploring the nonlinear relationship between challenge stressors and employee voice: The effects of leader–member exchange and organisation-based self-esteem. Personality and Individual Differences, 83, 24-30.
Lu, X. ve Sun, J. M. J. (2017). Multiple pathways linking leader-member exchange to work effort. Journal of Managerial Psychology. 32(4), 270-283.
Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B. ve Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541- 572.
Lyons, P. (2008). The crafting of jobs and individual differences. Journal of Business and Psychology, 23(1- 2), 25-36.
Merritt, S. M. (2012). The two-factor solution to Allen and Meyer’s (1990) affective commitment scale: Effects of negatively worded items. Journal of Business and Psychology, 27(4), 421-436.
Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları, Ankara, Detay Yayıncılık.
Meyer, J. P. ve Allen, N. J. (1997). Commitment in The Workplace: Theory, Research and Application, London, Sage Publications Inc.
Meyer, J. P., Allen, N. J. ve Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551.
Mowday, R. T. (1998). Reflections on the study and relevance of organizational commintment. Human Resource Management Review, 8(4), 387-401.
Qi, J., Zhang, K., Fu, X., Zhao, X. ve Wang, L. (2019). The effects of leader–member exchange, internal social capital, and thriving on job crafting. Social Behavior and Personality: An international journal, 47(6), 1-10.
Özutku, H., Ağca, V. ve Cevrioğlu, E. (2008). Lider-Üye Etkileşim Teorisi çerçevesinde, yönetici-ast etkileşimi ile örgütsel bağlılık boyutları ve iş performansı arasındaki ilişki: Ampirik bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 193-210.
Pierce, J. L. ve Gardner, D. G. (2009). Relationships of personality and job characteristics with organization-based self-esteem. Journal of Managerial Psychology, 24(5), 392-409.
Pierce, J. L., Gardner, D. G., Cummings, L. L. ve Dunham, R. B. (1989). Organization-based self-esteem: Construct definition, measurement, and validation, Academy of Management Journal, 32, 622-648.
Rego, P., Lopes, M. P. ve Nascimento, J. L. (2016). Authentic leadership and organizational commitment: The mediating role of positive psychological capital. Journal of Industrial Engineering and Management (JIEM), 9(1), 129-151.
Riketta, M. (2002). Attitudinal organizational commitment and job performance: a meta‐analysis. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 23(3), 257-266.
Rudolph, C. W., Katz, I. M., Lavigne, K. N. ve Zacher, H. (2017). Job crafting: A meta-analysis of relationships with individual differences, job characteristics, and work outcomes. Journal of Vocational Behavior, 102, 1-87.
Schaufeli, W. B. ve Taris, T. W. (2014). A Critical Review of the Job Demands-Resources Model: Implications For Improving Work and Health. In Bridging occupational, organizational and public health, Dordrecht, Springer, 43-68.
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. ve Müller, H., (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research - Online, 8(2): 23-74.
Schumacker, E. R. ve Lomax, G. R. (2004). A Beginner’s Guide to Structural Equation Modeling, New Jersey, Lawrence Erlbaum Associates Inc.
Sekiguchi, T., Burton, J. P. ve Sablynski, C. J. (2008). The role of job embeddedness on employee performance: The interactive effects with leader–member exchange and organization‐based self‐ esteem. Personnel Psychology, 61(4), 761-792.
Slemp, G. R. ve Vella-Brodrick, D. A. (2013). The Job Crafting Questionnaire: A new scale to measure the extent to which employees engage in job crafting. International Journal of wellbeing, 3(2), 126-146.
Sobacı, F. (2017). İş Becerikliliği. S. Polatcı ve K. Özyer, (Eds.), 21. Yüzyılda Örgütsel Davranış, İstanbul, Beta, 153-178.
Swift, M. L. ve Virick, M. (2013). Perceived support, knowledge tacitness, and provider knowledge sharing. Group & Organization Management, 38(6), 717-742.
Şimşek, O. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları, Ankara, Ekinoks Yayınevi.
Tekin, E., Özdemir, B. ve Özdemir, N. (2018). Lider-üye etkileşimi ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Innovation and Global Issues Congress III, April 26-29 2018, Patara.
Tepper, B. J., Carr, J. C., Breaux, D. M., Geider, S., Hu, C. ve Hua, W. (2009). Abusive supervision, intentions to quit, and employees’ workplace deviance: A power/dependence analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 109(2), 156-167.
Tresi, D. G. ve Mihelič, K. K. (2018). The roles of self-efficacy and leader–member exchange in the relationship between job crafting and work–self facilitation. Personnel Review, 47(7), 1362-1384.
Uçar, D. ve Ötken, A. B. (2010). Perceived organizational support and organizational commitment: The mediating role of organization based self-esteem. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 85-105.
Uğurluoğlu, Ö., Şantaş, F. ve Demirgil, B. (2013). Lider-üye etkileşimi ve tükenmişlik ilişkisi: Hastanelerde bir uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 16(1), 1-21.
Van Dam, K., Nikolova, I. ve Van Ruysseveldt, J. (2013). The importance of LMX and situational goal orientation as predictors of job crafting. Gedrag & Organisatie, 26(1), 66-84.
Wang, H. J., Demerouti, E., Blanc, P. L. ve Lu, C. Q. (2018). Crafting a job in ‘tough times’: When being proactive is positively related to work attachment. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 91(3), 569-590.
Wasti, S. A. (2000). Meyer ve Allen’in üç boyutlu örgütsel bağlılık ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik analizi. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildirileri, 401410.
Wayne, S. J., Liden, R. C. ve Sparrowe, R. T. (1994). Developing leader-member exchanges: The influence of gender and ingratiation. American Behavioral Scientist, 37(5), 697-714.
Wrzesniewski, A. ve Dutton, J. E. (2001). Crafting a job: Revisioning employees as active crafters of their work. Academy of Management Review, 26(2), 179-201.
Wrzesniewski, A., LoBuglio, N., Dutton, J. E. ve Berg, J. M. (2013). Job crafting and cultivating positive meaning and identity in work. In Advances in Positive Organizational Psychology, 281-302.
Yang, R., Ming, Y., Ma, J. ve Huo, R. (2017). How do servant leaders promote engagement? A bottomup perspective of job crafting. Social Behavior and Personality: An International Journal, 45(11), 1815- 1827.
Yılmaz, V. (2004). Lisrel ile yapısal eşitlik modelleri: Tüketici şikayetlerine uygulanması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 77-90.
Yılmaz, V., Çatalbaş, K. G. ve Çelik, H. E. (2008). Yapısal Eşitlik Modellemesi ile algılara değer, memnuniyet ve sadakat arasındaki ilişkinin araştırılması: Kredi kartı üzerine bir uygulama. Bankacılık Dergisi, 19(64), 27-38.
Yılmaz, V., Çelik, H. E. ve Yağızer, C. (2009). Çevresel duyarlılık ve çevresel davranışın ekolojik ürün satın alma davranışına etkilerinin yapısal eşitlik modeliyle araştırılması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-14.
Yüner, B. (2018). Örgüt temelli öz saygı ile duygusal örgütsel bağlılığa ilişkin öğretmen görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 19(4), 777-799.
Zel, U. (2011). Kişilik ve Liderlik (3. Baskı), Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık.
Zhao, H. (2014). Relative leader-member exchange and employee voice. Chinese Management Studies, 8(1), 27-40.