Performansa Dayalı Döner Sermaye Primi Uygulaması ve Sağlık Çalışanlarına Etkisi

Neoliberal ekonomik politikalar sağlık alanında pek çok yeni uygulamayı da beraberinde getirerek alanı derinden etkilemiştir. Bu etkiyi yaratan başlıca uygulamalardan birisi de bir ücret esnekliği uygulaması olarak “Performansa Dayalı Döner Sermaye Primi (PDDSP)” ödemesidir. Bu uygulama ile sağlık çalışanlarının ücretleri yapılan hizmetin (muayenelerin, girişimlerin, ameliyatların, tetkiklerin vb.) artışına paralel olarak arttırılmaktadır. Bu çalışmada PDDSP uygulamasının sağlık çalışanlarına ve çalışma iklimine etkisini ortaya koymak amaçlanmaktadır. Araştırmada yöntem olarak nicel araştırma tekniği (soru formu) ve nitel araştırma tekniği (mülakat) birlikte kullanılmıştır. Araştırma girişimsel işlemlerin de yapıldığı bir devlet hastanesinde 160 sağlık çalışanı (doktor, hemşire, yardımcı hizmetli) ile soru formu, 10 sağlık çalışanı (doktor, hemşire) ile de mülakat yapılarak gerçekleştirilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 16.0 İstatistik Paket Programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ücret esnekliği olarak kullanılan PDDSP uygulaması sağlık çalışanları tarafından gelir arttırıcı bir uygulama olarak görülmesine rağmen; özellikle çalışma barışını bozucu, hasta sağlığını ve ülke ekonomisini olumsuz etkileyen bir uygulama olarak değerlendirilmiştir. Çalışanlar aynı birimde rekabetin ve gereksiz işlemlerin artmasından rahatsız olduklarını bildirmişlerdir. Bu nedenlerle gelir arttırıcı etkisine rağmen uygulamanın kaldırılarak, insan bedenini metalaştırmayan bir ücret sisteminin uygulanması gerektiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Performansa Dayalı Ödeme Sistemleri, Ücret Esnekliği, Sağlık Çalışanları

The neo-liberal economic policies have deeply affected the health care field by bringing many new applications in this field. One of the main applications that create this effect is "Performance-Based Revolving Fund Premium (PBRFP)" as a wage flexibility application. With this application, the wages of health care workers are increased in parallel with the increases of service (examinations, procedures, surgeries, tests, etc.) fees. In this study, it is intended to demonstrate the impact of the PBRFP application on health workers and working climate. In the research, quantitative research techniques (questionnaire) and qualitative research techniques (interviews) were used as a method. The research was performed in a public hospital, where interventional procedures are also applied, with the questionnaires made with 160 healthcare workers (doctors, nurses, assisted service members), and the interviews made with 10 health workers (doctors, nurses). SPSS 16.0 Statistical Package programwas used to evaluate the data. As a result of the research, although the PBRFP application used as a wage flexibility system is seen as a means to improve theirwages by health care professionals, it is especially considered as an application disturbing the labor peace andaffecting the patient health and economyof the country negatively. The healthcare professionals have reported that they are troubled with the increase incompetition and unnecessary operations in the same unit. For these reasons, despite its effect of increasing wages,it has come into light that the application must be abolished and a wage system which does not commodity the human body should be implemented

Keywords:

Pay for Performance (P4P)Systems, Wage Flexibility, Health Workers,

PDF

___

Birler, Ö. vd. (Der.), (2001), 2000’li Yıllarda Türkiye’de İktisat ve Siyaset Rüzgarları, (Der. Birler vd.), Ankara: Efil Yayınevi
Chenhall, R. H., (2003), Management Control Systems Design Within its Organizational Context: Findings From Contingency-Based Research and Directions Foor The Future, Accounting Organizations and Society, 28: 127-68
Deppe, H.U., (2008), “Dünyada ‘Sağlık Reformlarının’ Dinamiği”, Toplum ve Hekim, 23:2, 129-134)
Elbek, O., (2010), “Performans ve Hekimlik”, Toplum ve Hekim, 25:6, 432-447
Erdoğdu, S., (2005), “Yeni Liberal Küreselleşme Sürecinde Esnek Kamu Personel Rejimi”, Toplum ve Hekim, 20:1, 53-64
Jamil, B., Raja, N. S., (2011), “Impact of Compentation, Performance Evaluation and Promotion Practices on Government Employees Performance VS Private Employees Performance”, Interdisciplinary Journal Of Contemporary Research In Business, 3:8, 907-914
Hamzaoğlu, O., (2007), “Yeni Liberal Politikalar ve Türkiye’de Sağlıkta Reform-Dönüşüm”, Toplum ve Hekim, 22:6, 418-431
Kablay, S., (2014), “Kamu İstihdamındaki Esnekleşmeye 4B Örneğinden Bakış”, Türkiye’de Esnek Çalışma, (Der. Müftüoğlu Ö. Ve Koşar A.), İstanbul: Evrensel Basım Yayın
Kablay, S., Aka, A., Demir, M.C., (2012), Neoliberal Politikalar ve Sağlık Çalışanları, Ankara: Nobel Yayınevi
Kablay, S., (2011), “Sağlık Alanında Uygulanan Ücret Politikalarının Bir Aracı Olarak Döner Sermaye Primi Uygulamaları”, 2000’li Yıllarda Türkiye’de İktisat ve Siyaset Rüzgarları, (Der. Birler vd.), Ankara: Efil Yayınevi
Kaymaz, K., (2010), Ücret Yönetimi (Beceri Bazlı Ücretleme Sistemi), Bursa: Dora Yayınları
Ketelaar, A., Manning, N., Turkisch, E., (2007), Performance Based Arrangements for Senior Civil Servants OECD and Other Country Experiences, OECD Working Papers on Public Governance 2007/5
Kirschner, K. vd., (2012), “Design Choices Made By Target Users For a Payfor-Performance Program In Primary Care: An Action Research Approach”, BMC Family Practice, 13:25, 1471-2296
Larbi, G.A., (1999),The New Public Management Approach and Crisis States, UNRISD Discussion Paper No: 112, Septemper, Geneva: United Nations Research Institude for Social Development
Mancillas, J.R., (2008), “Sağlık Reformlarının Sağlık Çalışanları Üzerindeki Etkileri”, Toplum ve Hekim, 23:2, 143-146
Marx, K., (1999), Ücretli Emek ve Sermaye (Ücret, Fiyat ve Kar),(Çev. S. Belli), Ankara: Sol Yayınları
Mohammadi, M. vd, (2011), “An Investigation of Personel’s Attitude Toward Merit Pay In South of Sistan & Baluchista Sen Hospitals”, Interdisciplinary Journal Of Contemporary Research In Business, Vol. 3, 4: 227-236
Nesanır, N., (2007), "Sağlığın Piyasalaşması Sürecine Önemli Bir Katkı: Döner Sermaye ve Sağlık Hizmeti Sunanlara Ödeme Yöntemleri”, Toplum ve Hekim, 22:4, 274-279
Nicholas, L.H., Dimick, J.B., Iwashyna, T.J., (2011), “Do Hospitals Alter Patient Care Effort Allocations Under Pay-for-Performance?”, Health Services Research 46:1, 61-81
Pala, K., (2005), “Sağlık Hizmetlerinde Döner Sermaye Uygulaması”, Toplum ve Hekim, 20:1, 72-74.
Parasız, İ., (1994), Ücret Teorisi (Modern Yaklaşım), Bursa: Ezgi Kitabevi
Sabuncuoğlu, Z., (2000), İnsan Kaynakları, Bursa: Ezgi Kitabevi
Sarı, C., (2009), “Biyosiyaset ve Yönetim Teknikleri Açısından Neoliberal ‘Sağlık ve Sosyal Güvenlik’ Politikaları”, Toplum ve Hekim, 24:2, 115-119
Weibel, A., Rost, K., Osterloh, M., (2009), “Pay for Performance in the Public Sector-Benfits and (Hidden) Costs, Journal of Public Administration Research and Theory, 20: 387 -412
Zencir, M., (2009), “Sağlık Hizmetlerinde Metalaşma ve Sağlık Emekçilerinin Sömürüsü Kapitalizm ve Sağlık Hizmetleri”, Toplum ve Hekim, 24:3, 177-187