Sağlık Çalışanları Arasında Panoptik Korku

İnsanlar her dönemde gözetim mekanizmalarını kullanma ihtiyacı hissetmiş olup modern dönemle birlikte modern gözetim tekniklerine duyulan ihtiyaç çarpıcı bir şekilde artış göstermiştir. Günümüze doğru gelindiğinde gözetim faaliyetinin sağlık hizmetleri alanında yoğun olarak kullanıldığı söylenebilir. Sağlık çalışanları çok çeşitli uygulamalar ile sürekli olarak gözetlenmekte, hastane yönetimlerinin norm ve beklentilerine uygun normalize edilmiş profesyonel davranışları teşvik edilmektedir. Söz konusu gözetimin profesyonellerde herhangi bir korkuya dönüşüp dönüşmediği ise henüz araştırılması gerekli bir alan olarak karşımızda durmaktadır. Buna ek olarak, sağlık hizmetleri alanında gözetim ve davranış ilişkisini Foucault’çu yaklaşımla ele alan herhangi bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada, sağlık hizmetleri alanında çalışanlar üzerinde panoptik gözetimin yaratacağı korku ve buna yönelik olarak geliştirilecek davranışlar Bentham ve Foucault’un yaklaşımları benimsenerek ilgili literatür ışığında değerlendirilmiştir. Çalışmamızda panoptik gözetim - panoptik korku ve davranış ilişkisini araştırmak için hatırı sayılır nicelikte gelişmenin yaşandığına dikkat çekilerek gözetim konusunda sağlık hizmetleri alanının sosyologlardan pek çok şey öğrenebileceği gerçeği ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Gözetim, Panoptikon, Caydırıcı Etki, Sağlık Hizmeti, Panoptik Korku

Panoptic Fear among Health Workers

People have been felt the need of surveillance mechanisms at all times. The need for modern surveillance techniques has increased dramatically in the modern era. When it comes to today, it can be said that surveillance activity has been used extensively in health care. Health workers are continuously monitored with applications, and normalized professional behaviors are promoted. Whether the surveillance has turned into a fear among professionals is still a field to be investigated. Besides, we have found no study deals with surveillance and behavior in health care carried out with Foucauldian approach. In the study, the fear of panoptic surveillance on healthcare workers and the behaviors to be developed concerning this were evaluated in the light of relevant literature by adopting the approaches of Bentham and Foucault. It has been tried to reveal there is considerable amount of development to investigate the relationship between panoptic surveillance and panoptic fear and behavior, and health care can learn a lot from sociologists about surveillance.

Keywords:

Surveillance, Panopticon, Chilling Effect, Health Care, Panoptic Fear,

PDF

___

Abalı, T. Z. (2018). Mahremiyet ve gözetim ilişkisi bağlamında aile hekimliği bilgi sistemine dair bir değerlendirme (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
Akerlof, G. A. & Kranton, R. E. (2016). Kimlik iktisadı: kimliklerimiz, işimizi, ücretimizi ve refahımızı nasıl şekillendiriyor? (C. Madenci, Çev.). Ankara: Efil Yayınları.
Akyazı, A. (2019). Mahremiyetin dönüşümü: ünlülerin instagram paylaşımları üzerine bir araştırma. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(1), 197-216.
Bauman, Z. (2007). Modernite ve holocaust. (S. Sertabiboğlu, Çev.). İstanbul: Versus Kitap.
Bauman, Z. (2017a). Akışkan modernite (İkinci basım). (S. O. Çavuş, Çev.). İstanbul: Can Sanat Yayınları.
Bauman, Z. (2017b). Azınlığın zenginliği hepimizin çıkarına mıdır? (Üçüncü basım). (H. Keser, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2018a). Sosyolojik düşünmek (Onyedinci basım). (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2018b). Retrotopya. (A. Karatay, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
Bauman, Z. & Lyon, D. (2018). Akışkan Gözetim (Üçüncü basım). (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Beck, U. (1992). Risk cociety: Towards a New Modernity. Londra: Sage.
Bentham, J. (1995). The panoptic writings, ed Miran Božovič. London: Verso.
Beyatlı, H. Z. (2017). Hastane ve sağlık işletmeleri yönetimi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Bhatnagar S. (2013). Who is really afraid of death? Indian Journal Palliat Care, 19, 81-2.
Black, K. (2007). Health care professionals’ death attitudes, experiences, and advance directive communication behavior. Death Studies, 31, 563-72.
Boone, L. E. & Kurtz, D. L. (2016). Contemporary business (14th edition). İçinde A. Yalçın (Çev. Ed.). Çağdaş İşletme (252-283). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Bozalp, M. (2018). Gözetim Toplumundaki Yapısal Değişim ve Dönüşümler. Amme İdaresi Dergisi, 51(1), 27-69.
Bulut, S. (2019). Söylemin kapatılma ve açımlama savaşımında Edward Snowden. Etkileşim, 3, 128-141.
Castel, E. S., Ginsburg, L. R., Zaheer, S. & Tamim, H. (2015). Understanding nurses’ and physicians’ fear of repercussions for reporting errors: clinician characteristics, organization demographics, or leadership factors? BMC Health Services Research, 15(1), 1-10.
Coase, R. H. (1937). The nature of the firm. Economica, 4(16), 386-405.
Couch, D., Han, G. S., Robinson, P. & Komesaroff, P. (2015). Public health surveillance and the media: a dyad of panoptic and synoptic social control. Health psychology and behavioral medicine, 3(1), 128-141.
Dahlen, H. G. & Caplice, S. (2014). What do midwives fear? Women and birth, 27(4), 266-270.
De Choudhury, M., Meredith, R. & Morris, W. (2014). Seeking and sharing health ınformation online: comparing search engines and social media. Paper presented at_the 32nd Annual ACM Conference on Human Factors in Computing Systems, New York, USA, 1365-1376.
Deffner, J.M. & Bell, S. K. (2005). Nurses’ death anxiety, comfort level during communication with patients and families regarding death, and exposure to communication education: a quantitative study. Journal for nurses in professional development, 21, 19-23.
Durutürk, B. (2018). Michel Foucault’nun iktidar ve özne kavramlarına bir bakış: gözetim toplumu. Üçüncü sektör sosyal ekonomi, 53(3), 959-972.
Eckermann, L. (1997). Foucault, embodiment and gendered subjectivities: The case of voluntary self-starvation. In A. Petersen & R. Bunton (Eds.), Foucault, health and medicine (151–172). New York, NY: Routledge.
Ettinger, K. E. (1965). International handbook of management. USA: McGraw-Hill.
Foucault, M. (1979). Discipline and punish: the birth of the prison. New York: Vintage Books.
Foucault, M. (1980). The eye of power. In, C. Gordon (Ed.), Power/knowledge: selected ınterviews and other writings (1972-1977) (pp. 146-165). New York: Pantheon Books.
Foucault, M. (2002). Kliniğin Doğuşu. (Ş. Ünsaldı, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
Goffman, E. (1959). The presentation of self in everyday life. Garden City: Doubleday Anchor.
Graban, M. (2011). Yalın hastane: kalite, hasta güvenliği ve çalışan memnuniyetini artırmak. (P. Şengözer, Çev.). İstanbul: Optimist Yayınları.
Haggerty, K. D. & Ericson, R. V. (2000). The surveillant assemblage. British Journal of Sociology, 51 (4), 605-622.
Harari, Y. N. (2016). Homo deus. Yarının kısa bir tarihi. (P. N. Taneli, Çev.). İstanbul: Kolektif Kitap.
Huxley, A. (2018). Cesur yeni dünya (25. Baskı). (Ü. Tosun, Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
Johnson, D. & Regan, P. (2014). Introduction. In, D. Johnson & P. Regan (Eds.), Transparency and surveillance as sociotechnical accountability: a house of mirrors (pp. 1-24) Abingdon: Routledge.
Kıdak, L. B. & Demir, H. (2018). Küresel Sağlık Politikaları. İçinde D. Tengilimoğlu (Ed.), Sağlık Politikası (ss. 159-181). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
Koçel, T. (2015). İşletme yöneticiliği (On Altıncı Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
Koontz, H. & Weihrich, H. (1988). Management (Dokuzuncu baskı). USA: McGraw-Hill.
Kumar, S. P., D’Souza, D. & Sisodia, V. (2013). Healthcare professionals’ fear of death and dying: ımplications for palliative care. Indian J Palliat Care, 19(3), 196-98.
Lashmar, P. (2017). No more sources? Journalism Practice, 11(6), 665-688.
Lianos, M. (2003). Social control after foucault. Surveillance & Society, 1(3), 412-430.
Manokha, I. (2018). Article surveillance, panopticism, and self-discipline in the digital age. Surveillance & Society, 16(2), 219-237.
Maslow, A. H. (1954). Motivation and personality. New York: Harper & Row Publishers.
Mathiesen, T. (1997). The viewer society: Michel Foucault’s “panopticon” revisited. Theoretical Criminology, 1(2), 215-34.
McGregor, D. (1960). The human side of enterprise. New York: McGraw-Hill.
Mintzberg, H. (2014). Örgütler ve yapıları. Aypay, A. (Çev. Ed.). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
Nia, H. S., Lehto, R. H. & Ebadi, A. (2016). Death anxiety among nurses and health care professionals: A review article. International journal of community based nursing and midwifery, 4(1), 2-10.
Öztürk, İ. D. (2019). Panoptikon 2.0: Alternatif Medya ve Karşı Gözetim (Kitap İncelemesi). Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 701-712.
Peck, M. R. (2009). Personal death anxiety and communication about advance directives among oncology social workers. Journal of social work in end-of-life & palliative care, 5, 49-60.
Pen American Center (2013). Chilling effects: nsa surveillance drives writers to self-censor. https://pen.org/sites/default/files/Chilling%20Effects_PEN%20American.pdf. Erişim Tarihi: 20.12.2018.
Shortell, S. M. & Kaluzny, A. D. (2006). Health care management: organization design and behavior. İçinde S. M. Shortell & A. D. Kaluzny (Eds.). Organization theory and health services management (ss. 5-41). USA: Thomson Delmar Learning.
Thaler, R. & Sunstein, C. R. (2017). Dürtme: sağlık, zenginlik ve mutlulukla ilgili kararları uygulamak. Günsel, E. (Çev.). İstanbul: Pegasus Yayınları.
Todaro, M. P. & Smith, S. C. (2012). Economic development (11th ed.). Boston: Pearson Yayınları.
Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga. (S. Yeniçeri, Çev.). İstanbul: Koridor Yayıncılık.
Toohill, J., Fenwick, J., Sidebotham, M., Gamble, J. & Creedy, D. K. (2018). Trauma and fear in Australian midwives. Women and Birth, 32(1), 64-71.
Ulutaş, Ç. Ü. (2002). Proleterleşme ve profesyonelleşme tartışmaları ışığında Türkiye’de sağlık emek sürecinin dönüşümü. Ankara: NotaBene Yayınları.
Van Haute, D., Roets, G., Alasuutari, M. & Vandenbroeck, M. (2018). Managing the flow of private information on children and parents in poverty situations: Creating a panoptic eye in interorganizational networks? Child and Family Social Work, 23(3), 427-434.
Westin, A. (1967). Privacy and freedom. New York: Atheneum.
WHO (2009). System thinking for health system strengthening, http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44204/1/9789241563895_eng.pdf?ua=1. Erişim Tarihi: 10.12.2018.
Williams, C. (2007). Management (Dördüncü Baskı). Canada: Pre Press.
Williamson, O. E. (1975). Transaction-cost economics: the governance of contractual relations. Journal of Law and Economics, 22(2), 233-261.