Korhan KARACAOGLU, Muhibbi Suat AKSOY, Serhan ŞAHİN

Örgütlerde Algılanan Mağduriyetin İntikam Niyetine Etkisinde İşyeri Arkadaşlığının Düzenleyici Rolü: Kayseri’de Bir İşletme Uygulaması

Bu çalışmanın amacı, Kayseri ilinde faaliyet gösteren bir imalat sanayi işletmesindeki işgörenlerin mağduriyet algılamalarının, onların intikam niyetlerine nasıl etki ettiğinin belirlenmesi ve bu etkide işyerindeki arkadaşlık ilişkilerinin düzenleyici bir role sahip olup olmadığının ortaya konulmasıdır. Araştırmanın verileri, saha araştırması kapsamında, anket tekniği ile toplanan, 351 kişinin görüşlerinden ibarettir. Toplanan veriler uygun istatistiksel paket programlar kullanılarak regresyon analizi yoluyla test edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, çalışanların doğrudan ve dolaylı mağduriyet algılamalarının, intikam niyetleri üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu ve bu etkide işyeri arkadaşlığının düzenleyici bir rol oynadığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Algılanan Mağduriyet, İntikam Niyeti, İşyeri Arkadaşlığı, Düzenleyicilik Rolü

The Moderating Role of Workplace Friendship on the Effects of Perceived Victimization on Revenge Intention: A Business Application in Kayseri

The purpose of this study is to determine how employees' perceptions of victimization in a manufacturing industry operating in the province of Kayseri affect their intentions for revenge and to determine whether the friendship relations in the workplace have a moderating role in this effect. The data of the study were collected from 351 people by survey technique. The collected data were tested by regression analysis using appropriate statistical package programs. According to the results of the study, it was found that direct and indirect victimization perceptions of the employees had a significant effect on their intention to revenge and that workplace friendship played a regulatory role in this effect.

Keywords:

Perceived Victimization, Revenge Intention, Workplace Friendship, Moderating Role,

PDF

___

Adams, R. G. & Blieszner, R. (1994), An integrative conceptual framework for friendship research. Journal of Social and Personal Relationships, 11, 163-184.
Akın, M., Özdevecioğlu, M. & Ünlü, O. (2012). Örgütlerde intikam niyeti ve affetme eğiliminin çalışanların ruh sağlıkları ile ilişkisi. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 77-97.
Aksu, G., Eser, M. T. & Güzeller, C. O. (2017). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile yapısal eşitlik modeli uygulamaları. Detay Yayıncılık, Ankara.
Alparslan, A. M., Çiçek, H. & Soydemir, S. (2015). Birey-örgüt uyumunu güçlendiren öncül: İşyeri arkadaşlığı. Akdeniz İ.İ.B.F Dergisi, 32, 175-194.
Aquino, K. (2000). Structural and individual determinants of workplace victimization: The effects of hierarchical status and conflict management style. Journal of Management, 26(2), 171-193.
Aquino, K. & Bradfield, M. (2000). Perceived victimization in the workplace: The roleof situational factors and victim characteristics. Organization Sicence, 11(5), 525-537.
Aquino, K., Grover, S. L., Bradfield, M. & Allen, D. G. (1999). The effects of negative affectivity, hierarchical status, and self-determination on workplace victimization. Academy of Management Journal, 42(3), 260-272.
Aquino, K. & Lamertz, K. (2004). A relational model of workplace victimization: Social roles and patterns of victimization in dyadic relationships. Journal of Applied Psychology, 89(6), 1023-1034.
Aquino, K. & Thau, S. (2009). Workplace victimization: Aggression from the target’s perspective. Annual Review of Psychology, 60(1), 717-741.
Bies, R. J. & Tripp, T. M. (1996). Beyond distrust: “Getting even” and the need for revenge. In, R. M. Kramer & T. Tyler (Eds.), Trust in organizations, (pp. 246–260). Newbury Park, CA: Sage.
Bies, R., Aquino, K. & Tripp, T. (2007), Vigilante model of justice: revenge, reconciliation, forgiveness, and avoidance, Social Justice Research, 20(1), 10-34.
Byrne, D. & Clore, G. L. (1970). A reinforcement model of evaluative responses. Personality: An International Journal, 1, 103-128.
Cohen, L. E. & Felson, M. 1979. Social change and crime rate trends: a routine activity approach, American Sociological Review, 44, 588-608
Çevik, A. (2013). Mağduriyet psikolojisi ve toplumsal yansımaları. 21. Yüzyılda Sosyal Bilimler (2), 65-84.
Çoklar, I. (2014). Kişilik özellikleri ile bağışlama eğilimi arasındaki ilişkinin intikam güdüsü ve adalete duyalılık temelinde incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
Emerson, R. M. (1976). Social exchange theory, Annual Review of Sociology, 2: 335-362.
Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human Relations, 7, 117–140.
Frederick, T. J., McCarthy, B. & Hagan, J. (2013). Perceived danger and offending: Exploring the links between violent victimization and street crime. Violence and Victims, 28(1), 16-35.
Gemlik, N., Sığrı, Ü. & Sur, H. (2007). Sosyal karşılaştırma ve öğrenilmiş güçlülük ilişkisinin yönetsel etkileri: hastane yöneticileri ve çalışanları üzerine bir araştırma. Yönetim, 18(57), 55-66.
Gerlsma, C. & Lugtmeyer V. (2018). Offense type as determinant of revenge and forgiveness after victimization: adolescents’ responses to ınjustice and aggression. Journal of School Violence, 17(1), 16-27.
Gül, H. (2010), Saldırgan Davranışlar ve Örgütsel Mağduriyet Üzerine Kavramsal Bir Araştırma. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(18), 91-98.
Gürbüz, S. & Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe- yöntem-analiz Seçkin Yayınevi, Ankara.
Hayes, A. F. (2013). Introduction to Mediation, Moderation, and Conditional Process Analysis. The Guildford Press: New York, NY.
Hindelang, M. S., Gottfredson M. & Garofalo J. (1978), Victims of Personal Crime. Cambridge, Mass: Ballinger.
İlhan, M. & Çetin B. (2014), LISREL ve AMOS Programları Kullanılarak Gerçekleştirilen Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) Analizlerine İlişkin Sonuçların Karşılaştırılması, Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 26-42.
Jermier, J. M., Knights, D. & Nord, W. R. (1994). Resistance and power in organizations. New York: Routledge.
Kaukiainen, A., Salmivalli, C., Björkqvist, K., Österman, K., Lahtinen, A., Kostamo, A. & Lagerspetz, K. (2001). Overt and covert aggression in work settings in relation to the subjective well-being of employees. Aggressive Behavior, 27, 360-371.
Kram, K. E. & Isabella, L. A. (1985). Mentoring alternatives: The role of peer relationsips in career development. Academy of Management Journal, 28(1), 110-132.
Lapierre, L. M., Spector, P. E. & Leck, J. D. (2005). Sexual versus nonsexual workplace aggression and victims’ overall job satisfaction: A meta-analysis. Journal of Occupational Health Psychology, 10(2), 155-169.
LeBlanc, M. M. & Kelloway, E. K. (2002). Predictors and outcomes of workplace violence and aggression. Journal of Applied Psychology, 87(3), 444-453.
Nielsen, I. K. & Jex, S. M. & Adams, G. A. (2000), Development and validation of scores on a two dimensional workplace friendship scale, Educational and Psychological Measurement, 60, 628-643.
O’Leary-Kelly, A. M., Griffin, R. W. & Glew, D.J. (1996). Organization-motivated aggression: A research framework. Academy of Management Review, 21, 225-253.
Özdevecioğlu, M. & Çelik, C. (2009). Örgüt kültürü tipleri itibariyle bireylerin algıladıkları mağduriyet farklılıklarını belirlemeye yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 95-111.
Sadhu, S. (2014). Is Taking a Revenge on Someone a Good Thing or a Bad One? Retrieved from https://www.quora.com/Is-taking-a-revenge-on-someone-agood- thing-or-a-bad-one
Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
Tabachnick, B. & Fidell, L. (2012). Using multivariate statics (Pearson, USA).
Tatarlar, C. D. & Çangarlı Güneri, B. (2018). İntikam mı affetme mi? Örgütsel yaşamda çok bilinmeyenli bir denklem. Ege Academic Review, 18(4), 591-603.
Taylor, S. E., Wood, J. V. & Lichtman, R. R. (1983). It could be worse:Selective Evaluation as a response to victimization. Journal of Social Issues, 39(2), 19-40.
Ülbeği, İ. D., Özgen, H. & Özgen, H. (2014). Algılanan mağduriyet ölçeğinin Türkçe uyarlaması: Güvenirlik ve geçerlik analizi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 101-112.
Wade, S. H. (1989). The Development of a Scale to Measure Forgiveness (Unpublished Doctoral Dissertation). Fuller Theological Seminary: California.
Yılmaz, Ö. D. (2014). Algılanan mağduriyetin affetme eğilimi ve intikam niyeti üzerindeki etkisi: Konaklama işletmeleri çalışanlarına yönelik bir araştırma. Akü İibf Dergisi, 16(1), 87-105.