Pehleviler Dönemi’nde İran’da Ulus-Devlet: Milli Kimlik ve Geleneğin İcadı
İcat edilmiş gelenek, doğrudan ya da dolaylı olarak kabul edilmiş kurallarla yönlendirilen, sembolik bir niteliği bulunan ve geçmişle bir süreklilik bağı bulunan pratiklerdir. Bu çalışma, banknotlar, posta pulları, resmi bayrak ve törenlerden ve bu pratiklerin taşıdıkları milli ve dini sembollerden hareketle Pehleviler Dönemi’nde İran’da ulus ve ulusal kimlik oluşum sürecini ve bu süreçte geçmişten yola çıkılarak icat edilmiş geleneklerin rollerini ve kullanımlarını ele alacaktır. Bu bağlamda, 1925 ve 1979 yılları arasında İran’da milli kimlik oluşumunun tarihsel ve kültürel bir analizi yapılacaktır. 1925’te Pehlevi hanedanının kurulmasından, 1979 yılındaki devrime kadar olan süreçte önemli ulusal ve uluslararası değişimlere sahne olan İran, ulusal kimlik oluşturma ve ulusun inşa edilmesi konusunda geçmiş dönemlerin mirasını ön plana çıkararak hem içeride hem de dışarıda kendisine meşruiyet sağlama gayretinde olmuştur. Çalışmada Pehlevi monarşisinin benimsediği İranlılık kimliğinin icat edilmiş bir kimlik olduğu iddia edilecektir. Çalışma, modern dönemin araçları ile geçmiş dönem pratiklerini ele alması ve milli kimlik ile icat edilmiş gelenek kavramlarını bir arada işlemesi dolayısıyla literatüre katkıda bulunma iddiasındadır.
Anahtar Kelimeler:
İran, Ulus İnşası, Ulusal Kimlik, Milliyetçilik, Geleneğin İcadı
Nation-state in Iran during the Pahlavi Era: National Identity and the Invention of Tradition
The invented tradition is a composition of practices that has a symbolic character, directly or indirectly guided by rules, and have a continuum with the past. This study will address the formation processes of nation and national identity in Iran during the Pahlavi Era and the roles and usage of invented traditions during this period with reference to national and religious symbols on banknotes, postage stamps, the official flag and ceremonies. In this regard, it will analyze the formation of national identity in Iran between 1925 and 1979 through historical and cultural aspects. Iran, which has witnessed significant national and international changes from the establishment of Pahlavi Dynasty in 1925 to the revolution in 1979, has endeavored to legitimize itself both in domestic and international spheres through highlighting its legitimacy with references to the past periods. In the study, the Iranian identity and Iranianness, which are created by the Pahlavis, will be claimed as an invented identity. It claims to contribute to the literature as it deals with the tools of the modern era and the practices of the past period and combines the concepts of national identity and invented tradition.
Keywords:
Iran, Nation Formation, National Identiy, Nationalism, The Invention of Tradition,
___
- Ahmedi, Hamid. “İran’da Din ve Milliyet: Dayanışma mı, Çekişme mi?” içinde Der. Hamid Ahmedi, İran: Ulusal Kimlik İnşası, 25-72, İstanbul: Küre Yayınları, 2009.Amanat, Abbas. “Memory and Amnesia in the Historiography of the Constitutional Revolution” içinde Iran in the 20th Century: Historiography and Political Culture, Der. T. Atabaki, 23-54. Londra: I.B. Tauris, 2009.Ansari, Ali. The Politics of Nationalism in Iran, Cambridge: Cambridge University Press, 2012.Atabaki, Touraj ve Zurcher, E. Jan. Men of Order: Authoritarian Modernization Under Atatürk and Reza Shah, Londra: I.B. Tauris, 2004.Atabaki, Touraj. “From Multilingual Empire to Contested Modern State” içinde Iran in the 21st Century: Politics, Economics and Conflict, Der. H. Katouzian ve H. Shahidi, 41-62, Londra ve New York: Routledge, 2008. Banani, Amin. The Modernization of Iran, Stanford: Stanford University Press, 1961.Bill, James. The Eagle and The Lion: The Tragedy of American-Iranian Relations. New Heaven: Yale University Press, 1988.Brunn, Stanley. “Stamps as Messengers of Political Transition”, The Geographical Review, 1 (2011): 19-36.Çoruk, Ali Şükrü. “Bir Gelenek İcadı Olarak II. Meşrutiyet Döneminde Gerçekleştirilen İstanbul’un Fethi Törenleri”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 7 (2016): 79-98. Deans, Phil ve Dobson, Hugo. “East Asian Postage Stamps as Socio-Political Artefacts”, East Asia, 2: 22 (2005): 3-7.Deringil, Selim. “The Invention of Tradition as Public Image in the Late Ottoman Empire, 1808 to 1908”, Comparative Studies in Society and History, 35: 1 (1993): 3-29.Deringil, Selim. İktidarın Sembolleri ve İdeoloji, İstanbul: İletişim Yayınları, 2007.Farhi, Farideh. “Çağdaş İran’da Tartışmalı Siyaset Ortasında Ulusal Kimliğin Ustalıkla İşlenmesi” içinde 21. Yüzyılda İran, Der. H. Katouzian ve H. Şahidi, 41-58, Ankara: Sitare Yayınları, 2011.Foran, John. Fragile Resistance: Social Transformation in Iran from 1500 to the Revolution, Boulder: Westview Press, 1993.Funke, Christian. “Embodying the State: Iranian Banknotes During the Pahlavi Era”, International Bank Note Society Journal, 52: 1 (2013): 9-13.Gellner, Ernest. Nations and Nationalism, Oxford: Blackwell, 1993.Güder, Süleyman. “Milliyetçilik Tartışmalarında Tarih ve Geçmişin Rolü: Eric J. Hobsbawm ve Anthony D. Smith’in Teorilerinin Karşılaştırmalı Analizi”, İnsan ve Toplum, 6: 2 (2016): 7-25.Hobsbawm, Eric ve Ranger, Terrance. Geleneğin İcadı, İstanbul: Agora Kitaplığı, 2006.Hobsbawm, Eric. On History, New York: New Press, 1997.Karimi, Pamela. Domesticity and Consumer Culture in Iran: Interior Revolutions of the Modern Era, Londra: Routledge, 2013.Kiren, Akın. “Dünyevî İktidarın Meşrulaştırılmasında Dinî Bir Ritüelin Kullanılması: Kaçarlar ve Taziye”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 29: 2 (2017): 51-66.Kuyucu, Ali Tuna. “Ethno‐religious ‘Unmixing’ of ‘Turkey’: 6–7 September Riots as a Case in Turkish Nationalism”, Nations and Nationalism, 11: 3 (2005): 361-380.Litvak, Meir. “The Construction of Iranian National Identity”, içinde Constructing Nationalism in Iran: From the Qajars to the Islamic Republic, Der. M. Litvak, 10-31, Londra ve New York: Routledge, 2017. Marashi, Afshin. Nationalizing Iran: Culture, Power and the State: 1870-1941. Londra: University of Washington Press, 2008.Mashayekhi, Mehrdad. “The Politics of Nationalism and Political Culture” içinde Iran: Political Culture in the Islamic Republic, Der. S. Farsoun ve M. Mashayekhi, 82-115, Londra: Routledge, 1993.Mojab, Shahrzad ve Hassanpour, Amir. “The Politics of Nationality and Ethnic Diversity” içinde Iran After the Revolution: Crisis of an Islamic State, Der. S. Rahnema ve S. Behdad, 229-250, Londra: I.B. Tauris, 1995.Özkırımlı, Umut. Milliyetçilik Kuramları: Eleştirel Bir Bakış, Ankara: Doğu Batı, 2009. Pahlavi, M. Reza. Mission For My Country. New York: McGrew-Hill, 1961.Penrose, Jan. “Designing the Nation: Banknotes, Banal Nationalism and Alternative Conceptions of the State”, Political Geography, 30 (2011): 429-440.Raento, Pauliina. ve Brunn, Stanley. “Visualizing Finland: Postage Stamps as Political Messengers”, Gegrafiska Annaler, 2: 87 (2005): 145-163.Raento, Pauliina. ve Hamalainen, Anna. “Striking Stories: A Political Geography of Euro Coinage”, Political Geography, 8: 23 (2004): 929-956.Saleh, Alam. ve Worrall, James. “Between Darius and Khomeini: Exploring Iran's National Identity Problematique”, National Identities, 17: 1 (2015): 73-97.Unwin, Tim ve Hewitt, Virginia. “Banknotes and National Identity in Central and Eastern Europe”, Political Geography, 20 (2001): 1005-1028.Yarshater, Ehsan. “Communication: Persia or Iran”, Iranian Studies, 22: 1, (1989): 62-65.Yeganeh, Nahid. “Women, Nationalism and Islam in Contemporary Political Discourse in Iran”, Feminist Review, 44 (1993): 3-18.Zia-Ebrahimi, Reza. “Self-Orientalization and Dislocation: The Uses and Abuses of Aryan Discourse in Iran”, Iranian Studies, 44:4 (2011): 445-472.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2017
- Yayıncı: Ahmet Yeşil
Sayıdaki Diğer Makaleler
Hey You! Irak’taki Amerikan Hapishanelerinden Hatıralar
Pehleviler Dönemi’nde İran’da Ulus-Devlet: Milli Kimlik ve Geleneğin İcadı
Pehlevî Dilinde Yaşayan En Eski Kahramanlık Anlatısı: Yâdgâr-i Zerîrân
Fars Edebiyatında Şairlerin Mahlasları
Şiî Ulemâya Yönelik Davet ve Fermanlar: Şehîd-i Evvel ve Ali el-Kerekî Örneği