Leman İNANÇ, Merih ALTINTAŞ, Tülay BARIŞ

Ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumları ile kişilik yapıları arasındaki ilişki

Ebevynlerin çocuk yetiştirme tutumları ile kişilik yapısı arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmanın verileri, İstanbul ilinde rastgele seçilen özel anaokullarında çocuğu olan ve çalışmaya gönüllü olarak katılmak isteyen 500 ebeveynden toplanmıştır. Araştırma verileri “Uluslararası Kişilik Envanteri Kısa Formu” ile “Ebeveyn Tutum Ölçeği” kullanılarak toplanmış ve veriler SPSS 23.0 paket programı ile Tanımlayıcı İstatistiksel Metotlar (Frekans, Yüzde, Ortalama, Standart sapma) ve Pearson Korelasyon Analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda ebeveyn tutumlarından demokratik tutum, kişilik yapısı olarak dışadönüklük, yumuşakbaşlılık, sorumluluk, gelişime açıklık özellikleri ile pozitif; düşmanlık, dağınıklık, duygusal dengesizlik ve yeniliklere kapalı olmak ile negatif bir korelasyon sergilemiştir. Ebeveyn tutumlarından otoriter tutum kişilik yapısı olarak içedönüklük, düşmanlık, dağınıklık, duygusal dengesizlik ve yeniliklere kapalı olmak ile pozitif; dışadönüklük, yumuşakbaşlılık, sorumluluk ve gelişime açık olmak özellikleri ile negatif bir korelasyon sergilemiştir. Ebeveyn tutumlarından aşırı koruyucu tutum, kişilik yapılarından sorumluluk, duygusal dengesizlik ve gelişime açık olmak özellikleri ile pozitif; dağınıklık ve yeniklere kapalı olmak ile negatif bir korelasyon sergilemiştir. Son olarak ebeveyn tutumlarından izin verici tutum, kişilik yapılarından düşmanlık, dağınıklık ve duygusal dengesizlik ile pozitif bir ilişki sergilemiştir.

Anahtar Kelimeler:

Ebeveyn Tutumları, Kişilik Yapısı, Beş Faktör Kişilik Analizi

Relationship between parental attitudes in raising children and personality types

Aim of this research is to examine the relationship between parental attitudes in raising children and personality types. This research conducted with 500 volunteer parents whom have kids in randomly selected private preschools in İstanbul. The research data were collected using the "International Personality Inventory Short Version" and the "Parent Attitude Scale" and the data were analyzed by Descriptive Statistical Methods (Frequency, Percent, Average, Standard deviation) and Pearson Regression analysis with SPSS 23.0 package program. As the result of the research following were found; parents with democratic parental attitude were positively correlated with extraversion, docility, conscientiousness, openness to experience personality traits; and negatively correlated with hostility, disorganization, emotional instability and being closed to new ideas personality traits. Parents with authoritarian parental attitude were positively correlated with introversion, hostility, disorganization, emotinal instability, being closed to new ideas personality traits; and negatively correlated with extraversion, docility, conscientiousness, openness to experience personality traits. Parents with overprotective parental attitude positively correlated with conscientiousness, emotional instability, and openness to experience personality traits; and negatively correlated with disorganization and being closed to new ideas personality traits. Lastly parents with permissive parental attitude positively correlated with hostility, disorganization and emotional instability personality traits

Keywords:

Parental Attitudes, Personality Types, Five Factor Personality Analysis,

PDF

___

Alisinanoğlu, F. (2003). Çocukların Denetim Odağı İle Algıladıkları Anne Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2003, 1(1), 97-107.
Baumrind, D. (2010). Effects of Preschool Parents’ Power Assertive Patterns And Practices on Adolescent Development. Parenting: Science and Practice, 10, 156-201.
Benet, M.V. ve John, O.P. (1998). Los Cinco Grandes Across Cultures And Ethnic Groups: Multitrait Multimethod Analysis Of The Big Five İn Spanish And English. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 729-750.
Bozdemir, F. ve Gündüz, B. (2016). Bağlanma Stilleri, Anne Baba Tutumları Ve Çocukluk Çağı Örselenme Yaşantılarının Duygusal Zeka İle İlişkileri. İnternational Journal of Human Sciences, 13(1), 1797-1814.
Costa, P.T. ve Mccrae, R.R. (1995). Domains and Facets: Hierarchical Personality Assessment Using The Revised Neo Personality İnventory. Journal of Personality Assessment, 64(1), 21-50.
Cüceloğlu, D. (2005). İçimizdeki Çocuk. Remzi Kitabevi, İstanbul.
Darling, N. ve Steinberg, L. (1993). Parenting Style as Context: An Integrative Model, Psychological Bulletin, 113, 487–496.
Derman, M.T. ve Başal, H.A. (2013). Okulöncesi Çocuklarında Gözlenen Davranış Problemleri ile Ailelerinin Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişki. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 115-144.
Doğan, T. (2013). Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Öznel İyi Oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
Dursun, A. (2010). Okul Öncesi Dönemdeki Çocukların Davranış Problemleriyle Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. YayınlanmamışYüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Eren, E. (2015). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi. Beta Basım Yayın, İstanbul. Eysenck, H.J. ve Eysenck, S. B. (1975). Manual of the Eysenck Personality Questionnaire. London: Hodder and Stoughton. Geçtan, E. (2002). Psikanaliz ve Sonrası, Metis Yayınları, İstanbul.
Hart, C.H. (2003). Parenting Skills And Social-Communicative Competence in Childhood, Erlbaum Publishing, Mahwah.
İkiz, S. (2015). Okulöncesi Dönem Çocuklarında Fiziksel Ve İlişkisel Saldırganlığın Ebeveyn Tutumları açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Okul Öncesi Eğitim Programı, Aydın.
Ogelman, H.G. ve Önder, A. (2011). Annelerin Tutumlarına Göre 5-6 Yaş Çocuklarının Sosyal-Duygusal Uyum Düzeyleri. Celal Bayar Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 89-105.
Pantley, E. (2002). Çocuklarımıza Verdiğimiz Gizli Mesajlar. Çev. Hande Gürel, HYB Yayınları, Ankara.
Rotter, J. (2012). Social learning and clinical psychology. American Psychological Association, Washington.
Rubin, K.H. ve Burgess, K.B. (2002). Parents of Aggressive and Withdrawn Children. Sage Publishing, Hillsdale, NJ.
Snyder, J. (2003). Child Anger Regulation, Parental Responses to Children’s Anger Displays and Early Child Antisocial Behavior. Social Development, 12, 335–360.
Somer, O., Korkmaz, M. ve Tatar, A. (2002). Beş faktör kişilik envanterinin geliştirilmesi-I: Ölçek ve alt ölçeklerinin oluşturulması. Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), 21-33.
Sümer, N. (2010). Anne-Baba Tutum ve Davranışlarının Psikolojik Etkileri: Türkiye’de Yapılan Çalışmalara Toplu Bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 13 (25), 42-59.
Tire, Y. (2011). Ön Ergenlerde Olumlu ve Olumsuz Mükemmeliyetçilik ile Algılanan Anne Baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Uğur, S.S. (2016). Kişilik Tipolojilerine Göre Çalışanların Örgütsel Sessizlik Algılamaları: Kamu ve Özel Kesimde Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Yavuzer, H. (2016). Ana- Baba Okulu. Remzi Kitapevi, İstanbul.
Yöyen, G.E. (2016). Uluslararası Kişilik Envanteri (IPI) Kısa Versiyonunun Türkçe’ye Uyarlanması: Güvenilirlik ve Geçerlilik Analizi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(4), 1308-1321.
Yöyen, G.E.(2017a). Şiddet Türleri ve Kişilik Özellikleri. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 1(1), 35-50.
Yöyen, G.E. (2017b). Predictability of Personality, Self-Esteem And Defense Mechanisms İn İnternet Addiction, TURAN-CSR International Scientific Peer-Reviewed and Refereed Journal, 9 ( 33), 492-500. DOI: http://dx.doi.org/10.15189/1308-8041.
Yöyen, G.E., (2017c). Relationship Between Childhood Trauma and Personality Typology, Balkan and Near Eastern Journal of Social Sciences, 3(1), 123-129. Yöyen, G.E., (2017d). Psikolojide Kullanılan Ölçekler. İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları, İstanbul.