Dış ticaret ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği

Dış ticaret kavramı malların ve sermayenin ülke sınırlarının dışına akışıyla ilgili bir kavram olup, ülkenin reel gelirinde yıldan yıla meydana gelen artışlardan ibaret olan ekonomik büyüme olgusu ile yakından ilgilidir. Yıllara ve ülkelerin yapısal özelliğine göre bu iki değişken arasındaki ilişkinin yönü ve önemi de değişiklik göstermektedir. Bu çerçevede bu çalışmanın amacı Türkiye ekonomisinde dış ticaret ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisinin varlığının incelenmesidir. Bu sebeple 2002:01-2016:02 dönemine ait üçer aylık ihracat, ithalat ve GSYH verileri kullanılarak analiz gerçekleştirilmiştir. Yapılan Granger nedensellik analizi sonucuna göre 2002:01-2016:02 döneminde Türkiye‘ de ithalattan ekonomik büyümeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Ayrıca ithalattan da ihracata doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Bu durum Türkiye ekonomisi için “ithalat İtişli Büyüme “ve “İthalata Dayalı İhracat “ hipotezlerinin geçerli olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomik Büyüme, Granger Nedensellik Analizi, İthalat-ihracat

The causality relationship between foreign trade and economic growth: The case of Turkey

The concept of foreign trade is related with the flow of goods and capital out of the country. As well, it is in a close relation with economic growth which is just annual increase in country's real income. The importance and the causal relationship between these two variables change according to years and country's structure. Within this framework, this study aims to clarify the causality between foreign trade and economic growth for Turkish economy. Quarterly export, import and GDP data for 2002:01-2016:02 period is used for the analysis. Granger causality analysis result shows that one-sided causality from imports to economic growth exists for the period in Turkey. Besides, there is one-sided causality from imports to exports. These results prove "import-push growth" and "import-based export" hypotheses for Turkish economy.

Keywords:

Import export, economic growth, Granger Causality Analysis,

PDF

___

Acet, H., Erdoğan, S., ve Köksal, M. (2016). “İthalat, İhracat ve Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi : Türkiye Uygulaması “, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(31), ss.145-161.
Ajmi, A.N., Aye, G.C., Balcilar, M. ve Gupta, R. (2015). “Causality Between Exports and Economic Growth in South Africa Evidence From Linear and Nonlinear Tests”, The Journal of Developing Areas, 49(2) ss.163-181.
Aktaş, C. (2009). “Türkiye’nin İhracat, İthalat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi “, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), ss.35-474.
Alavinasab, S.M. (2013)."Foreign Trade and Economic Growth in Iran: An Empirical Study", International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 3(11) ss.508-519.
Al-Yousif, Y.K. (1997). “Exports and Economic Growth: Some Empirical Evidence From The Arab Gulf Countries” Applied Economics, 15(5) ss.693-697.
Bilgin, C. ve Şahbaz, A. (2009). “Türkiye’de Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri “, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (1)8, ss.177-198.
Dinler, Z. (2011).“ iktisada giriş“ (17 baskı).Bursa:Ekin Kitabevi
Erdoğan, M. (2006). “Türkiye’nin İhracat Yapısındaki Değişme ve Büyüme İlişkisi Kontegrasyon ve Nedensellik Testi uygulaması “, Selçuk Üniversitesi Karaman İİBF Dergisi, 10(9), ss.30-39.
Gerni, C., Emsen ,O.S ve Değer, M.K. (2008).“İthalata Dayalı İhracat ve Ekonomik Büyüme: 1980-2006 Türkiye Deneyimi” 2. Ulusal İktisat Kongresi, İzmir
Gül, E. ve Kamacı, A. (2012). “Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Bir Panel Veri Analizi “, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), ss.81-91.
Heller, P. ve Porter, S. (1977).“Exports and Growth” Journal of Development Economics 5 (1978),1 (3) ss.150-165.
Korkmaz, S. (2014). “Türkiye Ekonomisinde İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi “, Business and Economics Research Journal, 5(4), ss.119-128.
Korkmaz, S. ve Aydın, A. (2015). “Türkiye’de Dış Ticaret Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Analizi “, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 10(3), ss.47-76.
Kravıs, I.B. (1970). “Trade as a Handmaiden of Growth: Similarities Between The Nineteenth and Twentieth Centuries” The Economic Journal, 80 (320), ss.850-872.
Kurt, S. ve Berber, M. (2008). “Türkiye’de Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi “, 22(2), ss.57-80.
Ram, R. (1985). “Exports and Economic Growth: Some Additional Evidence” Economic Development and Cultural Change, 33 (2) , ss.415-425.
Sağlam, Y.ve Egeli, H.A. (2015). “İhracata Dayalı Büyüme Hipotezi Türkiye Örneği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi “, 17(4), ss.517-530.
Saraç, T.B. (2013). “İhracat ve İthalatın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği, Ege Akademik Bakış “, 13(2), ss.181-194.
Şerefli, M. (2016).“Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi Türkiye Örneği“, Kastamonu Üniversitesi İİBF dergisi, 13(5), ss.136-142.
Seyidoğlu, H. (2013). “Uluslararası İktisat “(18.baskı). İstanbul: Beta yayınevi
Taştan, H. (2010). “Türkiye’de İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik ilişkilerinin Spektral Analizi “ , Ekonomi Bilimleri Dergisi, 2(1), ss.87-98.
Tuncer, İ. (2002). “Türkiye’de İhracat İthalat ve Büyüme: Toda Yamamoto Yöntemiyle Granger Nedensellik Analizleri (1980- 2000)” Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (9), ss.145-160.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, (2016). TCMB Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, 04.10.2016 tarihinde http://evds.tcmb.gov.tr/ adresinden erişildi.
Türkiye İstatistik Kurumu (2016). 27.10.2016 tarihinde http://www.tuik.gov.tr/Start.do adresinden erişildi.
Uçan, O ve Koçak, E. (2014). “Türkiye’de Dış Ticaret ve Büyüme Arasındaki İlişki “, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), ss.51-60.
Yiğidim, A. ve Köse N. (1997). “İhracat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki, İthalatın Rolü Türkiye Örneği (1980-1996) “, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 8(26), ss.71-85.