SÜRREALİZMİN HAYALET TEMSİLCİLERİ: KADINLAR SÜRREALİST MACERALAR PEŞİNDE

Sanat tarihi yazımı, ataerkil egemenliğin hükmünde kadın sanatçıların eserlerini görmezden gelmiştir. Feminist sanat tarihi araştırmasının amacı ise, kadınların tarih yazımında yer almamalarının nedenlerini araştırmanın yanında, kadınlığın evrensel bir kurgu ya da kategori olarak sanat yapıtlarına yansıyıp yansımadığını araştırmaktır. Sürrealist sanat akımı ise, kadını hem sanatçı olarak görmezden gelmiş, hem de kadın ve çocuk kavramları eserlerinin fetiş nesnesi olarak kurgulanmıştır. Dolayısıyla, Sürrealist akım içerisinde kadının edilgen konumunu ele alırken sosyolojik ve psikolojik etmenler göz önüne alınmıştır. Sürrealist kadın sanatçıların yaptığı işler feminist sanat olarak adlandırılmakta ve bu bağlamda ele alınmaktadır. Buradan yola çıkılarak sanat tarihi içinde zaten görmezden gelinen kadınların sürrealist akım içerisinde erkeklerle birlikte etkin olarak çalışmalarına rağmen, tarih yazımında yer almamalarının nedenleri üzerinde durulmuştur. Kadınların sürrealist harekette edilgen bir konumda kalmaya rıza göstermesi, erkek sanatçıların hükmü altında ürettikleri işleri veya sevgili olarak görünür olmayı tercih etmeleri, dolaylı ve farklı bir yoldan ‘görünürlük politikası’ olarak okunabilir mi sorusu araştırmanın temelini oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı, sürrealist akım içerisinde yalnızca esin perileri olarak yer almamış, aynı zamanda sürrealist sanat üretiminde bulunmuş kadın sanatçıları incelemek ve onların kayıp seslerinin nedenlerini ortaya koymaktır. Makalede bu amaç doğrultusunda, kadın sanatçıların “feminist” olarak anılmak istemedikleri öngörüsünde bulunulmuş olup, bu varsayım üzerinden gidilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Feminizm, Sanat, Sürrealizm, Toplumsal Cinsiyet

SPİRİT REPRESENTATİVES OF SURREALİZM: WOMEN PURSUE SURREALIST ADVENTURES

The writing of art history came from ignoring the works of female artists under the rule of patriarchal sovereignty. The purpose of feminist art history research is to investigate the reasons why women are not involved in history, as well as to investigate whether women are reflected in art works as a universal fiction or category. The surrealist art movement ignore women as both artists, and the concepts of women and children are also fictional objects of their works. Hence, sociological and psychological factors have been taken into consideration while addressing the passive position of the woman in the surrealist movement. The works performed by surrealist female artists are called feminist art and are considered in this context. From here it is emphasized the reasons why women who come from ignorance in art history do not take part in the writing of history, although they work actively with men in the surrealist movement. The fact that women are consenting to be in a passive position in the surrealist movement, their work under the control of male artists, or their preference to be seen as lovers constitute the basis for a questionable inquiry that can be read as a 'visibility policy' in an indirect and different way. The aim of the research is to examine female artists who have not been included in the Surrealist movement as merely peer, but also in the production of surrealist art, and to reveal the causes of their lost voices. To this end, it has been suggested that women artists do not want to be called "feminist", and this assumption has been made.

Keywords:

Feminism, Art, Surrealism, Gender,

PDF

___

Aberth, S. L. (2012). In Wonderland: The Surrealist Adventures of Women Artists in Mexico and He United States. Journal of the Surrealism and the Americas 6:1, (s. 91-94).
Antmen, A. (Ed.) (2010). Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri. (2. Baskı). İstanbul: İletişim.
Artun, Ali. (2010). Sunuş. Peter Burger. Avangard Kuramı içinde. İstanbul: İletişim.
Benjamin, W. (2012). Son Bakışta Aşk. (s.155-168). Nurdan Gürbilek (Çev.). (6. Baskı). İstanbul: Metis.
Berger, J. (2009). Görme Biçimleri. Yurdanur Salman. (Çev.). (Baskı). İstanbul: Metis.
Beauvoir, S. (1993). Kadın III, Bağımsızlığa Doğru. Bertan Onaran (Çev.). İstanbul: Payel.
Brêton, A. (2009). Sürrealist Manifestolar. Yeşim Seber Kafa, Artemis Günebakanlı, Ayşe Güngör (Çev.). İstanbul: Altıkırkbeş.
Butler, S. (1986). Review: Women Artists and the Surrealist Movement by Whitney Chadwick, Oxford Art Journal, 9(1), 85-89.
http://www.jstor.org/stable/1360379
Caws, M. A. (1990). Seeing the Surrealist Woman: We Are a Problem Dada/Surrealism 18 11-16. (http://ir.uiowa.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1235&context=dadasur)
Chadwick W., Leonor F. (2012). Kadınlar ve Sürrealist Hareket. Aynur Demircan (Çev.). Cin Ayşe Kültür ve Sanat Fanzini, sayı: 8, Güz.
Chadwick, W.(1998). Mirror Images: Women, Surrealism and Self-representation Second Print. Cambridge: The MIT Press.
Foster, H. (2011). Zoraki Güzellik. Şebnem Kaptan (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
Leroy, C. K., (2004). Gerçeküstücülük, Mehmet T. Yalın (Çev.). İstanbul: Remzi.
Marwood, K. (2009). Shadows of Femininity: Women, Surrealism and the Gothic. Issue 4 Autumn/Winter.
Nockhlin, L. (2010). Neden Hiç Büyük Kadın Sanatçı Yok?. Ahu Antmen (Ed.), Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri içinde (s.119-160). İstanbul: İletişim.
Wright, E. (2002). Lacan ve Postfeminizm. Ebru Kılıç (Çev.). İstanbul: Everest. http://www.e-skop.com/skopbulten/surrealizm-yasiyor-harikalar-diyarinda-surrealist-maceralar/661 [3.1.2016]
http://www.e-skop.com/skopbulten/dusuncenin-cinsiyeti-yoktur-surrealist-hareketin-perileri-cocuklari-ve-devrimcileri/2349 [3.1.2016]
http://www.e-skop.com/skopbulten/surrealizm-yasiyor-leonora-carrington/2307 [4.1.2016]