Esra GELGEÇ, Şaban YUMRU, Mustafa ÇÖREKCİOĞLU, Fatma Filiz YILDIRIM

PBT/Naylon Karışımlı Seamless Kumaşların Bir Banyoda Boyanması

Polyester (PES) elyafı, yüksek üretim miktarları nedeniyle tekstil endüstrisi için en önemli polimerlerden biridir. Poli (butilen terephthalat) (PBT) lifleri, iyi esneklikleri ve kolay boyama özellikleri olarak bilinen önemli aromatik polyesterlerdir. PBT, BDO (1,4 bütandiol) ile TPA veya DMT’nin polikondensasyon reaksiyonuyla üretilir, keriyer olmadan dispers boyarmaddelerle düşük sıcaklıklarda kolayca boyanabilir ve çok iyi esneklik özellikleri olarak bilinir. Genel olarak PBT elyafları, iç çamaşırı, hazır giyim, aktif ve spor giyim eşyalarında, mayolarda, halılarda, otomotiv ve ev döşemelerinde kullanılır. Seamless teknolojisi, performans, işlevsellik ve konfor ile tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılayabilir. Bu teknoloji, kesim ve dikme ürünlerinde bazı avantajlara sahiptir. Kusursuz teknoloji, estetik değeri ve konforu artırır, vücudun daha özgür hareket etmesine yardımcı olur, giysiye yumuşaklık verir ve dikişlerin yüzey sürtünmesini en aza indirir. Dikişsiz makinelerde eldiven, şapka, çorap, kazak, spor giyim üretilebilir. PBT elyafları dikişsiz spor giyim, tayt ve iç çamaşırlarında kullanılabilir. Bu elyaflar, iyi esneklik özellikleri nedeniyle dikişsiz spor giyimde polyester elyaflardan daha fazla esneklik, rahatlık ve yumuşaklık sağlar. Dikişsiz teknolojide polyester elyaflar genellikle naylon, elastan gibi başka elyaflarla birlikte kullanılır. Bu çalışmada PBT/Naylon karışımı örme seamless kumaşlar tek bir banyoda 98oC’de dispers, asit ve metal kompleks boyarmaddelerle boyanmıştır. Bu kumaşların renk değerleri, kolorimetrik özellikleri ve haslık özellikleri (sürtme ve yıkama haslığı) araştırılmış ve karşılaştırılmıştır. Ayrıca, bu çalışmada tek banyolu ve çift banyolu boyamalarda harcanan su tüketimleri ve maliyetler karşılaştırılmıştır.

One Bath Dyeing of PBT/Nylon Blended Seamless Fabrics

Polyesters (PES) fibers are one of the most important polymers for textile industry due to their large production amounts. Poly (butyleneterephthalat) (PBT) fibers are important aromatic polyesters known as their good elasticity and easy dyeing properties. PBT is manufacturedby again polycondensation reaction with BDO (1,4-butanediol) and TPA or DMT, can be easily dyed at low temperatures withdisperse dyes without carrier and is known as its very good elasticity properties. Generally PBT fibers are used in intimate, ready-to-wear,active and sportswear apparels, swimwear, carpets, automotive and home upholstery applications. Seamless technology is capable to meetthe needs of consumers with performance, functionality and comfort. This technology has some advantages over the cutting and sewing.Seamless technology improves the aesthetic value and comfort, fredom of body movement, gives softness to the garment and minimizesthe surface friction of the seams. In seamless machines, gloves, hats, socks, sweaters, sportswear can be produced. PBT fibers can be usedin seamless sport wears, tights and intimates. These fibers provide more elasticity, comfort and softness on seamless sportswear than polyesterfibers due to their good elasticity properties. In seamless technology polyester fibers generally are used with other fibers such as nylon,elastane.In this study, PBT/Nylon blend knitted seamless fabrics were dyed with disperse, acid and metal complex dyes at 98oC in one bath. Thecolor strength, colorimetric properties and fastness properties (rub and wash fastness) of these fabrics are investigated and compared. Moreover,the comparison of water comsumptions and costs of one and two baths dyeings are given on this study.

PDF

___

[1] Başer, İ. (2002). Elyaf Bilgisi (2. Baskı). Marmara Ünv., İstanbul, Türkiye, Teknik Eğitim Fakültesi ISBN, 975-400.
[2] Trotman, E. R. (1984), Dyeing and chemical technology of textile fibres, Wiley.
[3] Başer, İ. (1992). Elyaf bilgisi.
[4] Deopuno, B. L., Alogirusamy, R., Joshi, M., & Gupto, B. Chapter 1, Polyester and Polyamides.
[5] McIntyre, J. E. (Ed.). (2005). Synthetic fibres: nylon, polyester, acrylic, polyolefin. Taylor & Francis US.
[6] Perepelkin, K. E. (2001). Poly (ethylene Terephthalate) and Polyester Fibres–60 th Anniversary of The First Patent-Poliester Fibres abroad in the third millenium. Fibre Chemistry, 33(5).
[7] Chan, C. H., & Thomas, S. (2012). Poly (trimethylene terephthalate)– The New Generation of Engineering Thermoplastic Polyester. V: Polyester. Uredil Hosam El-Din M. Saleh. Rijeka: InTech, 25.
[8] PT online, https://www.ptonline.com/columns/pbt-and-pet-polyester- the-difference-crystallinity-makes
[9] Rivlin, J. (1992). The dyeing of textile fibers: Theory and practice.
[10] Bernstein, R., Derzon, D. K., & Gillen, K. T. (2005). Nylon 6.6 accelerated aging studies: thermal–oxidative degradation and its interaction with hydrolysis. Polymer Degradation and Stability, 88(3), 480-488.
[11] Quora, https://www.quora.com/What-is-the-difference-between- nylon-6-6-and-nylon-6-10
[12] Carr, J. (1988). Nylon and the carpet industry. Textile Horizons, 8, 43-5.
[13] Urgi, ( Haziran 2011), h t t p : / / w w w. l u r g i . c o m / w e b s i t e / f i l e a d m i n / p d f s / brochures/PBTProcess_en.pdf
[14] Yolaçan, G. (2006). PBT ve Karışımlarının Boyanması.
[15] Lee, M. S., Lee, M., Wakida, T., Saito, M., Yamashiro, T., Nishi, K., ... & Ishida, S. (2007). Ozone‐gas treatment of cationic dyeable polyester and poly (butylene terephthalate) fibers. Journal of Applied Polymer Science, 104(4), 2423- 2429.
[16] Tavanaie, M. A., Shoushtari, A. M., & Goharpey, F. (2010). Polypropylene/poly (butylene terephthalate) melt spun alloy fibers dyeable with carrier-free exhaust dyeing as an environmentally friendlier process. Journal of Cleaner Production, 18(18), 1866-1871.
[17] Ujhelyiova, A., Bolhova, E., Oravkinova, J., Tiňo, R., & Marcinčin, A. (2007). Kinetics of dyeing process of blend polypropylene/ polyester fibres with disperse dye. Dyes and Pigments, 72(2), 212-216.
[18] Zou, H., Yi, C., Wang, L., & Xu, W. (2009). Mechanical and dyeability studies of poly (trimethylene-co-butylene terephthalate) copolymer filaments. Materials Letters, 63(18-19), 1580-1582.
[19] Klančnik, M. (2006). Dyeability of new polyesters. Coloration technology, 122(6), 334-337.
[20] Vajnhandl, S., & Le Marechal, A. M. (2005). Ultrasound in textile dyeing and the decolouration/mineralization of textile dyes. Dyes and Pigments, 65(2), 89-101.
[21] YILDIRIM, F. F., YAVAŞ, A., & AVİNÇ, O. O. (2012). Overview of Poly (Buthylene Terephtalate) Fibres. 2012 (Volume: 19), 87.
[22] YILDIRIM, F. F., AVİNÇ, O. O., & YAVAŞ, A. (2012a). Poly (trimethylene Terephthalate) Fibres Part 1: Production, Properties, End-use Applications, Enviromental Impact. 2012 (Volume: 19), 87.
[23] Yildirim, F., Kalayci, E., Avinc, O., & Yavas, A. Color Fastness Properties Of Poly (Butyhlene Terephthalate) Fibers Dyed In Ultrasonic Bath. Textile Science And Economy, 42.
[24] E.Kalaycı, Yıldırım F.Filiz, Yavaş Arzu ve Avinç O.Ozan, 2015, Polibütilen Tereftalat (Pbt) Liflerinin Mikrodalga Yöntemiyle Boyanmasından Elde Edilen Haslık Değerlerinin İncelenmesi, 15. Tekstil Teknolojisi ve Kimyasındaki Son Gelişmeler Sempozyumu 14-15-16 Mayıs 2015, Bursa
[25] Yıldırım F.Filiz, Kalaycı E., Avinç O.Ozan and Yavaş Arzu, Poster Bildiri, 2015b, Farklı Boyama Şartlarının Elastik Poliesterlerin Renk Özelliklerine Etkisi, 15. Tekstil Teknolojisi ve Kimyasındaki Son Gelişmeler Sempozyumu 14-15-16 Mayıs 2015, Bursa
[26] Dye 1, http://www.worlddyevariety.com/disperse-dyes/disperse- yellow-114.html
[27] Dye 2, http://www.worlddyevariety.com/acid-dyes/acid-yellow- 59.html
[28] Dye 3, https://www.chemsrc.com/en/searchResult/C.I.%20 Acid%20Red%20414/ [29] Dye 4, http://www.worlddyevariety.com/acid-dyes/acid-yellow- 79.html