Üniversite Öğrencilerinin Değişime Direnç Düzeylerinin Uzaktan Eğitime Yönelik Tutumlarına Etkisi

Küresel boyutta seyreden Covid-19 salgını nedeniyle tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de 2019-2020 öğretim yılı bahar yarıyılında üniversitelerde yüz yüze eğitime ara verilerek, uzaktan eğitime geçiş gerçekleşmiştir. Pandemi döneminde üniversiteler zorunlu olarak uzaktan eğitimi uygulamış olsalar da önceki dönemlerde de dijitalleşme süreçleri kapsamında üniversitelerde uzaktan eğitim uygulanmaktaydı. Özellikle lisansüstü eğitimde bazı programlar ile lisans ve önlisans eğitiminde ortak zorunlu dersler uzaktan eğitim aracılığıyla verilmekteydi. YÖK tarafından alınan kararlara bakıldığında uzaktan eğitimin ilerleyen dönemlerde üniversite eğitiminde öneminin devam edeceği görülmektedir. Bu süreçte değişim yönetimi becerilerini başarı ile yürütebilen üniversiteler sisteme daha kolay adapte olarak başarılarını arttırabileceklerdir. Üniversitelerin en önemli paydaşı olarak öğrencilerin bu değişim sürecinde tutumlarının yakından takip edilerek doğru yönetilmesi oldukça önemlidir. Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin değişime direnç düzeylerinin uzaktan eğitime yönelik tutumlarına etkisi incelenmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla anket yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem yöntemi kullanılarak 339 öğrenci ile çalışma gerçekleştirilmiştir. Veriler “Kişisel Bilgi Formu”, “Değişime Direnç Ölçeği” ve “Uzaktan Eğitime Yönelik Öğrenci Görüşleri Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Ölçeklerin açıklayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve Cronbach Alfa istatistiği ile geçerlilik ve güvenilirlikleri test edilmiştir. Araştırmada tanımlayıcı istatistikler kapsamında frekans ve yüzde analizleri, ortalama, standart sapma değerleri verilmiş, ilişki ve fark analizleri kapsamında korelasyon analizi, bağımsız örneklerde T testi, tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları, öğrencilerin değişime karşı gösterdikleri direnç düzeyinin uzaktan eğitime yönelik tutumlarını kısmen etkilediğini ortaya koymaktadır. Araştırmaya katılan öğrenciler değişime en fazla davranışsal (ort. =3,09) olarak direnç göstermektedirler. Öğrencilerin bilişsel direnç düzeyleri (ort.= 2,62) ve duygusal direnç düzeyleri (ort.= 2,75) düşüktür. Üniversite öğrencileri uzaktan eğitimin öğretici (ort.= 3,76) olduğunu düşünmekle beraber uzaktan eğitimin kendileri için çok fazla uygun olmadığını (ort.= 2,83) ve uzaktan eğitime yatkın (ort.= 2,26) olmadıklarını düşünmektedirler.

Anahtar Kelimeler:

Değişime Direnç, Değişim Yönetimi, Uzaktan Eğitim, Bilişsel Direnç, Duygusal Direnç, Davranışsal Direnç

The Effect of University Students’ Resistance to Change on Attitudes Towards Distance Education

The distance education came true as the face to face training was discontinued in the universities in Turkey in the spring term of 2019-2020 academic year as on the whole world due to Covid-19 pandemic which has gone on globally. Even though the universities implemented compulsory distance education during the pandemic period, in the previous periods, distance education was applied in universities within the scope of digitalization processes. Common compulsory courses were given through distance education, especially in graduate education and undergraduate and associate degree education. When the decisions of Council of Higher Education (CoHE) are considered, it is seen that the importance of distance education will go on in the education of university in the further periods. The universities which can successfully conduct the changing management skills in this process can raise their success as adapting to the system in an easier way. It is important that the attitudes of students as the most important shareholder in the universities are correctly managed in this changing process as they are closely followed. In this research, the impact of university students’ resistance level against the changing on their attitudes related to the distance education was examined. The survey method was used in the purpose of collecting the data in the research. The research population consists of the students in The Faculty of Economics and Administrative Sciences in Bartın University. The study was made with 339 students with the use of sampling method. The data was collected with the use of “The Personal Information Form”, “The Scale of Resistance To Change” and “The Scale of Students’ Opinion Related to The Distance Education”. The validity and reliability of the scales were tested by the exploratory factor analysis, confirmatory factor analysis and cronbach alfa statistics. The frequency and percentage analyses, mean, standard deviation values were given within the scope of descriptive statistics in the research, the correlation analysis was used within the scope of relational and difference analyses and T test, one-way analysis ıf variance were used in the independent samples. The research results reveal that the students’ resistance level against the changing affected partly on their attitudes related to the distance education. The students who participated into the research reluctate mostly as the behaivoral one (mean = 3,09). The students’ cognitive resistance levels (mean= 2,62) and affective resistance level (mean=2,75) are low. The university students think that the distance education is informative (mean = 3,76) and on the other hand, they think that the distance education isn’t mostly suitable for them (mean=2,83) and they are not tend to the distance education (mean=2,26).

Keywords:

Change Management, Resistance to Change, Cognitive Resistance, Affective Resistance, Behaivoral Resistance, Distance Education,

PDF

___

Albrecht, S. (2010). Understanding employee cynicism toward change in healtcare contexts. International Journal of Information Systems and Change Management, 4(3), 194-209. https://doi.org/10.1504/IJISCM. 2010.033075
Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya, Sakarya Yayıncılık.
Aras-Beger, G. ve Türker, D. (2018). Değişime direnç ve algılan stres ilişkisi: sistematik literatür taraması ve nicel bir araştırma. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 241-272. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.439444
Barak, M. (2018). Are digital natives open the change? Examining flexible thinking and resistance to change. Computers & Education, (121), 115-123. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2018.01.016
Bartın Üniversitesi. (2020). Sayılarla Bartın Üniversitesi. Erişim adresi: http://ubys.bartin.edu.tr/BIP/BusinessIntelligence/Students/StudentsByUnits
Başar, M., Arslan, S., Günsel, E. ve Akpınar, M. (2019). Öğretmen adaylarının uzaktan eğitim algısı. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 3(2), 14-22.
Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological Bulletin, (107), 238-246. https://doi.org/10.1037/0033-2909.107.2.238
Berkant, H. G. (2013). Öğretmen adaylarının bilgisayara yönelik tutumlarının ve öz-yeterlik algılarının ve bilgisayar destekli eğitim yapmaya yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. The Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 3, 11-22.
Bovey, W. & Hede, A. (2001). Resistance to organizational change: the role of cognitive and affective processes. Leadership and Organization Development Journal, 22(8), 372-382. Erişim adresi: https://bovey. com.au/wp-content/uploads/2018/11/rcap.pdf
Brody, L. R. & Hall, J. A. (1993). Gender and emotion. Handbook of Emotions, M. Levis, J. Havilland (Ed.). New York, Guilford Press.
Brookfield, S. D. (2002). Using the lenses of critically reflective teaching in the community college classroom. New directions for community colleges, 118, 31-38. https://doi.org/10.1002/cc.61
Buono, A. F. & Kerber, K. W. (2010). Intervention and organizational change: building organizational change capacity, EBS Reviev, 27, 9-21.
Byrne, B. M. & Campbell, T. L. (1999). Cross-cultural comparisons and the presumption of equivalent measurement and theoretical structure: a look beneath the surface. Journal of Cross Cultural Psychology, 30(5), 555-574. https://doi.org/10.1177/0022022199030005001
Caruth, G. D. & Caruth, D.L. (2014). Understanding a resistance to change: a challenge for universities. Turkish Online Journal of Distance Education, 14(2), 12-21.
Cengiz, E. ve Kırkbir, F. (2007). Kar amacı gütmeyen kurumlarda müşteri memnuniyeti ve hizmet kalitesi ilişkisi: Karadeniz bölgesi örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 263-285. Erişim adresi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/ acarindex-1423871357.pdf
Ciğer A. ve Uyar, G. F. (2016). Konaklama işletmelerinde kadın muhasebecilerin cam tavan algısına yönelik bir araştırma: Antalya ili örneği. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 43-58.
Çağdaş, G. (2005). Örgütsel değişim ve Denizli tekstil sektöründe bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: http://acikerisim.pau.edu.tr/ xmlui/bitstream/handle/11499/2842/G%c3%bclhan%20%c3%87a%c4%9fda%c5%9f.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Çalık, T., Koşar, S., Kılınç, A. Ç. ve Er, E. (2013). İlköğretim okulu öğretmenlerinin değişime direnme davranışları ve öz yeterlikleri arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 1-16. Erişim adresi: https://www. pegem.net/dosyalar/dokuman/139017-20140131103319-1.pdf
Çalışkan, A. (2019). Değişime direnç: bir ölçek uyarlama çalışması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 237-252. Erişim adresi: https://iibfdergi.sdu.edu.tr/assets/uploads/ sites/352/files/yil-2019-cilt-24-sayi-2-yazi06-19062019.pdf
Çankır, B. (2016). Öğrencilerin öz-yeterlilikleri, değişime karşı dirençleri ve girişimcilik ile olan ilişkisi. International Journal of Social Sciences and Education Researh, 2(4), 1436-1447.
Çankır, B. (2017). Öz-yeterlilik ve değişime karşı direncin girişimcilik eğilimi üzerine etkisi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 115-124. Erişim adresi: http://ekonomikarastirmalar.org/index.php/ UEAD/ article/view/139
Dembo, M. H. & Seli, H. P. (2004). Students’ resistance to change in learning strategies courses. Journal of Developmental Education, 27(3), 2-11
Erdoğan Morçin, S. (2013). Türk kültüründe kadın girişimciliği: kavramsal bir değerlendirme. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 8(2), 167-190.
Fidan, M. (2016). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik tutumları ve epistemolojik inançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3), 536-550.
Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. sage., Erişim adresi:https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id= c0Wk9IuBmAoC&oi=fnd&pg=PP2&dq=Field,+A.+ (2002).+Discovering+Statistics+using+SPSS+for+Windows.+London:+Sage+Publications.+&ots=LbIkGGXtYE&sig=SByRrMbhx_6YoCgZSssJCX8VmFQ&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false
Folkers, D. A. (2005). Competing in the marketspace: ıncorporating online education into higher education, an organizational perspective. Information Resources Management Journal, 18(1), 61-77. https://doi.org/10.4018/irmj.2005010105
Graham, C. M. & Jones, N. (2011). Cognitive dissonance theory and distance education: faculty perceptions on the efficacay of and resistance to distance education. International Journal of Business, Humanities and Technology, 1(2), 212-227.
Gülbahar, Y. (2012). Study of developing scales for assessment of the levels of readiness and satisfaction of participants in e-learning environments. Journal of Faculty of Educational Sciences, 45(2), 119-137.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Haddad, A. T. & Lieberman, L. (2002). From sutednt resistance to embracing the sociological imagination: unmasking privilege, social conventions, and racism. Teaching Sociology,30(3), 328-341. https://doi.org/10.2307/3211481
Hara, N. & Kling, R. (1999). Students’ frustrations with a web-based distance education course. Educause Quarterly, 3. Erişim adresi: https://firstmonday.org/ojs/index.php/fm/article/download/710/620?inline=1
Hu, L. T. & Bentler, P. M. (1995). Eveluating model fit, In R. H. Hoyle (Ed.), Structural Equation Modeling: Concepts, Issues, and Applications (ss.76-99). CA, Thousand Oaks Sage.
Kırali, F. N. ve Alcı, B. (2016). Üniversite öğrencilerinin uzaktan eğitim algısına ilişkin görüşleri. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 8(30), 55-83.
Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling. New York, The Guilford Press.
Koçel, T. (2003). İşletme yöneticiliği. İstanbul, Beta Yayınları.
Koohang, A. A. (1989). A study of attitudes toward computers: anxiety, confidence, liking and perception of usefulness. Journal of Research on Computing in Education, 22(2), 137-150. https://doi.org/10.1080/08886504.1989.10781909
Korkmaz, O. ve Altun, H. (2013). Mühendislik ve BÖTE öğrencilerinin bilgisayar programlama öğrenmeye dönük tutumları. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1169-1185.
Oreg, S. (2006). Personality, context, and resistance to organizational change. European Journal of Work and Organizational Psycholgy, 15(1), 73-101. https://doi.org/10.1080/13594320500451247
Örücü, E. ve Kambur, E. (2019). Beş yıldızlı otel işletmesinde örgütsel güvenin değişime direnç üzerindeki etkisi: bir alan araştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 20(2), 105-118. Erişim adresi: http://journal. dogus.edu.tr/index.php/duj/article/view/7
Pardo del Val, M. & Martinez Fuentes, C. (2003). Resistance to change: a literature review and empirical study. Management Decision, 42(2), 148-155.
Pıderit, S. K. (2000). Rethinking resistance and recognizing ambivalence: a multidimensional view of attitudes toward an organizational change. Academy of Management Review, 25(4), 783-794. https://doi.org/10.5465/amr.2000.3707722
Sabuncuoğlu, Z. ve Tüz, M. V. (2013). Örgütsel Davranış, Bursa, Aktüel Yayınları.
Schumacker, R. E. & Lomax, R. G. (2004). A beginner’s guide to structural equation modeling. Psychology Press.
Sezer, B., Yılmaz, F. G. K. ve Yılmaz, R. (2017). Comparison of online and traditional face-to-face in –service training practices: an experimental study. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46(1), 264-288.
Steiger, J. H. (1990). Structural model evaluation and modification: an interval estimation approach. Multivariate Behavioural Research, 25, 173-180. https://doi.org/10.1207/s15327906mbr2502_4
Tekin, Z. (2018). Kadın girişimciliği ve cinsiyet-rol stereotipleri: Muş ili örneği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(16), 1091-1113.
Tezbaşaran, A. A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu (e-kitap). Erişim adresi: http://www.academia.edu/1288035/Likert_Tipi_Ölçek_Hazır lama_Kılavuzu
Williams, P. E. (2003). Roles and competencies for distance education programs in higher education institutions. The American Journal of Distance Education, 17(1), 45-57. https://doi.org/10.1207/S15389286AJDE1701_4
Yalçın Tepe, F. D. ve Adıgüzel, T. (2017). Eğitim kurumlarında teknoloji ile değişim süreci: bir yükseköğretim kurumu örneği. Electronic Journal of Social Sciences, 16(63), 1242-1261.
Yıldırım, F. (2011). Uzaktan eğitim sistemine geçişin esas öğeleri olan, öğretim elemanlarının ve öğrencilerinin bakış açıları. G. Telli Yamamoto, U. Demiray ve M. Kesim (Yay. Haz.). Türkiye’de e-öğrenme gelişmeler ve uygulamalar içinde (s. 20-38). Ankara, Efil Yayınevi.
Yıldırım, S., Yıldırım, G., Çelik, E. ve Karaman, S. (2014). Uzaktan eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik görüşleri: bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(3), 365-370.
Yılmaz, Ö. (2016). Örgütsel çatışma yönetiminde örgütsel vatandaşlık davranışının rolüne ilişkin bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
YÖK. (2020, 5 Haziran). Haberler & Duyurular. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr /Sayfalar/Haberler/2020/kuresel-salgin-surecinde-yapisalduzenleme ler-2.aspx