193108

Trablusgarp Savaşı’nda İngiliz Teğmen Herbert Gerald Montagu’nun Faaliyetleri

19. asır ikinci yarısında birliğini tamamlayan İtalya, 1887’den itibaren Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’da kalan son toprağı Trablusgarp ile ilgilenmeye başlamıştır. Trablusgarp’ın İtalya’ya yakınlığı ve Osmanlı Devleti’nin Trablusgarp’ı savunamayacak bazı çaresizlikler içinde olması İtalya’nın Trablusgarp’a göz dikmesine yol açtı. 28 Eylül 1911’de Osmanlı Devleti’ne verdiği bir ültimatom ile savaş açan İtalya Trablusgarp’ta savaş hukukunu hiçe sayarak birçok masum sivilin ölümüne neden oldu. Bu vahşete sessiz kalmak istemeyen İngiliz Teğmen Herbert Gerald Montagu Trablusgarp’a giderek Türkler yanında savaşa katıldı. Tanık olduğu vahşeti belgeleyen ve İngiliz merkez haber ajanslarına gönderen Montagu, Avrupa kamuoyunda farkındalık oluşturdu. Ayrıca Trablusgarp’ta ve İngiltere’de gerçekleştirdiği miting gösterileriyle Trablusgarp’ın sesi olmayı başarıyla yürüttü. Bu çalışmada Trablusgarp’ta İtalyan vahşetine karşılık İngiliz Teğmen Herbert Gerald Montagu’nun faaliyetleri üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Trablusgarp, Bingazi, Osmanlı Devleti, İtalya, Montagu

The Activities of English Lieutenant Herbert Gerald Montagu in the War of Tripoly

Italy that completed its unification in the second half of the 19th century started to pay attention to Tripoli that was the last Ottoman territory that left in Nort Africa. Because of regional proximity of Tripoli to Italy and the Ottoman weaknesses ignited Italian desires to attack Tripoli. An ultimatum given to the Ottoman Government. on 28 September 1911 followed Italian declaration of war. The belligerent Italians without caring international war laws massacred many innocent and civilian people. An English lieutenant named Herbert Gerald Montagu, who did not want to stay silent before brutality of the Italians, went to Tripoli and fought on the side of Turks. Montagu, who recorded Italian atrocities and sent them England news agencies created anti-Italian feelings in Europe. He also succeeded in forming meetings and demonstrations against Italy in Tripoli and in England. This work covers activities of Lieutenant Herbert Gerald Montagu during Italian invasions in Tripoli in 1911.

Keywords:

Tripoli, Benghazi, Ottoman State, Italy, Montagu,

PDF

___

KAYNAKÇA
Başbakanlık Osmanlı Arşivi
BEO.: nr. 003958.296781,
BEO.: nr. 003977.298263,
BEO.: nr. 004030.302.200,
BEO.: nr. 004190.314188,
DH.EUM.EMN. 00092.00093,
HR.SFR. (3) 00655. 00011.
Arşiv Gazeteleri
Barbaros Gazetesi
Çığır Gazetesi
Sebilürreşad, “Kolcalı Abdülaziz”, 16 Mayıs 1912, C. 8, S.193.
Servet-i Fünun, “Piyer Loti”, 11 Ocak 1912, C.42, S. 1075.
Şehbal Dergisi,
Tanin Gazetesi
Tercüman-ı Hakikat Gazetesi
The New York Times Gazetesi
The Times Gazetesi
Tetkik Eserler
BAYUR, Yusuf Hikmet, (1991). Türk İnkılabı Tarihi, C.1 K.2, Türk Tarih Kurumu, Basımevi, Ankara
Ernest N. Bennet, (1912). With The Turks in Tripoli (Being Some Experience in The Turco Italian War of 1911-1912), MethuenLTD., London, 342s.
ERTUNA,H., (1985). 1911-1912 Osmanlı-İtalyan Harbi ve KolağasıMustafa Kemal, Haz. Genel Kurmay Başkanlığı Yayınları.
https://oxfordshireandbuckinghamshirelightinfantry.wordpress.com/210/02/14/private-herbert-gerald-montagu (erişim tarihi, 01.02.2018).
IRACE, C.T., (1912). With The Italians ın Tripoli, John Murray, London,
KARAL, Enver Ziya, (1999). Osmanlı Tarihi, TTK Basımevi, Ankara,
KURTCEPHE, İsrafil, (1995). Türk İtalyan İlişkileri 1911-1912, TTK Basımevi, Ankara.
ORAL, Haluk, (2016). Trablusgarp’taki İngiliz Teğmen, Atlas Tarih Dergisi, şubat-mart sayı 39. ss. 70-75.
ORHAN, Müge, (2010). Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre Trablusgarp Harbi, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
SAMİH, Aziz (1936). Şimali Afrikada Türkler, cilt 1-2, İstanbul: Vakit Gazete-Matbaa.
STEAD, W. T., (1911). Tripoli and The Treates (Britain’s Duty in This War), Bank Buildings, London 136s.ŞEBER, Nurdan İpek, İ., (2011). “Arşiv Belgelerine Göre Trablusgarp Savaşı Osmanlı Topraklarındaki İtalyan Tebaya Yansımaları” İSAM, S.38,ss.237-262.
ŞIVGIN, Hale, (1989). Trablusgarp Savaşı ve 1911-1912 Türk İtalyan İlişkileri, TTK Basımevi, Ankara.
UÇAROL, Rıfat, (2013). Siyasi Tarih, Der Yayınları, İstanbul,
YETİŞGİN, Memet, (2015). "Osmanlı Devleti'ni Birinci DünyaSavaşınaTaşıyan Tarihi Gelişmelerde Emperyalist Baskının Etkileri", 100. Yılında Birinci Dünya Savaşı, İzmir, ss. 873-894.
YETİŞGİN, Memet., (2016). “Mustafa Kemal Atatürk,” Kahramanmaraş Ansiklopedisi, C. 1, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, ss. 391-401.