İbrahim Halil ERDOĞAN

Tarih Bilinci ve Kelam İlmindeki Muhtasar Teliflerin İslam Eğitim Geleneğindeki Yeri

Tarih bilinci sonrakilere aktarılan bir tecrübe birikimi ve gelecek nesillerin hazır bulduğu önemli bir tarihi miras olma özelliği taşır. Gelenek, örf, adet ismi de verilen bu tecrübe birikimi tarihin süzgecinden geçerek klasik olma niteliğini elde etmiştir. On dört asırlık bilgi birikimine sahip Müslümanların bu kültürü günümüze aktarmada izleyeceği yöntem de ayrıca büyük öneme haizdir. Bu çalışmada genel olarak klasikler özelde de akâid ve kelam klasiklerinin telif nedenleri ve bunların sonraki nesile neler kazandırdığı incelenmeye çalışılmıştır. Kelam ilmine yön verme özelliğine sahip bu klasiklerin okunmasında izlenecek metodoloji de bu vesileyle analiz edilecektir. Çünkü geleneği günümüze aktarmada sadece yazılan metinlerin satır aralarına sıkışmak, İslam’ın evrensel değerleri ile de problem oluşturabilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kelam, Bilgi, Muhtasar, Aşamalı Eğitimi, Gelenek

The Place of Concise Copyrights in Historical Awareness and Science of Kalam in the Islamic Education Tradition

Historical awareness is an accumulation of experience transferred to the next generations and an important historical heritage also descended to the next generations. This accumulation of experience, which is also known as custom and tradition, has passed through the filter of history and become classic. The method to be followed by the Muslims who have had an accumulation of knowledge for fourteen centuries in transferring this culture to our day is of great importance, as well. In the study, it was tried to examine the copyrights reasons of classics in general and of akâid and kalam classics in particular and what they will bring in the next generations. The methodology that will be followed in reading these classics which direct the science of Kalam will be analyzed on this occasion. Because getting stuck in the lines of written texts in transferring the tradition to the present day might create problems with the universal values of Islam.

Keywords:

Kalam, Knowledge, Concise, Progressive Education, Tradition.,

PDF

___

Aydın, M. Ş. (2012). İslami Gelenekte Eğitim Ahlakı. İstanbul: T.D.V. Yayınları.Bağdâdî, A. (1977). el-Fark Beyne’l-Firak. Beyrut: Dârü’l-Âfâki’l-Cedîde.Bardakoğlu, A. (2017). İslam Işığında Kendi Müslümanlığımızla Yüzleşme. İstanbul: Kuramer Yayınları.Bebek, A. (2001). “Ka’bî”. T.D.V. İslam Ansikopedisi. İstanbul: T.D.V. Yayınları.Bozkurt, N.; Küçükaşcı, M. S. (2003). “Mekke”. T.D.V. İslam Ansiklopedisi, Ankara: T.D.V. Yayınları. XXVIII/561.Cürcânî, S. Ş. (2006). Kitâbu’t-Ta’rifât. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife.Durmuş, İ. (2006). “Muhtasar” T.D.V. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: T.D.V. Yayınları. XXXI/57.Ebû Hanîfei İ. A. (1342). el-Fıkhu’l-Ekber. Haydarabat: Meclisü’l-Dâireti’l-Meârifi’n-Nizâmiyye.Haydar, A. (2003). Dürerü’l-Hukkâm Şerhu Mecelleti’l-Ahkâm. Riyad: Dâru Âlemi’l-Kütüb. Hererî, A. (1997). el-Metâlibu’l-Vefiyye Şerhu’l-Akâidi’n-Nesefiyye. Beyrut: Dârü’l-Meşârî’. İbn el-Esîr İ. (1987). el-Kâmil fi’t-Târîh. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İmiye.İbn Kasım, A. İ. (2000). ed-Delîl İle’l-Mütûni’l-İlmiyye. Riyâd: Dârû’s-Sumay’î.İbn Kesîr, E. F. İ. (1988). el-Bidâye ve’n-Nihâye. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabîİbn-i Haldûn, E. (2001). Mukaddime. Beyrut: Dâru’l-Fikr.İbn-i Yaîş, E. B. (2001). Şerhu’l-Mufassal. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.İbnü’l Esîr, M. (1979). en-Nihâye fî Garîbi’l-Hadîsi ve’l-Eser. Thk. Tâhir Ahmed ez-Zâvî, Mahmûd Muhammed et-Tancî, Beyrut: el-Mekbetü’l-İlmiyye. İnalcık, H. (1954). Fatih Devri, Önsöz, (Derleme ile). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.İsfahânî, R. (2007). ez-Zerîa ilâ Mekârimi’ş-Şerîâ. Kahire: Dâru’s-Selâm.Kattân, M. (1995). Mebâhis fî Ulûmi’l-’Kur’ân. Kahire: Mektebetü Vehbe.Kılıç, H. (1994). “Ebü’l-Ferec el-İsfahânî”. T.D.V. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: T.D.V. Yayınları. X/317.Kinânî, İ. C. (2012). Tezkiret’ü’-Sâmi’ ve’l-Müteallim. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye.Mâtürîdî, E. M. (2003). Kitâbu’t-Tevîd. Ankara: T.D.V İslam Ansiklopedisi Yayınları.Mevsılî, A. (2015). el-İhtiyâr li Ta’lîli’l-Muhtâr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.Nesefî, E. B. (2011). el-İ’timâd fi’l-İ’tikâd. Kahire: Mektebetü’l-Ezheriyyeti Li’t-Türâs.Öztürk, M. (2016). İslam Kaynaklarında, Geleneğinde ve Günümüzde Cihad. İstanbul: Kuramer Yayınları.Râzî, F. (2000). Mefâtîhu’l-Gayb, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.Râzî, F. (2004). Nihâyetü’l-Îcâz fî Dirâyeti’l-İ’câzç Thk, Nasrullah Hacımüftüoğlu. Beyrut: Dâru Sâdır.Sâbûnî, N. (1969). el-Bidâye fî Usûli’d-Dîn. Haz. Fethullah Hulefy. Mısır Dâru’l-Meârif.Saraç, M. A. Y. (2000). “Îcâz”. T.D.V. İslam Ansiklopedisi. İstanbul, T.D.V. Yayınları. XXI/392.Seâlibî, M. H. (1995). el-Fikrü’s-Sâmî fî Târîhi’l Fıkhi’l- İslâmî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.Teftâzânî, S. (1988). Şerhu’l-Akâidi’n-Nesefiyye. thk. Ahmed Hicâzî es-Sekkâ, Kahire: Mektebetü Külliyâti’l-Ezheriyye.Tehânevî, M. A. (1996). Keşşâfu Istılâhâti’l-Funûn. thk. Alî Dahrûc, Beyrut: Mektebetü Lübnân.Uzun, M. (1999). “Itnâb”. T.D.V. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: T.D.V. Yayınları. XIX/219.Yavuz, Y. Ş. (1989). “el-Akâidü’l-Adudiyye”. T.D.V. İslam Ansiklopedisi. İstanbul: T.D.V. Yayınları.Yazıcıoğlu, M. S. (1980). “XV. Ve XVI Yüzyıllarda Osmanlı Medreselerinde İlm-i Kelâm Öğretimi ve Genel Eğitim İçindeki Yeri”. İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi. Sayı: 4. Sayfa: 273-283.Yeşilyurt, T. (2013). Çağdaş İnanç Problemleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkalığını Yayınları.