Klasik Türk Edebiyatı Işığında Edebiyat ve Kültür Tarihimizde Kahve ve Kahvehaneler

Türk kültürü kendi yaşam alanını edebiyat sanatı çerçevesinde oluşturmuştur. Maddî ve manevî tüm kültür ögeleri bir vesile ile edebiyatın malzemesi olmuştur. Böylelikle uzun bir zaman dilimini ve geniş bir yaşam alanını kapsayan Türk kültür hayatının her safhası büyük önem arz etmektedir. Türk kültürünün oluşum, değişim ve gelişim özelliklerinin izi edebiyat sanatından takip edilebilmektedir. Türk edebiyatı her ne kadar manzum ve mensur olarak tecessüm etse de toplumun her kesiminde manzum yönü ağır basan bir edebiyattır. Bu makalede Klâsik Türk Edebiyatı kaynakları ışığında kahve, kahvehane, kahvenin günlük Türk yaşamının vazgeçilmez bir içeceği olma yolundaki yasaklama girişimleri, yasaklar boyunca sürdürülen tartışmalarda şâirlerin gözünden kahvenin ve kahve tüketiminin boyutları ile son olarak edebiyat-kültür dünyamızda kahvehanelerin durumu incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Klâsik Türk Edebiyatı, Kahve, Kahvehane, Şiir, Şâir

Coffee And Coffee Houses In The Literature And Culture History In The Light Of Classical Turkish Literature

Turkish culture creates its living space within in the frame of literature art.Tangible and spiritual elements of Turkish culture have become a material of the literature.Therefore every stage of Turkish culture life which includes a long time zone and a large living space has a great impotance.The trace of formation,change and development characteristics of Turkish culture can be followed in the literature art.Although Turkish literature is known as a poetry and prose,it is a literature whose poetry is dominant in every part of society.In this article,the coffee,coffee house,banning attempts to become an irreplaceable drink of Turkish daily life,the size of a cup of coffee and the consumption of the coffee in the eyes of poets in discussions which occur along bans and finally the situation of coffee houses in our literature and culture world has been examined.

Keywords:

Classical Turkish Literature, Coffee, Coffee House, Poem, Poet,

PDF

___

Açıkgöz, Namık (1999). Kahvenâme (Klâsik Türk Edebiyatında Kahve). Ankara: Akçağ Yayınları. Akozan, Sıtkı (1936). Küllükname. İstanbul: Burhaneddin Basımevi. Ali Ufki Bey, Alobertus Bobovius (2013). Saray-ı Enderun Topkapı Sarayında Yaşam (Çev. Türkis Noyan). İstanbul: Kitap Yayınevi. Arslan, Mehmet; Aksoyak, İ. Hakkı (Tarihsiz). Haşmet Haşmet Külliyatı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10617,girisvemetinpdf.pdf?0Erişim Tarihi: 13/08/2017 Ayvazoğlu, Beşir (1991). Kaknus. İstanbul: Ötüken Yayınevi. Ayvazoğlu, Beşir (2010). Dersaadet’in Kalbi Beyazıt, İstanbul: Heyamola Yayınları. Ayvazoğlu, Beşir /2010). Divanyolu Bir Caddenin hikâyesi. İstanbul: Kapı Yayınları. Bostan, İdris (2001). Kahve. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C.24. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. s.202-205. Durmaz, Gülay (2010). Examining Coffe and Coffe Houses in the Divan Poetry. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 19/2, s.253-267. Duvarcı, Ayşe (2012). Kültürümüzde İstanbul Kahvehaneleri ve Halk Edebiyatına Katkıları. Batman Üniversitesi yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (1): 75-86. Emeksiz, Abdülkadir (2009). İstanbul Kahvehaneleri. Karaların ve Denizlerin Sultanı İstanbul. C.II. İstanbul: Yapı Kredi yayınları. s.123-139 Ertem, Rekin (1995). Şeyhülislâm Yahya Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları. Etnografya Dergisi. C.V, s.39-84 Güler, Abdülkadir (2004). Mardin’de Acı kahve. Ehlikeyfin Kitabı. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Gürlek, Dursun (2013). Ayaklı Kütüphaneler Kilisli Rıfat Bilge. İstanbul: Kubbealtı Yayıncılık. Harmancı, Esat (2007) Süheylî Ahmed bin Hemdem Kethüdâ, Dîvân. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10650,girismetinpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 13/08/2017. İnalcık, Halil (2015). Has Bahçede Ayş u Tarab. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. İŞLİ, Emin Nedret (1994). Küllük Kahvesi. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, 5: 169 İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayını. Karagöz, Memet (2002). Osmanlı Fikir hayatında Kadızâdeliler. Türkler. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. C.11, s.141-152. Karaköse, Saadet (1994). Nev’î-zâde Âtayî Dîvânı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10637,nevi-zade-atayipdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 13/08/2017 Kavruk, Hasan; Selçuk, Bahir (2009). Filibeli Vecdî ve Dîvân’ı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10611,filibeli-vecdi-divanipdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 13/08/2017. Kuzucu, Kemalettin; Koz, M. Sabri (2015). Türk Kahvesi. İstanbul: Yapı-Kredi Yayınları. Küçük, Sabahattin (2015). Bâkî Dîvânı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Macit, Muhsin (1997). Nedîm Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları. Pala, İskender (2007). Kahve Molası. İstanbul: Kapı Yayınları. Sefercioğlu, M. Nejat (2001). Nev’î Divanı’nın Tahlîli. Ankara: Akçağ Yayınları. Sökmen, Cem (2013). Eski İstanbul Kahvehaneleri. İstanbul: Ötüken Yayınevi. Ünver, Süheyl (1962-63). Türkiye'de Kahve ve Kahvehâneler, Türkiye Yaman, Talat Mümtaz (2004). Türkiye’de Kahve ve Kahvehaneler. Ehlikeyfin Kitabı. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Yazar, İlyas (2012). Kânî Dîvânı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10620,kani-divanipdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 13/08/2017. Yazıcı, Gülgün Erişen (Tarihsiz). Edirneli Kâmî ve Dîvânı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10619,kamipdf.pdf?0 13/08/2017. Yenikale, Ahmet (Tarihsiz). Ahmet Nâmî Dîvânı ve İncelemesi. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10632,girispdf.pdf?0 http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10633,metinpdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 13/08/2017. Yılmaz Orak, Kadriye (2008). İbrahim Tırsî ve Dîvân’ı. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/TR,78354/divanlar.html http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10656,tirsipdf.pdf?0 Erişim Tarihi: 13/08/2017.