Günümüzde İcrâ Edilen Ezânların Ses ve Makam Açısından Değerlendirilmesi

Din görevlileri tarafından İslâm âleminde her gün beş vakit okunan ve dinî mûsikînin câmi mûsikîsi formlarından olan ezân, insanları İslâm dinine davet hususunda önemli bir etkiye sahiptir. Nitekim, Hz. Peygamber’in ezânı, ezân rüyasını gördüğü nakledilen sahâbî Abdullah b. Zeyd b. Sa‘lebe’ye değil de sesi güzel olan Bilal-i Habeşî’ye okutması ezânın güzel okunması gerektiği ile ilgili bilinen ilk örnektir. Dolayısıyla kutsal davette önemli bir yere sahip olan ezân icrâsı hakkında din görevlilerinin ciddî bir mûsikî eğitimi alması elzemdir. Aksi takdirde her gün beş vakit nâhoş bir edâ ve mûsikî ile ezân icrâsının gerçekleşmesi kuvvetle muhtemeldir. Bu minvâlde son zamanlarda mûsikî eğitimleri de oldukça yaygınlaşmaya başlamıştır. Ancak, eğitim alındıktan sonra ezânda aşırı nağmeler, gereğinden fazla makam geçkileri yapmak, ezân okuyanların seslerinin son raddelerinde okuma yapması gibi hususlar, ezânın sadeliğini, ağırlığını ve manasını gölgede bırakmaktadır. Bu bağlamda, günümüzde icrâ edilen ezânlar, ses ve makam açısından genel olarak değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

ezân, mûsikî, ses, makam, eğitim

An Evaluation of the Recitations of Adhan Today in Terms of the Sound and the Mode (Maqam)

Recited five times a day by the religious official called muazzin in the Muslim world, adhan (call to prayer), which is one of the forms of religious music and mosque music, has a significant effect on calling people to Islam. Indeed, the fact that Prophet Muhammad requested the recitation of adhan from Bilal al-Habashi with a beautiful voice, not Abdullah b. Zaid b. Sa’laba, who was reported to have the dream of adhan, proves that it should be recited by those with pleasant voice. Therefore, it is essential for muazzins to receive a serious musical training about the recitation of adhan, a vital part of the holy call of Islam. In this context, the recitations of adhan at the present time will be in general evaluated in terms of terms of the sound and the mode (maqam).

Keywords:

Adhan, Music, Sound, Mode (Maqam), Training,

PDF

___

Akdoğan, Bayram, "Çeşitli Yönleriyle Ezânlarımız", Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı 29, Şanlı Urfa, 2013.
Alkan, Uğur, “Geçmişten Günümüze Türklerde Ezan Mûsikîsi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, c. 1, sayı 37, Kayseri, 2014.
Aydar, Hidâyet, "Ezanın Tarihi ve Başka Dillerde Okunması Meselesi", BÜİFD, c. 2, sayı 1, Balıkesir, 2016.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Büyük İslâm İlmihali, Çelik Yayınevi, İstanbul, [T.Y].
Çetin, Abdurrahman, “Ezan”, DİA, c. 12, İstanbul, 1995.
İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullāh b. Ahmed b. Muhammed b. Kudâme el-Cemmâîlî el-Makdisî, el-Muğnî, Matbaatü’l-Kahire, Mısır, 1968.
Kamiloğlu, Ramazan, “Türk kültüründe Ezan ve Makamları”, Hikmet Yurdu Düşünce - Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, c. 3, sayı 5, 2010.
Koca, Fatih, “Ezanı Güzel Okumayı Öğrenme Hususunda Bir Çalışma (Kalıp Ezan Çalışması)”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 56:2 Ankara, 2015.
Kopar, Sadettin Volkan, "Çeşitli Türk Musikisi Makamlarında Ezan", Ankara Üniversitesi SBE İslam Tarihi ve Sanatları ABD (Türk Din Musikisi) Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2010.
Özcan, Nuri, "Ezan", DİA, c. 12, İstanbul, 1995.
Tıraşcı, Mehmet, İlahiyat Fakülteleri İçin Dînî Mûsikî Ders Notları, Dört Mevsim Yayınları, İstanbul, 2015.
Turabi, Ahmet Hakkı, “Ezan Okunurken İcra Edilecek Makamlar ve Ezanın Süresi”, Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ezan Çalıştayı Raporu, İstanbul, 2017.
Turabi, Ahmet Hakkı, Gevrekzâde Hafız Hasan Efendi ve Mûsikî Risâlesi, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2005.
Zebidî, Ebü’l-Feyz Muhammed el-Murtazâ b. Muhammed b. Muhammed b. Abdürrezzâk ez-Zebîdî el-Bilgrâmî el-Hüseynî, Tâcu’l- ‘Arûs, min cevâhiri’l- kâmûs, Dâru’l-hidâye, [T.Y].