Evliliği Kolaylaştırmak: Geç Dönem Osmanlı’da İzdivaç İlanları

Bu makale, İkinci Meşrutiyet döneminde Musavver Malumat-ı Nafia dergisi, Vakit gazetesi ve İzdivaç dergisinde yayımlanan evlilik ilanları üzerinden geç dönem Osmanlı’da ilan vasıtasıyla evlilik arayışının sosyo-ekonomik ve kültürel bağlamını tartışmayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, ilan vasıtasıyla evliliği ortaya çıkaran koşulları, Osmanlı siyasi otoritelerinin teshil-i izdivaç (evliliği kolaylaştırma) politikasını, ilan vasıtasıyla evliliğin Osmanlı toplumunda nasıl algılandığını ve meşrulaştırıldığını, servet, maişet ve tarz-ı hayata dair malumat ile şekillenen izdivaç ilanlarının içeriğini ve bağlamını irdelemektedir. On dokuzuncu yüzyıl boyunca devam eden ve yirminci yüzyılın başlarında pek çok köklü değişime neden olan modernleşme süreci, matbuat ve tedrisat alanında yaşanan gelişmeler, Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı bu değişimin en etkili dinamikleri arasındadır. Bu makale, izdivaç ilanlarının içeriğinde, adayların evlilik telakkilerinde, kendilerini tanıtma biçimlerinde ve karşı taraftan beklentilerinde ortaya çıkan çeşitliliğin geç dönem Osmanlı siyasi ve toplumsal hayatında yaşanan hızlı ve dramatik değişim ve dönüşümü birçok açıdan yansıttığını iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Osmanlı, Evlilik, İlan, Teshil-i İzdivaç, İkinci Meşrutiyet.

Facilitating Marriage: Matrimonial Advertisements in the Late Ottoman Period

This article aims to discuss the socio-economic and cultural context of the quest for marriage on the basis of matrimonial advertisements, which were published in the Musavver Malumat-i Nafia periodical, Vakit newspaper and Izdivac periodical in the Second Constitutional era during the late Ottoman period. Within this framework, the article examines the conditions revealing marriage by means of advertisements, the Ottoman political authorities' policy for the facilitation of marriage (teshil-i izdivac), how marriage through matrimonial advertisements was perceived and legitimized in the Ottoman society and the contents and the context of matrimonial advertisements which were shaped with the knowledge about wealth, livelihood and lifestyle. The modernization process which had continued throughout the nineteenth century and resulted in many radical changes in the early twentieth century, the developments in the areas of press and education, the Balkan Wars and the First World War are among the most effective dynamics of that change. This article argues that the diversity in the content of matrimonial advertisements, in the views of candidates on marriage, in the ways of introducing themselves and in their expectations from another person reflects the rapid and dramatic change and transformation experienced in social and political life during the late Ottoman period.

Keywords:

Ottoman, Marriage, Advertisement, Facilitating Marriage, Second Constitutional Era,

PDF

___

2 Numaralı İlan. (1918, 6 Haziran). İzdivaç, 1, a2.
24 Numaralı İlan. (1918, 18 Temmuz). İzdivaç, 4, a4.
26 Numaralı İlan. (1918, 1 Ağustos). İzdivaç, 5, a2.
3 Numaralı İlan. (1918, 6 Haziran). İzdivaç, 1, a3.
32 Numaralı İlan. (1918, 1 Ağustos). İzdivaç, 5, a3.
41 Numaralı İlan. (1918, 29 Ağustos). İzdivaç, 7, a3.
44 Numaralı İlan. (1918, 15 Ağustos). İzdivaç, 6, a3.
Aile Doktoru. (1918, 4 Temmuz). İzdivaç Kararından Evvel. İzdivaç, 3, 45.
Cocks, Harry. (2013). The Cost of Marriage and the Matrimonial Agency in Late Victorian Britain. Social History, 38 (1), 66-88.
Doktor Nureddin. (1918, 29 Ağustos). Çocukların Ölümü. İzdivaç, 7, 112.
Duben, A. ve Behar, C. (1998). İstanbul Haneleri: Evlilik, Aile, Doğurganlık 1880-1940, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
Durgun, H. (2016). Bir Çöpçatanlık Vasıtası Olarak İzdivaç Dergisi ve İlanları. II. Uluslararası Dil, Kültür ve Edebiyat Çalıştayı Bildiri Kitabı. Akdeniz Üniversitesi.
Ferruh Niyazi. (1911, 20 Nisan). Teşkil-i Aile ve Teshili İzdivaç Cemiyet-i Muhteremesinin Tesisi Münasebetiyle. Tecelli, 8, 12-13.
İfade. (1914, 26 Şubat). Musavver Malumat-ı Nafia, 1, 1.
İlancılık ve İzdivaç İlanları. (1914, 28 Mayıs). Musavver Malumat-ı Nafia, 14, 218-220.
İlk İzdivaç Talipleri. (1918, 21 Mart). Vakit, 151, 1.
İzdivaç İlanı. (1914, 11 Haziran). Beni Okuyunuz, 16, a13.
İzdivaç İlanı. (1914, 30 Temmuz). Musavver Malumat-ı Nafia, 23, a5.
İzdivaç İlanı. (1914, 30 Temmuz). Musavver Malumat-ı Nafia, 23, a6.
İzdivaç İlanı. (1914, 30 Temmuz). Musavver Malumat-ı Nafia, 23, a7.
İzdivaç İlanları Hakkında Mühim Bir İhtar. (1914, 30 Nisan). Musavver Malumat-ı Nafia, 10, a9.
İzdivaç Listesi. (1918, 31 Mart). Vakit, 161, 2.
İzdivaç. (1918, 7 Haziran). Vakit, 4.
Karakışla, Y. S. (2002, Mart). Kadınları Çalıştırma Cemiyeti’nin Kadın İşçileri Evlendirme Kampanyası. Tarih ve Toplum, 37 (219), 27-40.
Karakışla, Y. S. (2015). Kadınları Çalıştırma Cemiyeti (1916-1923), İstanbul: İletişim Yayınları.
Kazım Şinasi. (1918, 4 Nisan). Şuun. Yeni Mecmua, 38, 237-238.
Maksat ve Meram. (1918, 6 Haziran). İzdivaç, 1, 1.
Malumat’ın Karilerine Hizmeti. (1914, 28 Mayıs). Musavver Malumat-ı Nafia, 14, a5.
Özlük, N. (2006). İzdivaç Dergisinin Evlilik İlanları İle Günümüzün İzdivaç Programları Adaylarının Talepleri Arasında Kısa Bir Mukayese. Kesit Akademi Dergisi, 2 (4), 73-83.
Tekin, M. (2008). Meşrutiyet Döneminde Kadın ve Aile Tartışmaları. Yüzüncü Yılında II. Meşrutiyet, ed. Asım Öz, İstanbul: Pınar Yayınları, 103-128.
Teshil-i İzdivaç Hakkında. (1910, 12 Mayıs). Sırat-ı Müstakim, 4 (88), 178.
Teshil-i İzdivaç ve Teşkil-i Aile İdarehanesi’nin Açılması. (1911, 12 Mart). BOA, DH. EUM. THR. 60. 20.
Toprak, Z. (1988a, Mart). Osmanlı Kadınları Çalıştırma Cemiyeti, Kadın Askerler ve Milli Aile. Tarih ve Toplum, 9 (51), 34-38.
Toprak, Z. (1988b, Mart). Osmanlı’da Alafranga Evlenme İlanları. Tarih ve Toplum, 9 (51), 44-46.
Toprak, Z. (1991). The Family, Feminism, and the State during the Young Turk Period,1908-1918. Première Rencontre Internationale sur l’Empire Ottoman et la Turquie Moderne, İstanbul-Paris: Éditions ISIS, 441-452.
Yıldırım, B. (2007). Haftalık Musavver Malumat-ı Nafia Mecmuası (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
Yunus Fehmi. (1918, 1 Ağustos 1918). Genç Kız ve Kadınlarımızın Hıfz-ı Sıhhatlerine Ait Vesaya-yı Sıhhıye. İzdivaç, 5, 76.