ROBOTİK CERRAHİ MÜDAHALELERDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK

Robotik teknoloji tıp biliminde de kendine önemli bir yer edinmeye başlamıştır. Cerrahi robotları pek çok tıbbi müdahalede hekimleri destekleyici işlev görmektedir. Robotik cerrahi (da Vinci cerrahisi) yeni bir tıbbi tedavi yöntemi olup; pek çok avantajının yanında, bünyesinde ne gibi ‘olası’ riskler barındırdığı da tespit edilmeye çalışılmaktadır. FDA MAUDE veritabanı robotik cerrahi müdahalelerden doğan zararlarda istatistiksel bir genel bakış oluşturabilmek, zararın kaynağını ve sorumluluk sujelerini belirleyebilmek açısından yol göstericidir. Bununla birlikte, advers olayların bildirilmesi ve kayıt altına alınabilmesindeki yetersizliklere sıklıkla işaret edildiği görülmektedir. Robotik cerrahide kapsam ve karmaşıklık bakımından çeşitlilik gösteren medikolegal sorunlar ortaya çıkabilir. Robotik cerrahi müdahalelerden doğan zararlara ilişkin hukuki sorumluluğun belirlenmesinde önemli olan husus zararın kaynağıdır. Ortaya çıkan zararın kaynağına bağlı olarak, hekim, hastane, üretici hukuki sorumluluk sujeleri olarak karşımıza çıkabilecekleri gibi, bu kişilerin birlikte sorumluluğu da söz konusu olabilir. Başta da Vinci robotunun üreticisinin bulunduğu ABD olmak üzere, robotik cerrahinin giderek yaygınlaştığı ülkeler, farklı yasal düzenlemeleri çerçevesinde, malpraktis ve ürün sorumluluğu temeline dayanan ancak sorumluluk sujelerinin bazen iç içe geçen ilişkileri nedeniyle oldukça karmaşık hale gelen ihtilaflara çözüm bulmaya çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Intuitive Surgical, FDA MAUDE, Robotik Cerrahi, Da Vinci Robotu, Malpraktis, Hekimin Sorumluluğu, Ürün Sorumluluğu, Hastanenin Sorumluluğu

Civil Liability Arising From Robotic Surgeries

Robotic technology has started to gain an important place in medical science. Surgical robots support physicians in many medical interventions. Robotic surgery (da Vinci surgery) is a new medical treatment method; in addition to its many advantages, what ‘potential’ risks it contains is tried to identify. The FDA MAUDE database provides a statistical overview of the damage caused by robotic surgical interventions and provides guidance in terms of identifying the source of the damage and the subjects of liability. However, inadequacies in reporting and recording adverse events are often pointed out. In the robotic surgery, there may be medicolegal problems that vary in scope and complexity. What is important in determining the legal liability for damages arising from robotic surgical interventions is the source of the damage. Depending on the source of the resulting damage physicians, hospitals, producers may appear as legal liability subjects, as well as the liability of these people together. The countries in which robotic surgery is becoming widespread, especially in the US, where the manufacturer of the da Vinci robot is, effort to find solutions to conflicts that are based on malpractice and product liability but are sometimes complicated by the intertwined relationships of liability subjects.

Keywords:

Intuitive Surgical, FDA MAUDE, Robotic Surgery, Da Vinci Robot, Malpractice, Liability of Physicians, Product Liability, Liability of Hospital,

PDF

___

ATEŞ, Ufuk/ERGÜN, Ergun/GÖLLÜ, Gülnur/TÜREDİ, Bilge/BAHADIR, Kutay/ÇAKMAK Ahmet Murat: ‘Robotik Cerrahinin Ülkemizde Yaygınlaşma Süreci ve Önündeki Engeller’, Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi/Turkish J Pediatr Dis, 2017/4, s.248 vd.
AYAN, Mehmet: Tıbbi Müdahalelerden Doğan Hukuki Sorumluluk, Ankara 1991.
BLECHSCHMİTT, Lisa: Die straf- und zivilrechtliche Haftung des Arztes beim Einsatz roboterassistierter Chirurgie, Baden-Baden 2017.
BOZKURT YÜKSEL, Armağan Ebru: ‘Robot Hukuku’, TAAD, 2017, Y:7, S:29, s.85 vd, http://yayin.taa.gov.tr/dergiler/taad/taad29.pdf (erişim tarihi: 7.07.2019).
BÜYÜKSAĞİŞ, Erdem/ÖZ, Kerem: ‘Tıbbi Ürünlerin Yol Açtığı Zararlardan Sorumluluk: Karşılaştırmalı ve Eleştirel Yaklaşım’, UAÜHFD, Aralık 2016, S:8, s.157 vd.
DATTERI, Eduardo: ‘Predicting the Long-Term Effects of Human-Robot Interaction: A Reflection on Responsibility in Medical Robotics’, Sci Eng Ethics (2013) 19, s.139 vd.
DEMİR, Mehmet: ‘Hekimin Sözleşmeden Doğan Sorumluluğu’, AÜHFD, 2008, C.57, S.3, s.225 vd.
DEMİR, Mehmet: Hekim ve Hastane Yönünden Tıbbi Sorumluluk Hukuku, Ankara 2018 (Sorumluluk).
ERSOY, Çağlar: Robotlar, Yapay Zeka ve Hukuk, İstanbul 2018.
FERRARESE, Alessia et al.: ‘Informed Consent in Robotic Surgery: Quality of Information and Patient Perception’, Open Med. 2016 (11), s.279 vd (IC).
FERRARESE, Alessia et al.: ‘Malfunctions of Robotic System in Surgery: Role and Responsibility of Surgeon in Legal Point of View, Open Med. 2016 (11), s.286 vd.
GÜNDAY, Rezzan: Tıbbi Müdahale ve Tedavide Malpraktisten Doğan Hukuki Sorumluluk, Ankara 2012.
HAKERİ, Hakan: ‘Tıp Hukukunda Malpraktis Komplikasyon Ayrımı’, Toraks Cerrahisi Bülteni, 2014, V:5, I:1, s.23 vd, https://www.toraks.org.tr/uploadFiles/book/file/173201492523-238.pdf (erişim tarihi: 7.07.2019).
HECHENBLEIKNER, Elizabeth/JACOB, Brian: ‘Medicolegal Issues in Robotic Surgery’ in S.Tsuda/O.Y.Kudsi (eds.), Robotic-Assisted Minimally Invasive Surgery, Switzerland 2019, s.27 vd.
KARAMAN, Tuba: ‘Üreticinin Sorumluluğu’, Sorumluluk ve Tazminat Hukuku Sempozyumu 2009, file:///Users/safak/Desktop/MAKALE%20ROBOTI%CC%87K%20CERRAHI%CC%87%20SORUMLULUK/KARAMAN%20U%CC%88RETC.SOR.%20MAK.pdf (erişim tarihi:7.07.2019), s.295 vd.
KIRCA, Çiğdem: Ürün Sorumluluğu, Ankara 2007.
MA, Eunjeong: ‘Transforming Patient Care in the 21st Century’, Asia Pacific Journal of Health Law&Ethics, 2018, V:11, N:3, s.1 vd.
McLEAN, Thomas: ‘The Complexity of Litigation Associated with Robotic Surgery and Cybersurgery’, The International Journal of Medical Robotics and Computer Assisted Surgery, 2007;3, s.23 vd.
OĞUZ, Fatma: ‘Robotik Cerrahi Müdahalelerde Meydana Gelen Malpraktis Sonucu Hukuki Sorumluluk’, in Sert Sütçü (ed.), Teknolojik Gelişmeler Işığında Tıp Hukuku ve Güncel Sorunlar, Ankara 2018, s.145 vd.
OSTROM, Carol M.: ‘Use of Surgical Robots Booming Despite Hefty Cost’, http://o.seattletimes.nwsource.com/html/localnews/2018631542_robot08m.html (erişim tarihi: 7.07.2019).
ÖZDEMİR, Hayrünnisa: Özel Hukukta Teşhis ve Tedavi Sözleşmesi, Ankara 2004.
PAGALLO, Ugo: The Laws of Robots (Crimes, Contracts and Torts), Law, Governance and Technology Series, V.10, Springer 2013.
SACEANU, SM/ANGELESCU, C/VALERIU, S/PATRASCU, A: ‘ Telesurgery and Robotic Surgery: Ethical and Legal Aspect’, Journal of Community Medicine& Health Education, 2015, V:5, I:3, s.1 vd.
SANKHLA, Sulbha: ‘Robotic Surgery and Law in USA-a Critique’, (Unpublished Critique for LLM in IP Law and Policy, University of Washington) (June 1, 2013).
SIMSHAW, Drew/TERRY, Nicolas/HAUSER, Kris/CUMMINGS, M.L: ‘Regulating Healthcare Robots: Maximizing Opportunities While Minimizing Risks’, Richmond Journal of Law&Technology, V:XXII, I:2, s.1 vd.
SPICKHOFF, Andreas: Kommentar Medizinrecht, München 2014.
ŞENOCAK, Zarife: Özel Hukukta Hekimin Sorumluluğu, Ankara 1998.
USLUOĞULLARI, Fatih Hitami/ TIPLAMAZ, Sıtkı/ YAYCI, Nesime: ‘Robotic Surgery and Malpractice’, Turk J Urol, 2017, 43(4), s.425 vd.
VAN ROSSUM, Cindy: ‘Liability of Robots: Legal responsibility in cases of errors or malfunctioning’ (LLM Paper), https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/479/449/RUG01-002479449_2018_0001_AC.pdf (erişim tarihi: 7.07.2019).
WENZEL, Frank: Handbuch des Fachanwalts Medizinrecht, Köln 2013.
YAVUZ İPEKYÜZ, Filiz: ‘Hekimin Tazminat Sorumluluğu’, DÜHFD, 2015, C.20, S.33, s.19 vd.
YAVUZ İPEKYÜZ, Filiz: Türk Hukukunda Hekimlik Sözleşmesi, İstanbul 2006 (Hekimlik).
YILMAZ, Battal: Hekimin Hukuki Sorumluluğu, Ankara 2017.
Web Kaynakları:
https://www.elektrikport.com/teknik-kutuphane/asimovun-robot-yasalari-ve-yapay-zeka-makinelesen-dunya-2-bolum/12279#ad-image-0 (erişim tarihi: 7.07.2019).
https://www.aagl.org/wp-content/uploads/2013/10/AAGL-privileging-guidelines-for-robotic-assisted-laparoscopy-for-member-comment.pdf (erişim tarihi:7.07.2019).
https://www.intuitive.com/en-us/products-and-services/da-vinci/systems## (erişim tarihi:7.07.2019).
http://www.acikbilim.com/2012/07/dosyalar/dr-robot-dr-robot-lutfen-ameliyathaneye.html(erişim tarihi:7.07.2019).
https://www.davincicerrahisi.com/ (erişim tarihi:7.07.2019).