ACENTENİN TAHSİL KOMİSYONU TALEP HAKKI

Acente, kural olarak, müvekkiline ait parayı tahsil etmekle yükümlü değildir. Ancak, müvekkilinin tahsile ilişkin bir talimatının varlığı halinde Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 113/4’e göre acente, tahsil ettiği paralar için tahsil komisyonu talep edebilir. Acentenin tahsil komisyonu talep hakkı, başarılı acentelik faaliyetleri yerine tahsil faaliyetlerini esas aldığından, acenteye başarılı acentelik faaliyetleri için ödenmesi kararlaştırılan ücret hakkından (TTK m. 113/1-3) farklılık taşır. Bu sebeple tahsil komisyonu, öğretide yönetimsel/idari ücret olarak da ifade edilmektedir. Çalışmamızda, ilk defa 6102 sayılı TTK’da düzenlenen acentenin tahsil komisyonu talep hakkı, acentenin başarılı acentelik faaliyetleri sebebiyle talep edebileceği ücret hakkıyla ilişkisi üzerinde durulmak suretiyle açıklanmaya çalışılacaktır. Bu açıklamalar yapılırken, öncelikle TTK m. 113/4’ün hukukî niteliği üzerinde durulacak, daha sonra ücret ile komisyon terimlerine ilişkin kavramsal çerçeve belirlenerek tahsil komisyonu talep hakkının şartları ele alınacak; tahsil komisyonunun hesaplanması ve ödenmesi konularına değinilecektir. Bu açıklamalar yapılırken ayrıca yeri geldikçe mehaz Alman ve İsviçre hukukunda konuya ilişkin öğreti ile yargı kararlarındaki görüşlere de yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Acente, Tahsil Komisyonu, Ücret, TTK m. 113/4

THE RIGHT TO DEMAND COLLECTING COMMISSION OF COMMERCIAL AGENT

In principle, the commercial agent is not obliged to collect the money of his/her client. However, according to Turkish Commercial Code (TCC) Art. 113/4, the commercial agent has the right to demand collection commission for the money he/she collected from customers. While the collection commission right of the commercial agent is based on the collection activities instead of successful agency activities, it is different from the right to be paid to the commercial agent for her/his successful activities (Art. 113/1-3). Therefore, the collection commission is also referred to as administrative remuneration in the doctrine. In our study, initially, it is expected to explain the relationship between remuneration right of commercial agent and his/her right to demand collection commission. Then, it will be focused on the differences between the term “remuneration” and “commission”, also calculation and payment of the collection commission will be discussed. Finally, the conditions of demanding the collection commission will be evaluated in the light of German and Swiss court decisions and related articles of German Commercial Code and Swiss Code of Obligations.

Keywords:

Commercial Agent, Collecting Commission, Remuneration, TCC Art.113/4,

PDF

___

ALIŞKAN, Murat/GENÇTÜRK, Muharrem: “Acentenin Komisyon Hakkı, Özellikle TTK’nun 129. Maddesine Göre Komisyona Hak Kazanma Anı Bakımından Aracı Acente ile Sözleşme Yapan Acente Arasında Fark Olup Olmadığı Sorunu”, Ünal Tekinalp’e Armağan, C. 1, İstanbul 2003.
BAUMBACH, Adolf/HOPT, Klaus J.: Handelsgesetzbuch, München 2016.
BÜHLER, Theodor: “ZK-Zürcher Kommentar, Band/Nr. V/2f, Der Agenturvertrag, Art. 418a-418v OR Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Kommentar zur 1. und 2. Abteilung (Art. 1-529 OR)”, in Gauch, Peter/Schmid, Jörg (ed.), 2000.
BUSCHE, Jan: “Handelsgesetzbuch”, in Oetker, Hartmut (ed.), München 2019.
CANARIS, Claus-Wilhelm: Handelsrecht, München 2006.
CENTEL, Tankut: İş Hukukunda Ücret, Türkiye Denizciler Sendikası Eğitim Dizisi-9.
DEVELLİOĞLU, Ferit: Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Ankara 2011.
EKONOMİ, Münir: İş Hukuku, C. 1, Ferdî İş Hukuku, İstanbul 1984.
EMDE, Raimond: Vertriebsrecht, 3. Aufl., Hamburg 2014.
FLOHR, Eckhard/WAUSCHKUHN, Ulf: Vertriebsrecht, München 2014.
HOPT, Klaus J.: Handelsvertreterrecht, 5. Aufl., 2015.
KARAEGE, Özge: Acentenin Ücret Hakkı, Ankara 2016.
KAYA, Arslan: Türk Ticaret Kanunu Şerhi, Acentelik, İstanbul 2016 (Şerh).
KAYA, Mustafa İsmail: Acentelik Hukuku, Ankara 2014 (Acentelik).
LÖWISCH, Gottfried: “Handelsgesetzbuch”, in Boujong, Karlheinz/Ebenroth, Carsten Thomas/Joost, Detlev/Strohn, Lutz (ed.), München 2014.
MATHYS, Beat: “CHK-Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Vertragsverhältnisse Teil 2”, in Huguenin, Claire/Müller-Chen, Markus (ed.), 3. Aufl., 2016.
OĞUZMAN, Kemal/BARLAS, Nami: Medenî Hukuk, Giriş-Kaynaklar-Temel Kavramlar, B. 22, İstanbul 2016.
ROTH, Wulf-Henning: “Handelsgesetzbuch”, in Koller, Ingo/Kindler, Peter/Roth, Wulf-Henning/Drüen, Klaus-Dieter (ed.), München 2019.
SPOERRI, Thomas: “OFK-Orell Füssli Kommentar, OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht”, in Kostkiewicz, Jolanta Kren/Wolf, Stephan/Amstutz, Marc/Frankhauser, Roland (ed.), 3. überarbeitete Aufl., 2016.
TEKİN, Ufuk: Acentenin Ücret Hakkı, Ankara 2018.
THUME, Karl-Heinz/RIEMER, Jens-Berghe/SCHÜRR, Ulrich: Handbuch des Gesamten Vertriebsrecht, Band 1, Handelsvertreter, Frankfurt 2016.
Türk Hukuk Lûgatı, 3. Baskı, Ankara 1991.
v. HOYNINGEN-HUENE, Gerrick: “Münchener Kommentar zum Handelsgesetzbuch”, in Schmidt, Karsten (ed.), 4. Aufl., München 2016.