Yatılı Bölge Ortaokulunda Kalmakta Olan Çocukların Sosyal Özyeterliklerine Drama Temelli Destek Eğitim Programının Etkisi

Günümüzde ailelerin tamamı anne, baba ve çocuğun birlikte yaşama olanağına sahip değildir. Giderek artan bir şekilde ebeveynlerden biri ölüm, boşanma, ayrılma ya da terk etme, ihmal ve istismar nedeniyle yok olmaktadır. Bunun yanında Türkiye’de nüfusun dağılımının dağınık olması, nüfusun önemli bir bölümünün köy, mezra, oba, yayla gibi yerleşim yerlerinde yaşaması, özellikle Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde iklimin elverişsiz olması gibi coğrafi engeller, hastalıklar, ekonomik sıkıntılar, okulun evlere uzak oluşu yaşamı ve eğitime devam etmeyi etkilemektedir. Bu nedenle çocuğun bir kurum tarafından bakımı gerekebilir. Aile işlevini bir kurumun devralması ergenin sağlıklı sosyal özyeterliğinin gelişiminde sorunlara neden olabilir. Bu araştırmada, Yatılı Bölge Ortaokulunda kalmakta olan çocukların sosyal özyeterliklerine drama temelli destek eğitim programının etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada ön test-son test-izleme testi kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Malatya/Hekimhan/Kurşunlu Yatılı Bölge Ortaokulunda kalmakta olan 48 çocuk (24 deney, 24 kontrol) oluşturmaktadır. Çocuklara on hafta süre ile haftada bir gün bir saat Drama Temelli Destek Eğitim Programı uygulanmıştır. Eğitim programının çocuklar üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla “Sosyal Özyeterlik Algısı Ölçeği” uygulanmıştır. Normal dağılım gösteren niceliksel verilerin iki grup karşılaştırmalarında Bağımsız Gruplar t Testi kullanılmıştır. Normal dağılım gösteren değişkenlerin grup içi karşılaştırmalarında Bağımlı Gruplar t Testi, normal dağılım göstermeyen değişkenlerin grup içi karşılaştırmalarında ise Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Anlamlılık p<0.01 ve p<0.05 düzeylerinde değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, ergenlere verilen drama temelli destek eğitim programının çocukların sosyal özyeterliği üzerine anlamlı etkisinin olduğu ve program sonrasında kalıcılığının devam ettiği ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yatılı okul, çocuk, sosyal özyeterlik

Effects of Drama-Based Supportive Training Programs on Social Self- Efficacy of Children in Regional Boarding Secondary School

Today, not all families have the opportunity to have a nuclear family structure. Increasingly, one of the parents is lost due to death, divorce, separation or abandonment, neglect and abuse. In addition, scattered population in Turkey, the fact that the majority lives in settlements such as villages, hamlets, nomad areas, and summer ranges, and the geographic obstacles and unfavorable climatic conditions especially in the Black Sea, Eastern and Southeastern Anatolia regions, diseases, economic troubles, and distant schools all affect lives and continuing education. In such cases, children may need support from an institution. The family function assumed by an institution can cause problems in the development of healthy social self-efficacy of adolescents. This study aims to investigate the effects of drama-based supportive training programs on social self-efficacy of adolescents in regional boarding secondary school. This semi-experimental study was conducted using pre-, post- and follow-up tests with a control group. The study group consists of 48 adolescents (24 in the experimental, and 24 in the control group) in the Malatya/Hekimhan/Kurşunlu Regional Boarding Secondary School. One-hour drama-based supportive training program was provided to children one day a week for ten weeks. The "Social Self-Efficacy Perception Scale (SSEPS)" was applied in order to measure the effect of the training program on children. Independent samples t-test was used in the two-group comparisons of the quantitative data having a normal distribution. The dependent groups t-test was used for the comparison of the variables with a normal distribution, and the Wilcoxon signed rank test was used for the intragroup comparison of the variables without a normal distribution. P<0.05 and p<0.01 were accepted as the level of significance. As a result of the study, it was revealed that the drama-based supportive training program provided to the children had a significant, and continuing effect on social self-efficacy of the children.

Keywords:

Boarding school, child, social self-efficacy,

PDF

___

Adana, F. ve Kutlu, Y. (2009). Anne-Baba Tutumlarının Adölesanların Kendilik Kavramı Üzerine Etkisi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi.12(2): 18-24.
Adıgüzel, Ö. (2015). Eğitimde Yaratıcı Drama (6. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. Allison K.R.,Dwyer J.J. ve Makin, S. (1999). Self-efficacy and Participation in VigorousPhysical Activity by Highschool Students. Healt Education & Behavior, 1: 26.
Aral, N., Gürsoy, F. ve Yıldız Bıçakçı, M. (2006). Yetiştirme Yurdunda Kalan ve Kalmayan Kız Ergenlerin Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.5(15): 10-19.
Auroba, O. (2005). Benlik. İstanbul: Metis.
Bacanlı, H. (2013). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi.
Bandura, A. (1994). Self-Efficacy. Encycopedia of Human Behaviors. 4, 71-84. New York Academic Press.
Bekman, S. (2000). Eşit Fırsat Anne-Çocuk Eğitim Programının Değerlendirilmesi. İstanbul: AÇEV.
Bıkmaz, F. (2004). Özyeterlik İnançları. Eğitimde Bireysel Farklılıklar. (Kuzgun, Y.,Deryakulu, D. Ed.). Ankara: Nobel.
Bıyıklı, L. (1995). Korunmaya Muhtaç Çocuklar ve S.O.S Çocuk Köyleri. Özel Eğitim Dergisi. 2(1): 3-10. Boemmel, J. veBriscoe, J. (2012). Web questprojecttheoryfactsheet of uriebronfenbrenner. National Louis University. 05 Mayıs 2016 tarihinde http://blog.lib.umn.edu/cpstudy/cpstudy/Bronfenbrenner%20article%205.9.2001.pdf sayfasından erişilmiştir.
Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Canter, N. veSanderson, C. A. (1999). Life TaskParticipationandWell-being: Theİmportance of TakingPart in Daily Life. SeeKahreman et. al. 230-43.
Coleman, P. K. (2003). Perceptions of Parent-Child Attachment, Social Self- efficacyand Peer Relationships in MiddleChildhood. Infantand Child Development, 12, 351-368.
Çepni, S. (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş. Trabzon: Celepler. Decovic, M. ve Meeus, W. (1997), “Peer Relations in AdolescenceEffets of ParentingandAdolescents’ Self-Concept”, Journal of Adolescence. 20 (2), 163-176.
Demirbilek, S. (2000). Korunmaya Muhtaç Gençlerin Topluma Kazandırılmasında Yetiştirme Yurtları. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 15(2): 137-152.
Efe, M. (2007). 14 -16 Yaş Grubu Bireylerde Spor Çalışmalarının Sosyal Yetkinlik Beklentisi ve Atılganlık Üzerine Etkisi.Doktora Tezi, UludağÜniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Erath, S. A.,Flanagan, K. S., Bierman, K. L. ve Tu, K. M. (2010). FriendshipsModeratePsychosocialMaladjustment in SociallyAnxiousEarlyAdolescents. Journal of AppliedDevelopmentalPsychology. 31: 15-26.
Fırıncıoğlu, H. (2005). Adlerian Odaklı Grupla Psikolojik Danışmanın Öğrencilerin Sosyal Yetkinlik Beklenti Düzeyleri Üzerindeki Etkisine Yönelik Deneysel Bir Çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Gander, M. J. veGardiner, H. W. (2010). Çocuk ve ergen gelişimi. (B. Onur, Çev.). Ankara: İmge.
Gündoğdu, M. ve Zeren, Ş. G. (2004). Yetiştirme Yurdunda ve Ailesinin Yanında Kalan Ergenlerin Kimlik Gelişimlerinin Karşılaştırılması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 3(22): 57-65.
Karasar, N. (1995). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: 3A Araştırma Eğitim Danışmanlık Ltd.
Kocayörük, E. (2012). Öz-Belirleme Kuramı Açısından Ergenlerin Anne Baba Algısı ile Duyuşsal İyi Oluşları Arasındaki İlişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 4(37): 24-37.
Köknel, Ö. (1999). Ergenlik Dönemi. Ana Baba Çocuk Okulu. İstanbul: Remzi.
Kutlu, M. (2005). Yetiştirme Yurdu Yaşantısı Geçiren Lise Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeyleri. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 3(24): 89-109.
Marijane, F.(1999). AplayTherapyİnterventionAndItsRelationshipto Self-efficacyand Learning Behaviors. Ebsco Host Research Databases AcademicSearchPremier, Professional School Counseling.2(3): 194-205.
Meggitt, C. (2013). Çocuk Gelişimini Anlamak.(E. Kantemir, Çev.), İstanbul: Optimist.
Öztürk, F., Efe, M. ve Koparan, Ş. (2007). 14-16 Yaş Grubu Kızlarda Hentbol Çalışmalarının Sosyal Yetkinlik Beklentisi ve Atılganlık Üzerine Etkisi. HacettepeSpor Bilimleri Dergisi. 18(4):147-155.
Öztürk, F. ve Şahin, Ş. K. (2007). Spor Yapan ve Yapmayan 9-13 Yaş Grubu Bireylerin Sosyal YetkinlikBeklentisi Puanlarının Karşılaştırılması (Bursa Örneği). İlköğretim Online. 6(3), 469-479.
Palancı, M. ve Özbay, Y. (2001). Sosyal Öz-Yeterlik Ölçeği, Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Kaygı Problemlerini Açıklama ve Gidermeye Yönelik Oryantasyonlu Bir Yardım Modelinin Geliştirilmesi.Doktora Tezi,KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Pekdoğan, S. ve Korkmaz, H. İ. (2016). Improving the Perception of Self-Sufficiency towards Creative Drama. European Journal of Educational Research. 5(3): 101-108.
Resmi Gazete (2003). Millî Eğitim Bakanlığı İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Yayınlandığı Tarih: 22.07.2012. (25212). 30.06.2016 tarihinde http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/07/20120721-9.htm adresinden erişilmiştir.
Resmi Gazete (2012).Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Yayınlandığı Tarih: 21.07.2012. (28360). 30.06.2016 tarihinde http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/07/20120721-12.htm adresinden erişilmiştir.
Schunk, D.,Meece, J. (2005). Self-effıcacy Development in Adolescences. Self-efficacy Beliefs of Adolescents, 71–96.
Somers, J. (1994). Drama in the curriculum. London: Cassel Educational Limited.
Southam-Gerow, M. A. (2014). Çocuklarda ve Ergenlerde Duygusal Düzenleme. (M. Şahin ve M. Artıran, Çev.). Ankara: Nobel.
Suğur, N. ve Saygı Doğru, E. (2010). Korunma Altındaki Çocukların Aile ve Devlet Algısı Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi.65(1):115-133.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara: Seçkin.
Şimşek, D. (2010). Yatılı İlköğretim Bölge Okulu ve Ailesi Yanında Kalan İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Akran İlişkileri, Sosyal Destek Algıları ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi.Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Traş, Z. ve Arslan, E. (2013). An Investigation of Perceived Social Support and Social Self Efficacy in Adolescents. Elementary Education Online. 12(4): 1133-1140.
Ulubey, Ö. (2015). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi programının yaratıcı drama ve diğer etkileşimli öğretim yöntemleri ile uygulanmasının akademik başarıya ve demokratik değerlere bağlılığa etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Üstündağ, T. (1996). Yaratıcı dramanın üç boyutu. Yaşadıkça Eğitim Dergisi.19(95): 19-23.
Wallace, S. T. ve Alden, L. E. (1997). Social Phabia and Positive Social Events the Price of Success. Journal of Abnormal Psychology. 3(106): 416-424.
Yılmaz, H. ve Sünbül, A. M. (2003). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Mikro.