Okul Öncesinde Kaynaştırma Eğitimi Üzerine Bir Çalışma: Tezlerde Sunulan Önerilerin Uygulamalara Yansımaları

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerde sunulan önerilerin uygulamalara nasıl yansıdığının incelenmesidir. Araştırmada doküman analizi yöntemi ile farklı kaynaklardan veriler toplanmıştır. 2010-2015 yılları arasında okul öncesi kaynaştırma eğitimi ile ilgili hazırlanmış tezler, üniversitelerin okul öncesi öğretmeni yetiştiren programlarında yer alan kaynaştırma eğitimine yönelik dersler ve ders saatleri, MEB 2015-2019 stratejik planı ve 2010-2015 MEB hizmet içi eğitim faaliyetleri incelenmiştir. Araştırmanın sonucunda okul öncesi kaynaştırma eğitimine yönelik lisansüstü araştırmaların yetersiz olduğu, genel olarak lisansüstü tezlerde yer alan önerilerin, yasa, yönetmelikler ve resmi planlamalara yansıdığı, MEB merkezi ve mahalli hizmet içi eğitim planlamaları ve uygulamalarına bakıldığında ise yeteri kadar uygulamaya geçilmediği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Okul öncesi eğitim, lisansüstü tez, stratejik planlama, kaynaştırma eğitimi

A Survey about Inclusive Education in Early Childhood: The Reflections to Practices of the Recommendations in the Thesis

This paper aims to investigate the practical reflections of the recommendations proposed in the graduate thesis on private education in Turkey. Data was obtained from different sources via document review. For this purpose, thesis on pre-school inclusive education between the years 2010-2015, courses and number of hours on inclusive education in preschool teachers’ education programme of universities, 2015-2019 strategic plan and 2010-2015 in-service education activities of Ministry of National Education were examined. At the end of the research, it was determined that preschool inclusive education was one of the limited issues dealt with, the recommendations in graduate thesis were generally reflected in laws, regulations and official plannings. On the other hand, analyzing central and local in-service education plannings and applications of Ministry f National Education, no satisfactory practices were found.

Keywords:

Pre-School Education, graduate Dissertation, Strategic Planning, Inclusive Education,

PDF

___

Altun, T. ve Gülben, A. (2009). Okul öncesinde özel gereksinim duyan çocukların eğitimindeki uygulamalar ve karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. 28, 253 -272.
Altman, M. B. (1981). Social problems, studies of attitudes toward the handicapped: The need for a new direction. Social Problems, 28(3), 321-337.
Aker, G. (2014). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimi hakkındaki tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Arıkan, Ç. (2002). Aile ve özürlülük: Görme Özürlüler Derneği’ne üye özürlü aileleri üzerine bir araştırma. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 1(1), 45-60.
Artan, İ. ve Uyanık Balat, G. (2003). Okul öncesi eğitimcilerinin entegrasyona ilişkin bilgi ve düşüncelerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), 65-80.
Atkinson, P. A. ve Coffey, A. (1997). Analysing documentary realities. D. Silverman (Ed.), Qualitative research: Theory, method and practice içinde (s. 45-62). London: Sage.
Babaoğlan, E. ve Yılmaz, Ş. (2010). Sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimindeki yeterlikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 345-354.
Balaban M., Yılmaz Ö. ve Yıldızbaş F.(2009). Okul öncesi eğitimde kaynaştırma eğitimi uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Sözlü Bildiri. (1-3 Mayıs 2009), Çanakkale.
Bonoli, G. (2005). The politics of the new social policies: Providing coverage against new social risks in mature welfare states. Policy and Politics, 33(3), 431–49.
Bozarslan Malkoç, B. (2010). Eskişehir ilindeki özel anaokullarında çalışan eğiticilerin okul öncesi dönemde kaynaştırmayla ilgili görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Bradley, D. ve West, F. (1994). Stafftraining for inclusion of students with disabilities:Visions from school-based educators. Teacher Education and Special Education, 17(2), 117-128.
Burcu, E. (2006), Türkiye'de özürlü birey olma: Temel sosyolojik özellikleri ve sorunları üzerine bir araştırma. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Buysse, V., Skinner, D. ve Grant, S. (2001). Toward a definition of quality of inclusion: Perspectives parents and practitioners. Journal of Early Intervention, 24(2), 146- 161.
Çağlar, S. (2009). Uluslararası Hukuk ve Türk Hukuk Sisteminde Engellilerin Eğitim Hakkı ve Devlet Yükümlülükleri (1. Basım). İstanbul: Beta Yayınevi.
Çerezci, Ö. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarında yapılan kaynaştırma eğitimi uygulamalarının kaynaştırma kriterleri açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Dağlar, G. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin ve okul öncesi öğretmen adaylarının kaynaştırmaya ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Burdur.
Darıca, N.(1992). Özürlü çocukların eğitiminde entegrasyonun önemi. İstanbul: Ya-PA Yayınları.
Demir, M.(2014). Okul öncesi dönemde kaynaştırma uygulamalarına ilişkin öğretmen görüşleri (Trabzon ili örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Okan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Dolapçı, S. (2013). Öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algıları ve kaynaştırma eğitimine bakış açıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Dowling, M. ve Dolan, L. (2001). Families with children with disabilities - inequalities and the social model. Disability and Society, 16(1), 21-35.
Eripek, S. (2003). Okul öncesi dönemde özel eğitim (No:756, 16-41). Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını.
Ferri, B. A. ve Connor, D. J. (2005). Tools of exclusion: Race, disability, and (re)segregated education. Teachers College Record, 107, 453–474.
Giddens, A. (2013). Sosyoloji (1. Basım). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
Gök, G. (2009). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri, Kayseri.
Gök, G. ve Erbaş, D. (2011). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-87.
Gökçe, F.(2014). Devlet ve eğitim. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Kale M., Özgün Ö., Erden Ş., Aydilek Çiftçi M., "Farklı cinsel yönelimi olan bireyler ile ilgili lisansüstü tezlerde kuram kullanımı: Meta analiz bir inceleme", Uluslararası Çukurova Kadın Çalışmaları Kongresi, Adana, Türkiye, 18-21 Mart 2015, pp.217-218.
Kale M., Sığırtmaç A., Nur İ. , Abbak B.S., "Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi", International Journal of Early Childhood Education Studies-IJECES, vol.1, pp.39-48, 2016
Kaya, İ. (2005). Anasınıfı öğretmenlerinin kaynaştırma (entegrasyon) eğitimi uygulamalarında yeterlilik düzeylerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Koyutürk, N. (2014). Sınıfında kaynaştırma öğrencisi olan ve olmayan okul öncesi öğretmenlerinin iş doyumu ve tükenmişlik düzeyleri incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Burdur.
Kuzu, S. (2011). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları ve öz duyarlık düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Küçük-Doğaroğlu, T. ve Bapoğlu-Dümenci, S. S. (2015). Sınıflarında kaynaştırma öğrencisi bulunan okul öncesi öğretmenlerin kaynaştırma eğitimi ve erken müdahale hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1, 460-473.
Ladson-Billings, G. (2002). I ain't writin nuttin: Permissions to fail and demands to succeed in urban classrooms. L. Delpit and J. K. Dowdy (Ed.), The skin that we speak: Thoughts on language and culture in the classroom içinde (s. 107-120). New York: The New Press.
LeRoy, B. ve Kulik, N. (2003). Who’s there? Students in inclusive education settings. TASH Connections, 29(19), 26–28.
Leatherman, J. M. (2007). I just see all children as children: Teachers’ perceptions about inclusion. The Qualitative Report, 12(4), 594-611.
Macmillan, D. L. ( 1982). Mental retardation in school and society. Us: Little Brown and Company.
Martinez, R. S. (2003). Impact of a graduate class on attitudes toward inclusion, perceived teaching efficacy and knowledge about adapting instruction for children with disabilities in inclusive settings. Teacher Development, 7(3), 473-494.
MEB (2006). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys _dosyalar/2012_ 10/10111226_ ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_son.pdf adresinden 24.11.2015 tarihinde edinilmiştir.
MEB (2015). Millî Eğitim Bakanlığı 2015–2019 stratejik planı. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_09/10052958_10.09.2015sp17.15imzasz.pdf adresinden 24.11.2015 tarihinde edinilmiştir.
Metin, N. (1997). Anaokuluna devam eden 4-6 yaş grubundaki çocukların anne-babalarının normal ve özürlü çocukların kaynaştırıldığı programlar hakkındaki düşüncelerinin incelenmesi. İstanbul: Türkiye Sakatlar Konfederasyonu Yayınları.
Metin, N., Güleç, H. ve Şahin, Ç. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin zihinsel engelli çocukların kaynaştırılmasına yönelik almış oldukları hizmet içi eğitim sonrasında yeterliliklerinin belirlenmesi. I. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi’nde sunulan bildiri, Çanakkale.
Mintzberg, H. (1994). Rise and fall of strategic planning. New York: The Free Press.
Orhan, M. (2010). Okul öncesi kaynaştırma sınıflarında bulunan özel gereksinimli öğrenciler ile normal gelişim gösteren öğrencilerin problem davranışları ve sosyal becerilerini karşılaştırmak ve öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Özaydın, L. ve Çolak, A. (2011). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ve okul öncesi eğitimde kaynaştırma eğitimi hizmet içi eğitim programı”na ilişkin görüşleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi (KUEİBD), 1, 189 – 226.
Özbaba, N. (2000). Okul öncesi eğitimcilerin ve ailelerin özel eğitim muhtaç çocuklar ile normal çocukların kaynaştırtmasına karşı tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Özdemir, H. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma uygulamasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Özmen, E. (2010). İzmir ilinde kaynaştırma öğrencileri ile çalışan okul öncesi öğretmenlerin empatik eğilimleri ve tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Rizzo, T. I. (1985). Attributes related to teacher’ attitudes. Perceptual and Motor Skills, 60(3), 739-742.
Samsunlu, Ö. (2015). Özel eğitim dersinde yaratıcı drama yöntemi kullanılmasının öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşlerine etkisi ve bu yöntemin uygulanabilirliğine ilişkin öğretmen adayı görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
Shakespeare, T. ve Watson, N. (1997). Defending the social model. L. Barton ve M. Oliver, (Ed.), Disability Studies: Past Present and Future içinde. Leeds: The Disability Press.
Sheridan,S. M., Edwards, C. P.,.Marvin, C. A. ve Knoche, L. L. (2009). Professional development in early childhood programs: Process issues and research needs. Early Education Development, 20(3), 377–401.
Songür, N. (2011). Kamu yönetiminde stratejik planlama. Ankara: TODAİE Yayınları.
Sucuoğlu, B., Ünsal, P. ve Özokçu, O. (2004). Kaynaştırma sınıfı öğretmenlerinin önleyici sınıf yönetimi becerilerinin incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5(2),51- 64.
Temel, Z. F. (2000). Okul öncesi eğitimcilerinin engellilerin kaynaştırılmasına ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 18, 148 – 155.
Unger, R.(1983). The critical legal studies movement. Cambridge. UK: Harvard University Press.
Varlıer, G. (2004). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Varlıer, G. ve Vuran, S. (2006). Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6, 578-585.
Zağlı, Ü. (2010). Sakarya ilinde görev yapan okul öncesi öğretmenlerin zihinsel yetersizliği olan çocukların kaynaştırma yoluyla eğitimlerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Zhang, D. ve Katsiyannis, A. (2002). Minority representation in special education: A persistent challenge. Remedial and Special Education, 21, 180–187.