Osmanlı Türkçesi ile Yazılmış Olan “Çocuklara İlk Bilgiler” Adlı Kitabın Erken Çocukluk Eğitimi Açısından İncelenmesi

Türkiye’de erken çocukluk eğitimine yönelik çalışmalara Cumhuriyet öncesi dönemde başlanmış olup bu dönemde küçük çocukların eğitilmelerine ilişkin politikalara ve çocuk eğitimine yönelik kitaplara rastlamak mümkündür. Osmanlı döneminde çocuk eğitimine ilişkin özgün dili Osmanlı Türkçesi olan kitaplar çok fazla bulunmazken, başka dillerden çevirisi yapılan kitapların çok daha fazla olduğu görülmektedir. Bu kitaplardan birisi de 1890 yılında Ali Nazima tarafından Maarif Nezareti onayı ile Osmanlı Türkçesine çevrilmiş olan “Çocuklara Malumat-ı Evveliye” diğer ismi ile “Çocuklara İlk Bilgiler” adlı kitaptır. Bu çalışmanın amacı Çocuklara Malumat-ı Evveliye adlı kitabın erken çocukluk eğitimi açısından incelenmesidir. Yaşamın ilk sekiz yılını kapsayan erken çocukluk dönemi çocukların bir takım temel becerileri kazandıkları kritik bir evredir. Dolayısı ile bireyin bu yıllarda edineceği tecrübeler yaşamının diğer yılları için temel oluşturmakta ve bu yılları büyük ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle erken çocukluk döneminde bireyin edindiği tecrübeler ve aldığı eğitim büyük önem taşımaktadır. Yapılan içerik analizi ile araştırma kapsamına alınan Çocuklara Malumat-ı Evveliye kitabı incelenmiş ve Osmanlı döneminde çocuk eğitimi ile ilgili bir takım saptamalarda bulunulmuştur. Kitapta yazılanlar doğrultusunda çocuklara verilen ilk ve temel bilgilerin dinî içerikli bilgiler olduğu söylenebilir. Erken çocukluk dönemi çocukların somut şekilde öğrenebilecekleri bir dönemdir, dolayısıyla din ile ilgili verilen soyut bilginin bu dönem çocuğu tarafından anlaşılması güçtür. Erken yaşlarda çocuğun yaşayacağı bu güçlük onun okula yönelik olumsuz duygular geliştirmesine neden olabilmektedir. Din ile ilgili bilgilerin yanı sıra fen, matematik ve coğrafya ile ilgili konular da kitapta yer almaktadır. Öte yandan incelenen kitabın resimli olması Batılılaşma ve modernleşme hareketinin de bir göstergesi sayılabilmektedir. Çocuklara Malumat-ı Evveliye adlı kitap erken çocukluk eğitimi kapsamında incelendiğinde o dönem çocukları için uygun bulunmazken, yayımlandığı yıl bağlamında eğitimde gelişmeye yönelik bir adım olarak kabul edilebilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, Kitap, Erken çocukluk eğitimi

Analysis of an Ottoman Book “First Lessons to The Kids” From The Perspective of Early Childhood Education

Prior to the declaration of the republic, it is likely to encounter books regarding the education of children and policies concerning their education in the Ottoman Empire. While the books related to child education in the original Ottoman language are not commonly found, it is observed that there are more books translated into Ottoman Turkish from other languages. Translated into Ottoman Turkish in 1890 by Ali Nazima with the approval of the Ministry of Education; one of these books is “Çocuklara Malumat-ı Evveliye”, meaning “First Lessons to the Kids”. The aim of this study is to analyze the book “Çocuklara Malumat-ı Evveliye” from the perspective of early childhood education. Early childhood is defined as the period from birth to eight years old. It is a critical stage of development that forms the foundation for children’s future well-being and learning. Thus educational experiences in early years have important role in children’s life. Analysis show that first lessons given to children primarily contain religious information. Children in early childhood period can solve problems that apply concrete events or objects. Therefore, they are not able to understand abstract concepts such as religious and thus they can experience negative attitude to the education. Besides religious information, science, mathematics and geography are the other subjects in the book that show indications of modernization. Although Çocuklara Malumat-ı Evveliye is not appropriate for the young children, it can be counted as a big step on developing early childhood education in those years.

Keywords:

child, book, early childhood education.,

PDF

___

Ahioğlu Lindberg, E. N. (2012). Çocuk yetiştirme açısından Türkiye’de çocukluğun tarihi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 41-52. Erişim adresi: http://pauegitimdergi.pau.edu.tr
Akman, B. (2002). Okulöncesi dönemde matematik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 244-248. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/87937
Akyüz, Y. (1996). Anaokullarının Türkiye’deki kuruluş ve gelişim tarihçesi. Milli Eğitim Dergisi, 132, 11-17.
Araz, Y. (2013). 16. yüzyıldan 19. yüzyıl başlarına Osmanlı toplumunda çocuk olmak. İstanbul: Kitap Yayınevi.
Başar, E. (2011). Türkiye’deki eğitimin tarihsel gelişimi. Ö. Demirel ve Z. Kaya (Yay. haz.). Eğitim Bilimine Giriş içinde (s. 23-66) Ankara: Pegem.
Bertan, M., Haznedaroğlu, D., Koln, P., Yurdakök, K. ve Güçiz, B. D. (2009). Ülkemizde erken çocukluk gelişimine ilişkin yapılan çalışmaların derlenmesi (2000-2007). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 52(1), 1-8. Erişim adresi: http://www.cshd.org.tr
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem.
Çelik, A. (2004). Çocuk, oyun ve din eğitimi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 188-196. Erişim adresi: http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunikkefd/index
Çelik, M. ve Gündoğdu, K. (2007). Türkiye’de okul öncesi eğitimin tarihsel gelişimi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi ,16 ,172-190. Erişim adresi: http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunikkefd/index
Currie, J. (2001). Early childhood education programs. Journal of Economic Perspectives, 15 (2), 213-238. Erişim adresi: http://www.jstor.org
Enginün, İ. (2001). Bir çocuk edebiyatçısı: Mehmet Şemseddin, yeni Türk edebiyatı araştırmaları. İstanbul: Dergah Yayınları.
Fidan, N. (2012). Okulda öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem.
Gündüz, M. (2013). Osmanlı eğitim mirası: Klasik ve modern dönem üzerine makaleler. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
Kaya, U. (2012). Osmanlı’da aile bireylerinin görevleri ve sorumlulukları. C. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(2), 477-513. Erişim adresi: http://cumhuriyet.dergipark.gov.tr/cuid
Kartal, H. (2007). Geleceğe yapılan yatırım: Erken çocukluk gelişimi ve eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 517-554. Erişim adresi: http://www.kuyeb.com/en/onceki_sayilar.asp
Koçyiğit, S.; Tuğluk, M. N. ve Kök, M. (2007). Çocuğun gelişim sürecinde eğitsel bir etkinlik olarak oyun. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 324 -342. Erişim adresi: http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunikkefd/index
Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. California: Sage Publications.
MEB (2011). Erken çocukluk eğitiminde temel ilkeler. Erişim adresi: http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Erken%20%C3%87ocukluk%20E%C4%9Fitiminde%20Temel%20%C4%B0lkeler.pdf
Okay, C. (1999). Eski harfli çocuk dergileri. İstanbul: Kitabevi.
Özgül, K. (1997). Resmin gölgesi şiire düştü: Türk edebiyatında tablo altı şiirleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Sever, S. (1995). Çocuk kitaplarında bulunması gereken yapısal ve eğitsel özellikler. Abece Eğitim ve Ekin Sanat Dergisi, 107, 14-15.
Şimşek, E. (2004). Çocukluk dönemi dini gelişim özellikleri ve din eğitimi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4 (1), 207-220. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/daad/index
Şimşek, H. (2001). XIX. yüzyıl çocuk dergiciliği ve eğitsel işlevleri üzerine. Milli Eğitim Dergisi, 151, 1-9. Erişim adresi: http://dhgm.meb.gov.tr/
Tanpınar, A. H. (2012). On dokuzuncu asır Türk edebiyatı tarihi. İstanbul: Dergah Yayınları.
Ummanel, A. ve Dilek, A. (2016). Gelişim ve öğrenme. S. Çelenk (Ed.) Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (s. 35-52). Ankara: Pegem Akademi.
UNESCO (2016). New horizons: A review of early childhood care and education in Asia and the Pacific. Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. Erişim adresi: http://unesdoc.unesco.org/images/0024/002457/245728E.pdf
UNICEF (2017). Early childhood development: The key to a full and productive life. Erişim adresi: https://www.unicef.org/dprk/ecd.pdf
Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.