Öğrencilerin Matematiksel Üstbiliş ve Problem Kurma Öz-Yeterliklerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin matematiksel üstbiliş farkındalıkları ve problem kurma öz-yeterlik düzeylerini belirlemek, ayrıca üstbiliş farkındalık ve öz-yeterliklerini cinsiyet, sınıf düzeyi, sosyo-ekonomik durum ve matematik başarı düzeyi değişkenlerine göre karşılaştırmaktır. Araştırma ilişkisel tarama modellerinden nedensel karşılaştırma yaklaşımında tasarlanmıştır. Araştırma 5., 6., 7. ve 8. sınıflarda öğrenim gören 462 ortaokul öğrencisi üzerinde yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Problem Kurma Öz-yeterlik Ölçeği” ve “Matematiksel Üstbiliş Farkındalık Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde Bağımsız Örneklem t-Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi ve Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğrencilerin matematiksel üstbiliş farkındalıkları ve problem kurma öz-yeterlikleri yüksek düzeyde bulunmuştur. Öğrencilerin matematiksel üstbiliş farkındalıkları ve problem kurma öz-yeterlikleri arasında sınıf düzeyi ve ailenin sosyo-ekonomik durumuna göre anlamlı farkın olmadığı, cinsiyet ve matematik başarısı açısından ise anlamlı bir farkın olduğu belirlenmiştir. Ayrıca matematiksel üstbiliş ve problem kurma öz-yeterliği arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Öğrencilerin matematiksel üstbiliş farkındalıkları ve problem kurma öz-yeterliklerini geliştirmeye yönelik etkinlikler cinsiyet ve matematik başarısı farklılıkları dikkate alınarak hazırlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

matematik başarısı, matematiksel üstbiliş, problem kurma, ortaokul öğrencileri., öz-yeterlik

The Investigation of Mathematical Metacognition and Problem-Posing Self-Efficacy of Students According to Some Variables

The aim of the current study is to examine the level of middle school students' mathematical metacognitive awareness and mathematics problem-posing self-efficacy and to compare their related awareness and self-efficacy according to the variables of gender, grade level, socio-economic status, and mathematics achievement. This research is a relational screening model designed by causal comparison approach. The study was carried out on 462 students selected by random sampling method among middle school students studying in the 5th, 6th, 7th and 8th grades in two public schools. Data were collected with the 'Personal Information Form", "Problem Posing Self-Efficacy Scale", and "Mathematical Metacognition Awareness Scale". The independent sample t-test, one-way analysis of variance, and Pearson Product Moment Correlation Coefficient were applied in the data analysis. As a result of the research, it was found that the level of the students' mathematical metacognitive awareness and problem-posing self-efficacy were high. It was determined that the mathematical metacognitive awareness and problem posing self-efficacy of the students did not differ significantly with regard to grade and socio-economic status of the family. Furthermore, a statistically significant difference was found between the students’ mathematical metacognitive awareness and problem posing self-efficacy regarding their gender and mathematics achievement. Activities aimed at developing or increasing mathematical metacognitive awareness and problem posing self-efficacy of students should be prepared by paying attention to gender and mathematics achievement differences.

Keywords:

mathematics achievement, mathematical metacognition, problem posing, secondary school students, self-efficacy.,

PDF

___

Ağpak, Y. E. (2019). Ortaokul öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyleri, matematiksel üstbiliş farkındalık düzeyleri ve arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Erzincan.
Ajisuksmo, C. R. P., & Saputri, G. R. (2017). The influence of attitudes towards mathematics and metacognitive awareness on mathematics achievements. Creative Education, 8(3), 486-497.
Akçay, B. (2017). Fen bilimleri eğitimi alanındaki öğretme ve öğrenme yaklaşımları. Ankara: Pegem Akademi.
Akpunar, B. (2011). Biliş ve üstbiliş (metabiliş) kavramlarının zihin felsefesi açısından analizi, Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(4), 353-365.
Arslan, A. (2021). Ortaokul öğrencilerinin akademik motivasyonları ve matematiksel üstbiliş farkındalıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 9(18), 655-681. Doi: 10.18009/jcer.917559
Aydın Güç, F., & Keskin, S. (2021). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin problem kurma yaratıcılıkları ve problem kurma öz yeterlikleri ile problem kurma yaratıcılıkları arasındaki ilişki. Journal of Computer and Education Research, 9(17), 145-176. Doi: 10.18009/jcer.842988
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ, 23-28. Erişim: https://www.jstor.org/stable/pdf/258004.pdf
Bayram, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin problem kurmaya yönelik beceri ve öz yeterliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Diyarbakır.
Bozkurt, M. A., & Ekşioğlu, S. (2018). Lise öğrencilerinin ingilizce özyeterlik düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 440-452.
Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Cai, J. (2003). Singaporean students’ mathematical thinking in problem solving and problem posing: an exploratory study. International Journal of Mathematical Education in Science and Technology, 34(5), 719-737.
Can, A. (2019). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
Çikrıkci, Ö., & Odacı, H. (2013). Fen lisesi öğrencilerinin bilişötesi farkındalıkları ile öz yeterlik algılarının bazı kişisel ve akademik değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 10(2), 246-259.
Çöl, Z. E. (2020). Ortaokul öğrencilerinin matematik etkinliklerine yönelik tutumları ile matematik özyeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Sandıklı\Afyonkarahisar örneklemi). Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Delioğlu, H. D. (2017). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik başarısı ile sınav ve matematik kaygısı, matematiğe yönelik özyeterlik algısı arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Demir, H. A. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin matematiksel üstbiliş düzeylerinin cinsiyet ve başarı değişkenleri açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Zonguldak.
Demir, M. F. (2018). Lise son sınıf öğrencilerinin üstbiliş becerileri ve akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
Doruk, M., Duran, M., & Kaplan, A. (2018). Argümantasyon tabanlı olasılık öğretiminin ortaokul öğrencilerinin matematiksel üstbiliş farkındalıklarına ve olasılıksal muhakeme becerilerine etkisinin incelenmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 12(1), 83-121.
Ebdon, S. A., Coakley, M. M., & Legnard, D. S. (2003). Mathematical mind journeys: awakening minds to computational fluency, Teaching Children Mathematics, 9(8), 486-493.
Eke, Z. N. (2019). Ortaokul öğrencilerinin matematik odaklı risk alma davranışlarının, üstbilişsel farkındalık düzeyleri ve matematik başarısı ile ilişkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
ERG. (2014). Türkiye PISA 2012 analizi: Matematikte öğrenci motivasyonu, öz yeterlik, kaygı ve başarısızlık algısı. Erişim adresi http://www.egitimreformugirisimi.org/turkiye-pisa-2012-analizi-genel-bulgular-ve-egilimler/
Ghasempour, Z., Bakar, N., & Jahanshahloo, G. R. (2013). Innovation in teaching and learning through problem posing tasks and metacognitive strategies. International Journal of Pedagogical Innovations, 1(1), 53-62.
Gülsuyu, F. (2019). Ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalık düzeyleri ile bilimin doğası anlayışları arasındaki ilişkisinin incelemesi. Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adıyaman.
Hackett, G., & Betz, N. E. (1989). An exploration of the mathematics self-efficacy/mathematics performance correspondence. Journal for Research in Mathematics Education, 20(3), 261-273.
Hıdıroğlu, Ç. N. (2018). Üstbiliş kavramına ve problem çözme sürecinde üstbilişin rolüne eleştirel bir bakış. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 87-103. Doi: 10.30794/pausbed.424862
Kaplan, A., & Duran, M. (2016). Ortaokul öğrencilerine yönelik matematiksel üstbiliş farkındalık ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (32), 1-17.
Kaplan, A., Duran, M., & Baş, G. (2016). Ortaokul öğrencilerinin matematiksel üstbiliş farkındalıkları ile problem çözme beceri algıları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeliyle incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-16. Doi: 10.17679/iuefd.17119785
Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Koç, C., & Arslan, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin akademik öz yeterlik algıları ve okuma stratejileri bilişüstü farkındalıkları. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 745-778.
Kurtuluş, A., & Öztürk, B. (2017). Ortaokul öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyi ile matematik öz yeterlik algısının matematik başarısına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (31), 762-778. Doi: 10.14582/DUZGEF.1840
Lin, K. M., & Leng, L. W. (2008). Using Problem-posing as an assessment tool. In 10th Asia-Pacific Conference on Giftedness, Singapore, 1-15.
MEB. (2018). İlköğretim Matematik dersi 6-8. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları.
Nicolaou, A. A., & Philippou, G. N. (2007). Efficacy beliefs, problem posing, and mathematics achievement. Paper presented at Proceedings of the V Congress of the European Society for Research in Mathematics Education (pp. 308-317). University of Cyprus, Larnaca (Chipre).
Özgen, K., & Bayram, B. (2020). Ortaokul öğrencilerinin problem kurmaya yönelik beceri ve öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 455-485. Doi: 10.33711/yyuefd.693817
Özgen, K., Özer, Y., & Arslan, E. (2019). Öğretmenlerin matematik okuryazarlığı ve problem kurma öz yeterlik inançlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 1-21. Doi: 10.29299/kefad.2018.20.01.002
Özgen, K., & Bayram, B. (2019). Problem kurma öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi, İlköğretim Online, 18(2), 663-680.
Özsoy, G., & Ataman, A. (2009). The effect of metacognitive strategy training on mathematical problem solving achievement, International Electronic Journal of Elementary Education, 1(2), 67-82.
Özsoy, G. (2007). İlköğretim 5. sınıfta üstbiliş stratejileri öğretiminin problem çözme başarısına etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Öztürk, (2017). Ortaokul öğrencilerinin üstbilişsel farkındalık düzeyi ile matematik öz yeterlik algısının matematik başarısına etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Pajares, F., & Graham, L. (1999). Self-efficacy, motivation constructs and mathematics performance of entering middle school students. Contemporary Educational Psychology, 24(2), 124-139.
Pajares, F., & Miller, M. D. (1994). Role of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem solving: A path analysis. Journal of Educational Psychology, 86(2), 193–203.
Pajares, F., & Schunk, D. (2001). The development of academic self-efficacy, Development of Achievement Motivation, 7, 1-27.
Pajares, F., & Miller, M. D. (1994). Role of self-efficacy and self-concept beliefs in mathematical problem solving: A path analysis. Journal of Educational Psychology, 86(2), 193–203.
Rudnitsky, A., Etheredge, S., Freeman, S. J. & Gilbert, T. (1995). Learning to solve addition and subtraction word problems through a structure-plus-writing approach. Journal for Research in Mathematics Education, 26(5), 467-486.
Schraw, G., & Dennison, R. S. (1994). Assessing metacognitive awareness. Contemporary Educational Psychology, 19(4), 460-475.
Silver, E. A. (1994). On Mathematical problem Posing. For the Learning of Mathematics, 14(1), 19–28.
Şerifoğlu, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinin üst bilişsel farkındalık düzeyleri ile öz-yeterlik algı düzeyleri arasındaki ilişki (Bahçelievler ilçesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Tanır, E. N. (2018). 6.Sınıf öğrencilerinin üstbiliş farkındalıkları ile matematiksel problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Taufik, A., Pagiling, S., Mayasari, D., Munfarikhatin, A., Natsir, I., & Dadi, O. (2019). The metacognition of junior high school students in posing mathematical problems viewed from cognitive style. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 383, 137-143.
Temur, T., Kargın, T., Bayar, S. A., & Bayar, V. (2010). Metacognitive awareness of grades 6, 7 and 8 students in reading process. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 4193-4199.
Tertemiz, N. (2017). İlkokul öğrencilerinin dört işlem becerisine dayalı kurdukları problemlerin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), 1-25.
Vanderstoep, S.W., & Johnston, D. D. (2009). Research methods for everyday life: Blending qualitative and quantitative approaches. United States of America: John Wiley & Sons.
Yılmaz, E., Yiğit, R., & Kaşarcı, İ. (2012). İlköğretim öğrencilerinin özyeterlilik düzeylerinin akademik başarı ve bazı değişkinler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(23), 371-388.