Ömür SADİOĞLU, Merve TURAN, Nazıfe DEVECİ DİKMEN, Yasemin ÖZKAN MUHTAR, Mehmet YILMAZ

DEĞERLERİN ÖĞRETİMİNDE ÇİZGİ FİLMLER: ‘RAFADAN TAYFA ÖRNEĞİ’

Bu araştırmanın amacı Türkiye’nin ulusal kanalı olan TRT Çocuk’ ta çocukların yaş düzeylerine göre, belirli kazanım ve temalar çerçevesinde hazırlanarak yayınlanan çizgi filmlerden biri olan ve araştırmaya katılan öğrencilerin en çok izlediklerini belirttikleri “Rafadan Tayfa” adlı çizgi filmde yer alan değerlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ilkokul birinci ve ikinci sınıf öğrencisi olan 282 öğrenciye (144 kız, 138 erkek) TRT Çocuk kanalında 6-8 yaş aralığı için hazırlanmış olan Türk yapımı çizgi filmlerin adları yazılı olarak verilmiş ve en çok sevdikleri çizgi filmi işaretlemeleri istenmiştir. Tercihleri doğrultusunda ilk sırada belirlenen “Rafadan Tayfa” adlı çizgi filmin ilk 40 bölümü nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile Hayat Bilgisi Programı’nda yer alan değerler doğrultusunda incelenmiştir. Sonuç olarak incelenen bölümlerde en çok yer alan değerlerin sırasıyla “Yardımseverlik”, “Dayanışma” ve “Bilimsellik” olduğu, en az yer alan değerlerin ise “Dürüstlük”, “Misafirperverlik”, “Hoşgörü” “Estetik” ve “Vatanseverlik” olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bu sonuç “Rafadan Tayfa” adlı çizgi filmde yer alan değerlerin Hayat Bilgisi programında yer alan değerlerle paralellik gösterdiği şeklinde yorumlanmaktadır.

CARTOONS IN VALUES EDUCATION: EXAMPLE OF 'RAFADAN TAYFA'

The present study aimed to determine the values included in the cartoon called "Rafadan Tayfa", one of the cartoons prepared and broadcast on TRT Cocuk and mostly loved by the students participating in the study. In the direction of this purpose, the first 40 episodes of the cartoon named as "Rafadan Tayfa" determined as the most-liked according to the students' preferences tried to be examined via using the document analysis, one of the qualitative research methods, in the direction of the values included in the Social Studies Program. In conclusion, it was determined that the values mentioned most frequently in the investigated episodes were "Helpfulness", "Solidarity" and "Being Scientific" and the least frequently mentioned ones were "Honesty", "Hospitality", "Tolerance", "Aesthetics" and "Patriotism"

PDF

___

Akıncı A. & Güven G., (2014). Okul öncesi döneme yönelik çizgi filmlerde yer alan değerlere ait sözel ifadelerin sunumu: TRT çocuk kanalı örneği. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(16), 429-445.
Balat, G. U. & Dağal, A. B. (2006). Okul öncesi dönemde değerler eğitimi etkinlikleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
Cesur, S., & Paker, O. (2007). Televizyon ve çocuk: Çocukların tv programlarına ilişkin tercihleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(19).
Concepción Medrano, S., & Alejandra Cortés, P. (2007). The Teaching and Learning of Values through Television. International Review Of Education / Internationale Zeitschrift Für Erziehungswissenschaft / Revue Internationale De L'education, (1), 5. doi:10.1007/s11159-006-9028-6
Cortes, C. E. (2005). “How the media teach”. In Media literacy, Edited by: Schwarz, Gretchen and Brown, Pamela U.55–74. Malden, MA: Blackwell. http://onlinelibrary. wiley.com/doi/10.1111/j.1744-7984.2005.00005.x/epdf adresinden 21.11.2017 tarihinde alınmıştır.
Demir, Ö. & Acar, M. (2005). Sosyal Bilimler Sözlüğü. Ankara: Adres Yayınları.
Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı (2008). Öğrencilerin televizyon izleme alışkanlıkları. http://yegitek.meb.gov.tr/tamamlanan/TV_izleme.pdf adresinden 08.07.2017 tarihinde alınmıştır.
Erden, M. (2005). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Girgin, M. (2016). Öğretmen Sözlüğü. Ankara: Vize Yayıncılık.
Güler, D. (2016). Çocuk, televizyon ve çizgi film. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 5 (5), 163-177.
Karacoşkun, M. D. (2002). Bireysel ve toplumsal çözülmede televizyon faktörü üzerine düşünceler. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(1), 227-233.
Kuş, D. (2009). İlköğretim programlarının, örtük programın ve okul dışı etmenlerin değerleri kazandırma etkililiğinin 8. sınıf ilköğretim öğrencilerinin ve öğretmenlerinin görüşlerine göre incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Gazete, R. (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu. Kanun Numarası, 1739.
MEB, (2015). İlkokul hayat bilgisi dersi 1, 2 ve 3. sınıflar öğretim programı. http:// ttkb.meb.gov.tr/program2. aspx?islem=1&kno=244 adresinden 25.10.2015 tarihinde alınmıştır.
Öçal, I. (1997). Televizyonda çocuk programları. Doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özer, D., & Avcı, İ. B. (2015). Cartoons as Educational Tools and the Presentation of Cultural Differences Via Cartoons. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 191, 418-423.
Postman, N. (1994). Televizyon: Öldüren eğlence. (O. Akınhay, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
RTÜK (2006). İlköğretim çağındaki çocukların televizyon izleme alışkanlıkları kamuoyu araştırması. www.rtuk.org.tr adresinden 28.06.2016 tarihinde alınmıştır.
Sevim, Z. (2013). Çizgi filmlerin değerler eğitimi bakımından karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Şirin, M.R. (1999). Televizyon, Çocuk ve Aile. İstanbul: İz Yayıncılık.
Ulusoy, K., & Dilmaç, B. (2012). Değerler eğitimi. Ankara: PegemA.
Tezcan, M. (1997) . Eğitim Sosyolojisi. Ankara: Bilim Yayıncılık.
Thornberg, R. & Oğuz, E. (2013). Moral and citizenship educational goals in values education: A cross-cultural study of Swedish and Turkish student teachers' preferences. Teaching and Teacher Education, 55(5), 110- 121.
Tozduman Yaralı, K. & Avcı, N. (2017). Bir Çizgi Filmin Popüler Kültür Açısından İncelenmesi: Rafadan Tayfa.
Türkmen, N. (2012). Çizgi filmlerin kültür aktarımındaki rolü ve Pepee. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(2), 139-158.
Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 449-470. http://dergipark.gov.tr/download/ article-file/256664 adresinden 17.11.2017 tarihinde alınmıştır.
Yağlı, A. (2013). Çocuğun eğitiminde ve sosyal gelişiminde çizgi filmlerin rolü: Caıllou ve Pepee örneği. Electronic Turkish Studies, 8(10), 707-719.
Yaktıl Oğuz, G. (2000). Televizyon: Kaçınılmaz öğreticimiz televizyonun toplumsal iletişimdeki yeri. Kurgu Dergisi, 17, 27-34.
Yavuzer, H. (2004). Çocuk Psikolojisi. İzmir: Remzi Kitabevi.
Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimi’ne Genel Bir Bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19 (19), 499.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
http://www.trtcocuk.net.tr/rafadantayfa. Erişim tarihi: 07.08.2017.