Hüseyin Orak'ın Türkiye Kılavuzu ve 1940'larda Ankara
Hüseyin Orak adlı Ankaralı bir işadamı, 1936 yılı yazında, ilköğrenim çağındakiçocuklarını karne hediyesi olarak, tren ile Türkiye turuna çıkarmak ister. Ancak çocuklarınagidip görecekleri, gezecekleri şehirlerle ilgili bir derli toplu kaynak kitap, gezi rehberibulamaz. Çocukları iki ay kadar sürecek olan bu ilginç geziyi gerçekleştirirler, araya İkinciDünya Savaşı girer, savaş sonrası yine kızının okul kitaplarını temin için gittiği kitapçılardaböyle bir çalışmayı bulamaz ve sosyal sorumluluk duygusuyla böyle bir çalışmayı kendisihazırlamaya girişir. Türkiye‟nin tüm il ve ilçelerine uzman kişilerden oluşan ekipler kurarakbilgi toplamak üzere gönderir. Sonrasında beş cilt olarak tasarladığı tüm il ve ilçeleri kapsayanTürkiye Kılavuzu adını verdiği çalışma ortaya çıkar. Ancak birinci cildi basılan ve umduğuilgiyi bulmayan bu çalışma Orak‟ın iş hayatının bitmesine de yol açar. Türkiye‟nin turizm,ulaşım, iletişim ve şehir tarihi bakımından büyük bir değer taşıyan eserin yayınlanan birincicildinde en kapsamlı kısmı Ankara bölümü oluşturur. Bu çalışma ile, bir taraftan literatürtaramasına gidilerek, diğer yandan Hüseyin Orak‟ın bahsi geçen seyahate katılan kızı ile sözlütarih çalışması gerçekleştirilerek, 1940‟lı yıllarda Ankara Türkiye Kılavuzu üzerinden elealınacaktır.
Hüseyin Orak s Turkey s Guidebook and In The 1940s Ankara
Hüseyin Orak who was one of the important businessmen of Ankara, would like to sendhis children to Turkey tour by train in 1936‟s summer as a gift for summer holiday.Unfortunately, he couldn‟t find any tourist guide book of Turkey or handbook of cities, wherehis children would visit. The journey, lasting up two months, was completed by his childrenbut then the Second World War began. After the war, when Orak went to the bookshop, herealized that there was still no guidebook for Turkey. Therefore Orak attempted to prepare theguidebook of Turkey with the sense of social responsibility. He sent teams, which werecomposed by expert people, for the all cities and district of Turkey to gather information. Afterthe research, he published the first volume of the Turkey s Guidebook, which was projected asfive volumes, including whole cities and districts of Turkey. However, the Turkey sGuidebook, which didn‟t create the expected interest in Turkey, caused to come the end of thebusiness life of Orak. In many ways, the Turkey s Guidebook is the important work withregard to Turkey‟s tourism, transportation, communication and city history. Ankara takes animportant place in the publishing volume of Turkey‟s Guidebook. In this study, on the onehand we will make the literature review; on the other hand we will perform the oral historywith the daughter of Orak who was one of the voyagers of the train journey in 1936. In
___
- Ahmad, F. (1999), Modern Türkiye nin Oluşumu, Yavuz Alogan (Çev.), İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Anderson, B. (1995), Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, İskender Savaşır (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
- ATO (1936), 363 No.lu Hüseyin Orak a Ait Evrak ve Oda Kayıt Dosyası, (Ankara).
- Bauman, Z. (1996), Yasa Koyucular ve Yorumcular, Kemal Atakay (Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
- Belge, M. (2011), Militarist Modernleşme, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Erdoğan, İ. (2000), Kap italizm Kalkınma Postmodernizm ve İletişim, Ankara: Erk Yayınları.
- Ergüder, Ü., Esmer, Y. ve Kalaycıoğlu E. (1991), Türk Top lumunun Değerleri, İstanbul: TÜSİAD Yayınları.
- Georgeon, F. (2006), Osmanlı-Türk Modernleşmesi (1900-1930), İstanbul: YKY.
- Giddens, A. (2004), Modernliğin Sonuçları, Ersin Kuşdil (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Karpat, K. (2002), Osmanlı Modernleşmesi: Top lum, Kurumsal Değişim ve Nüf us, Akile Z. Durukan-Kaan Durukan (Çev.), Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Karpat, K. (2006), Osmanlı da Değişim, Modernleşme ve Uluslaşma, Dilek Özdemir (Çev.), Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Karaveli, O. (2006), Görgü Tanığı - Bir Gazetecinin Sıradışı Anıları, İstanbul: Pergamon Yayınları.
- Kasaba, R. (1998), Eski ile Yeni Arasında Kemalizm ve Modernizm, Sibel Bozdoğan-Reşat Kasaba (Der.), Türkiye de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1998, s.12-29.
- Kıray, M. (1982), Top lumbilim Yazıları, Ankara: Gazi Üniversitesi Yayınları.
- Milli Savunma Bakanlığı (MSB) Arşiv Müdürlüğü -MİY: 7940-4958-11/ Per. D. Arşiv Md. Belge Arş. İnc. Ks. 05 Ekim 2011 ve Hüseyin Hilmi Orak Konulu yazı.
- Orak, H. (1946), Türkiye Kılavuzu, İstanbul: İbrahim Horoz Basımevi. Pirenne, H. (1994), Ortaçağ Kentleri, Şadan Karadeniz(Çev.), İstanbul, 1994.
- Şengül, T. (2012), Türkiye‟nin Kentleşme Deneyiminin Dönemlenmesi, Faruk Alpkaya ve Bülent Duru (Der.), 1920 den Günümüze Türkiye de Top lumsal Yap ı ve Değişim, Ankara: Phoenix Yayınları, s. 353-403.
- Tekeli, İ. (1998), Bir Modernleşme Projesi Olarak Türkiye‟de Kent Planlaması, Sibel Bozdoğan-Reşat Kasaba (Der.), Türkiye de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 136-153.
- Türkiye Kılavuzu Hakkında Broşür, 1 (1946), (Ankara).
- Ünsal, A. (1998), Yurttaşlık Zor Zanaat, 75 Yılda Tebaa dan Yurttaş a Doğru içinde, İstanbul: Tarih Vakfı-Türkiye İş Bankası Yayınları, s.1-36.
- Yüksel, M. (2004), Modernite Postmodernite ve Hukuk, Ankara: Siyasal Kitabevi Yayını.
- Gazete Taramaları
- Ankara, (1946), Başkentin Kılavuzu, 30 Mart.
- Aydın, (1946), Türkiye Kılavuzu, 30 Haziran.
- Baykal, Cevdet, (1946), Türk Yolu, 12 Nisan.
- Cahit, Burhan, (1946), Sonposta 3 Nisan.
- Daver, Abidin (1946), Cumhuriyet, 2 Nisan.
- Evinç, Vehbi, (1946), Mühim Bir Eser, Türk Dili, 28 Mart.
- Gezgin, Hakkı Süha , (1946), Vakit, 30 Nisan.
- Gündüz, Ali, (1946), Ülkü, 16 Nisan.
- İmset, İsmet Hulusi, (1946), Sonposta, 31.Mart.
- Kuntay, Mithat Cemal, (1946), Sonposta, 3 Mart.
- Nurettin, Vala (Va-Nu), (1946), Akşam, 31 Mart.
- Orhon, Orhan Seyfi (1946), Yeniçağ, 6 Nisan.
- Pazar, 01.04.1946.
- Ulus, (1946), Çok Faydalı Bir Eser, 20 Mart.
- Yüzüncü, Reşad Feyzi, (1946), Son Telgraf , 27 Mart.
- Internet Erişimleri
- http://www.iletisim.com.tr/ki%C5%9Fi/mustafa-nihat-%C3%B6z%C3%B6n- 565.aspx (25.02. 2012).
- http://www.turkuler.com/tgv/ferruh.asp (25.02.2012).
- http://www.kenthaber.com/ic-anadolu/eskisehir/Kimdir/iz-birakan/yavuz-abadan (25.02.2012).
- http://zehirlenme.blogspot.com/2010/ 10/balneoloji-ve-balneoterapi-nedir.html, (24.02.2012).
- http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?kim=hasanaliyucel (24.02.2012).
- Yüzy üze Görüşmeler
- Ayşe Sahavet Özbay (Hüseyin Orak‟ın kızı) Görüşme günü ve yeri: 24.06.2011, Ankara
- Orhan Karaveli (Gazeteci -
- Yazar) Görüşme günü ve yeri: 14.06.2011, İstanbul.
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1983
- Yayıncı: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İletişim Fakültesi