DİL BİLGİSİNİN BAZI AYETLERDE LAFIZ İLE MANA ARASINDA GEL-GİT YAŞAMASI TABERÎ’NİN MESELEYE YAKLAŞIMI

Kur’an, Arap dili literatürünün ilk kitabıdır. Bundan dolayı Arap dil biliminin kurallarını belirleme noktasında mihenk taşıdır. Fakat bazı çalışmalar, Kur’an’da Arapça dil bilgisi kurallarına aykırı örnekler olduğunu iddia etmiştir. Diğer bazı çalışmalar ise bu tür iddiaları reddetmiştir. Biz de bu çalışmamızda Kur’an’da görünüşte Arapça dil bilgisi kurallarına uymayan ibarelere dair Taberî’nin yaklaşımını inceleyeceğiz. Zira Taberî, kendisinden çok sonraki dönemlerde yapılan bazı çalışmalarda dil bilgisi hataları olarak iddia edilen kullanımları, henüz bu gibi tartışmaların olmadığı bir dönemde Arap dil biliminin temel mantığına dayanarak beyan etmiştir. Dolayısıyla onun bu açıklamaları savunmacı bir yaklaşımla ortaya konulmadığından daha objektif ve ilmi bir mahiyete sahiptir. Taberî’nin ilgili açıklamalarına baktığımızda, Arap dil kullanımlarının sadece lafzî ve mekanik kurallara tabi olmadığını, aksine mananın da duruma göre dil kurallarını belirleyebileceğini görmekteyiz. Bundan dolayı lafzî açıdan uyumsuzluk görülen kullanımlarda, mananın göz önünde bulundurulmasıyla söz konusu uyumsuzluk giderilebilmektedir. Bu çalışmayla Taberî’nin söz konusu meseleye yaklaşımını ortaya koymakla beraber kendisinden önce ve sonra yaşayan müfessirlerin de bu konudaki görüşlerini temel anlamıyla vermiş olacağız. Zira genel itibariyle hepsi bu meselede birbirinden etkilenmiştir.

TIDE OF THE GRAMMAR BETWEEN STRUCTURE AND MEANING IN SOME VERSES OF THE QUR’AN THE APPROACH OF TABARĪ

Qur’an is the first book of the Arabic literature. That’s why it is essential for the grammar rules of the Arabic language. Some studies claimed that there are some grammar errors in the Qur’anic text while some other studies refused these claims. We will examine some usages in the Qur’anic text, which at first glance seem to be errors according to the Arabic grammar, in the viewpoint of Tabarî. Because Tabarî, depending on the main usages of the Arabic language, had explained the rules of some usages beforehand which have been claimed to be grammar errors by some studies that came out after his era. For, Tabarî’s explanations have not been put forward within a defensive approach, they are more objective and valid in the scientific viewpoint. When we examine Tabarî’s explanations related to the subject matter we see that the rules of the Arabic grammar are not based on only literal usages but also the meaning of the context can sometimes determine the rules. So, we would point out the approach of Tabarî about the subject matter and consequently the approach of the other exegetes who have lived before and after him. Because, generally, all of them have been influenced by each other.

___

  • Bayar, Fatih. (2008). Taberî’nin Tefsir Metodolojisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
  • Bostancı, Ahmet. (2006). Arap Dilinde Fiil ve Fiilimsilerin Âkil ve Gayri Âkil Varlıklara İsnadı Meselesi: Kur’ân-ı Kerîm Çerçevesinde Bir İnceleme. SAUIFD, 8 (13), 25-44.
  • Ebū ‛Ubeyd, el-Ḳāsım b. Sellām. (2009). Feḍāilu’l-Ḳur’ān. Adnān el-‛Alī (thk.). Beyrut: Mektebetu’l-‛Asriyye.
  • el-Enṣārī, İbn Hişām. (2011). Şerḥu şuẕuri’ẕ-ẕeheb. Beyrut: Dāru’l-Fikr.
  • Koç, M. Akif. (1996). John Burton’un “Kur’an’da Gramer Hataları” Adlı Makalesinin Tenkidi. AÜİFD, 35 (1), 553-559.
  • Özlem, Doğan. (1996). Mantık. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
  • Sībeveyh. (2009). el-Kitāb. Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye.
  • es-Sicistānī, ʻAbdullāh b. Ebī Dāvud. (2006). Kitābu’l-meṣāḥif. Selīm b. ‘Īd el-Hilālī (thk.). Beyrut: Muessesetu Ğurrās.
  • Ṭaberī, Ebū Ca‛fer Muḥammed b. Cerīr b. Yezīd b. Ğālib. (2005). Cāmi‛u’l-Beyān ‛an Te’vīli Āyi’l-Ḳur’ān. Ḫalīl el-Meys (thk.). Beyrut: Dāru’l-Fikr.
  • Uzunoğlu, M. Vecih. (2005). “Kur’ân’da Gramer Hataları” İddiası ve Bir Reddiye. Şarkiyat Araştırmaları Dergisi, 5 (18), 7-32.