Abdulcelil BİLGİN

HARFÎ VE TEFSİRÎ TERCÜMENİN İŞLEVSELLİĞİ VE AKTÜEL DEĞERİ

Usûlü’t-Tefsir ve Ulûmu’l Kur’ân ile ilgili eserlerde, Kur’ân’ın başka dillere çevirisi incelendiğinde genel olarak iki tür çeviriden bahsedildiği görülmektedir: Harfî ve tefsirî tercüme… Müellifler, harfi tercümenin, çeşitli nedenlerle, Kur’ân-ı Kerim için mümkün olamayacağını ittifakla kabul ederken; en uygun yöntemin, daha işlevsel ve kolay olduğu gerekçesiyle tefsirî tercüme olduğunu belirtirler. Bizce de Kur’ân’ı başka dile çevirme konusunda harfî tercüme işlevsel bir değere sahip değildir; ancak tefsirî tercüme de gerektiği kadar işlevsel ve aktüel bir değere ulaşamamıştır. Nitekim Kur’ân’ın Türkçe çevirilerine baktığımızda; birçok mealde, tefsirî tercüme yönteminin işlevsel bir değer kazanamadığını; önemli oranda harfî tercüme yönteminin uygulandığını, ama başarılı olunamadığını görürüz.

Anahtar Kelimeler:

Kur’ân, Tercüme, Harfi Tercüme, Tefsiri Tercüme

PDF

___

Akdemir, Salih, Son Çağrı Kur‟an, Ankara Okulu Yay. , Ank. 2004.
Akk, Halid Abdurrahman, Usulü‟t-Tefsir ve Kavaiduhu, Darü‟n-Nefais, Lübnan, 2007.
Albayrak, Halis, Tefsir Usulü, Şule Yay. , İstanbul, 1998.
Altuntaş, Halil, Kur‟an‟ın Tercümesi ve Tercüme ile Namaz Meselesi, T.D.V. Yay. , Ankara.
Altuntaş, Halil-Şahin, Muzaffer, Kur‟an-ı Kerim Meâli, D. İ. B. , Ankara, 2007.
Atay, Hüseyin, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı, S/E/K Yay. , Ankara, 1995.
Ateş, Süleyman, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Meali, Kılıç Kitabevi Yayın ve Dağıtım, Ankara, Ts.
Aydüz, Davut, Tefsir Tarihi, Çeşitleri ve Konulu Tefsir, Işık Akademi Yay. , İstanbul, 2010.
Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Yay. , İstanbul, 2008.
Bilmen, Ömer Nasuhi, Kur‟ân-ı Kerim ve Türkçe Meâl-i Âlisi, Akçağ Yay. ,1996.
Bulaç, Ali, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Anlamı, Çıra Yay. , İstanbul, 2009.
Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usulü, T.D.V. , Ankara, 2006.
Çantay, Hasan Basri, Tefsirli Kur‟an Meali: Kur‟an-ı Hâkim ve Meal-i Kerim. Haz: M. A.Yekta Saraç. Risale Yay. , İstanbul, 2005.
Çiçek, Halil, 20. Asırda Kur‟ân İlimleri Çalışmaları, Timaş Yay. , İstanbul, 1996.
Çörtü, M.Meral, Arapça Dilbilgisi ( NAHİV ), İFAV Yay. , İstanbul, 2008.
D.İ.B, Kurul; Dini Kavramlar Sözlüğü, Ankara, 2009.
Davudoğlu, Ahmet, Kur‟an-ı Kerim ve İzahlı Meali (Türkçe Anlamı), Çelik Yay. , İstanbul, 1981.
Demirci, Muhsin, Kur‟ân ve Yorum, Ensar Yay. , İstanbul, 2006.
Demirci, Muhsin, Tefsir Terimleri Sözlüğü, İFAV Yay. , İstanbul, 2009.
el-Haşimi, Ahmed b. İbrahim b. Mustafa, el-Kavaidu‟l Esasiyy li‟l-luğati‟l -Arabiyye, Tahk. : Muhammed Ahmed Kasım, el-Mektebetu‟l-Asriyye, Beyrut.
Eliaçık, İhsan, Yaşayan Kur‟ân, İnşa Yay. , İstanbul, 2008.
er-Racihî, Abduh, et-Tatbiku‟n-nahvi, Daru nehdeti‟l Arabiyyeti, Lübnan, 2004.
Hacımüftüoğlu, Halil, Kur’an Tercümelerinde Yöntem Sorunu, İz Yay. , İstanbul, 2008, s. 237-238.
Eryarsoy, Beşir – Ağırakça, Ahmed, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Meali, Buruc Yay. , İst. 1997.
ez-Zerkani, Muhammed Abdülazim, Menahilu‟l-İrfan fi Ulumi‟l-Kur‟ân, Daru‟l-Fikr, Lübnan, 1996.
Gencan, Tahir Necat, Dilbilgisi, Ayraç Yay. , Ankara, 2001.
Gürbüz, Faruk, Tercüme Problemleri ve Mealler, İnsan Yay. , İstanbul, 2004.
Hacımüftüoğlu, Halil, Kur‟an Tercümelerinde Yöntem Sorunu, İz Yay. , İstanbul, 2008.
Hamidullah, Muhammed-Yaşaroğlu, Macit, Kur‟ân Tarihi, D.İ.B. Yay. , Ankara, 1991.
Hayrat Neşriyat İlmi Araştırma Merkezi Meâl Heyeti, Kur‟an-ı Kerim ve Muhtasar Meali, Hayrat Neşriyat, İstanbul, 2001.
Hizmetli, Mustafa, Kur‟an-ı Kerim‟in Türkçe Anlamı, Birleşik Yay. , İstanbul, 1997.
Işıcık, Yusuf, Kur‟an Meâli, Konya İlahiyat Derneği, Konya, 2008.
İbn-i Manzur, Ebu‟l-Fadl Cemaluddin Muhammed b. Mükerrem, Lisanu‟l- Arab, Daru‟l-Fikr, Beyrut, 1994.
İslamoğlu, Mustafa, Hayat Kitabı Kur‟ân, Düşün Yay. , İstanbul, 2009.
Koçyiğit, Talat, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Meali, Kılıç Kitabevi, Ankara, 1993. Kur‟an-ı Kerim.
Okiç, M. Tayyib, Tefsir ve Hadis Usulünün Bazı Meseleleri, Nun Yay. , İstanbul, 1995.
Özel, Mustafa, Kur‟ân ve Tefsir Terimleri Sözlüğü, Kayıhan Yay. , İstanbul, 2006.
Öztürk, Abdulvehhap, Kur‟an- ı Kerim ve Meali, Emek Ofset Yay. , Ankara, Ts.
Öztürk, Mustafa, Kur‟ân-ı Kerim Meali, Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri, OTTO, Ankara, 2008.
Öztürk, Mustafa, Meal Kültürümüz, Ankara Okulu Yay. , Ankara, 2008.
Öztürk, Yaşar Nuri, Kur‟an-ı Kerim ve Türkçe Meali, Yeni Boyut, İstanbul, 2008.
Paçacı, Mehmet, Kur‟ân‟a Giriş, İSAM Yay. , İstanbul, 2006.
Pilancı, Hülya, Anlatım Bozuklukları, Anadolu Üniv. , Yay. , http: // www. aof. anadolu. edu. tr/ kitap/IOLTP/2272. /unite 12, s. 222. Erişim: 25. 06. 2010.
Piriş, Şaban, Kur‟an-ı Kerim‟in Türkçe Anlamı, İlkbahar Yay. , İstanbul, 1998.
Sevinç, Resul, Arapçada Cümle Yapısı, Ensar Yay. , İstanbul, 2007.
T.D.K. , Büyük Türkçe Sözlük, Ankara, 1988.
Taberî, Muhammed İbn-i Cerir, Camiu‟l Beyan fi Te‟vili‟l-Kur‟ân, Daru‟l- Kutubi‟l- İlmiyye, Beyrut, 2009.
Ünal, Ali, Kur‟an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali, Define Yay. , İstanbul, 2008.
Varol, Ahmet, Kur‟an-ı Kerim Meali, Madve Yay. , İstanbul, 1997.
Yavuz, A. Fikri, Kur‟an-ı Kerim ve Meal-i Âlisi, Sönmez Neşriyat, İstanbul, 1974.
Yazır, Elmalılı Hamdi, Kur‟ân-ı Kerîm ve Meâli (Haz. ve Notl. : Dücane Cündioğlu), İslamoğlu Yay. , İstanbul, 1993.
Yıldırım, Suat, Kur‟an-ı Hâkim ve Açıklamalı Meali, Işık Yay. , İstanbul, 2002.
Zehebî, Muhammed Hüseyn, et-Tefsir ve‟l-Mufessirûn, Mektebetu Vehbe, Kahire, 1995.
Zemahşeri, Ebu‟l Kasım Mahmud b. Ömer, el-Keşşaf an-Hakaiki‟t-Tenzil ve „Uyuni‟l- Ekavil fi Vucuhi‟t-Te‟vil, Tahk. ve Tahric: Adurrezak el-Mehdi, Dar-u İhya-i Turasi‟l-Arabî, Beyrut, 1997.