DOĞU AKDENİZ BÖLGESİNDEKİ MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE TARTIŞMALARININ ANALİZİ

Bu çalışmada, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti bakımından uluslararası hukukun tanıdığı münhasır ekonomik bölgedeki haklarının belirlenmesi ve bölgedeki risk ve fırsatların analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Uluslararası deniz hukukuna ait bir kavram olan Münhasır Ekonomik Bölge Kavramından (MEB) hareketle Türkiye ve bölge ülkelerinin karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda Türkiye’nin Doğu Akdeniz Bölgesinde en uzun kıyı şeridine sahip olması nedeniyle diğer bölge ülkeleri karşısında avantajlara sahip olduğu söylenebilir. Buna rağmen bölge ülkelerinin Arap Baharı’nın etkisiyle yaşadığı bunalımlar, Kıbrıs adasındaki siyasi sorunun sürmesi ve potansiyel hidrokarbon alanlarının varlığı MEB sınırlarının belirlenmesini güç hale getirmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’nin karşısında oluşan Yunanistan-GKRY-Mısır-İsrail cephesine karşılık Doğu Akdeniz Bölgesi’nde karşılıklı kıyıları bulunan Türkiye ile Libya’nın MEB sınırlandırma anlaşması yapması, ikinci olarak Suriye ile Türkiye’nin yan sınır anlaşması yapması ve son olarak da Türkiye’nin anlaşma yapması gereken asıl ülkenin KKTC olduğu önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Doğu Akdeniz Bölgesi, Münhasır Ekonomik Bölge, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Uluslararası Hukuk

AN ANALYSIS OF THE EXCLUSIVE ECONOMIC ZONE DEBATES IN EASTERN MEDITERRANEAN REGION

This study aims to determine the rights in the exclusive economic zone of Turkey and Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC) arising from international law and analyse the regional risks and opportunities. Turkey and Regional Countries are comparatively analysed considering the term exclusive economic zone (EEZ) belong to International maritime law. As a result of the analysis, Turkey has advantages compare to the other regional countries due to its longest coastline in the Eastern Mediterranean Region. In addition, the crises experienced by the countries of the region under the influence of the Arab Spring, the continuation of the political problem on the island of Cyprus, and the presence of potential hydrocarbon areas made the situation difficult to determine the boundaries of EEZ. This study offers Turkey to make three different EEZ delimitation agreements. The first is to make an EEZ delimitation agreement with Libya in response to anti-Turkey coalition created by Greece -Egyptian-Israeli-The Southern Cyprus Administration. The second is to make an agreement with Syria to determine adjacent coast border. The last is to make with TRNC in order to determine opposite coast border.

Keywords:

Eastern Mediterranean Region, Exclusive Economic Zone, Turkish Republic of Northern Cyprus, International Law,

PDF

___

Akın, H. (2015). Türkiye'de Enerji Boru Hattı Taşımacılığında Güvenlik, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aksar, Y. (2015). Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk II (3 b.), Ankara, Seçkin Yayıncılık.
Aktaş, S. (2013). Doğu Akdeniz'de GKRY-İsrail Yakınlaşmasının Türkiye Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Arıdemir, H. (2018). Münhasır Ekonomik Bölge Tartışmaları Çerçevesinde Devletlerin Açık Denizlerdeki Hakları. İnsan ve Toplu Bilimleri Araştırma Dergisi, 7(2), s.789-804.
Aydınlık Gazetesi, https://www.aydinlik.com.tr/israil-yunanistan-rumkesimi-eastmed-te-anlastidunya-mayis-2018 (ET:12.10.2018).
B.02.0.KKG.0.10/101-402/3166 Sayılı 14/10/2011 Tarihli Kanun Tasarısı.
Başeren, S. H. (1995). Münhasır Ekonomik Bölge Kıta Sahanlığının Kavramsal Yapısını Etkileyen Bir Kurum Değildir. Barolar Birliği Dergisi, s.24-38.
Başeren, S. H. (2013). Doğu Akdeniz Yetki Alanları Sınırlandırılması Sorunu: Tarafların Görüşleri, Uluslararası Hukuk Kurallarına Göre Çözüm ve Sondaj Krizi. S. H. Başeren (Dü.) içinde, Doğu Akdeniz'de Hukuk ve Siyaset (s. 253-360), Ankara, Boyut Tanıtım Matbaacılık.
Beckman, R. & Devenport, T. (2012). The EEZ Regime: Reflections After 30 Years. 12 10, 2017 tarihinde https://www.law.berkeley.edu/files/Beckman-Davenport-final.pdf
Bozkurt, E. (2006). Uluslararası Hukuk Bakımından Münsahır Ekonomik Bölge Kavramının Ortaya Çıkışı. Uluslararası Hukuk ve Politika, 2(5), s. 50-74.
Cankara, Y. (2016). Doğu Akdeniz'in Artan Petropolitik Önemi ve Türkiye'nin Kuzey Kıbrıs Siyaseti, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (47), s. 18-35.
Carroz, J. (2017). The Law and The Sea, Le Droit Et La Mer, El Derecho y El Mar. FAO: http://www.fao.org/docrep/s5280T/s5280t0p.htm#the exclusive economic zone: a historical perspective (ET:12.10.2017).
CNN Türk, https://www.cnnturk.com/turkiye/kirklarelindecesmekolu-2-kuyusunda-ilk-sondajbasla di (ET:06.01.2019).
Davutoğlu, A. (2011). Stratejik Derinlik (72 b.), İstanbul, Küre Yayınları.
Doğru, S. (2015). Doğu Akdeniz'de Hidrokarbon Kaynakları ve Uluslarararası Hukuka Göre Bölgedeki Kıta Sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge Alanlarının Sınırlandırılması,TBB Dergisi(119), s. 503-554.
Ellis, J. (2004). Reviewed Works: The Exclusive Economic Zone and The United Nation Convention on Law of TheSea, 1982-2000: A Preliminary Assessment Franckx and Philippe Gautier. 12 08, 2017 tarihinde http://www.jstor.org/stable/3176752 (ET:02.05.2019).
Extavour, W. C. (1979). The Exclusive Economic Zone (5. Series b.). Geneve, Sijthoff LEIDEN.
Girgin, G. (2006). Fenikeliler'de Akdeniz Ticareti. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Girgin, H. (2013). Doğu Akdeniz'de Münhasır Ekonomik Bölge Sorunu ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi.
Gökalp, İ. (2012). Kıyı Devletinin Münhasır Ekonomik Bölgedeki Uygulama Yetkisinin Kapsam ve Sınırları, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Gözügüzelli, E. (2018). Deniz Stratejisi-GKRY Siyaseti-Hukuksal Haklarımız,
Hürriyet Gazetesi,(2013) http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/barbaroshayreddin-pasa-goreve-basladi 22665670 (ET:02.06.2019).
Hürriyet Gazetesi, (2019) http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/dogu-akdeniz gaz-forumu-7-ulkenin-atilimiyla-kuruluyor-41083275 (ET:02.28.2019).
I.C.J. Reports, (1985). https://www.icj-cij.org/files/case-related/68/068-19850603-JUD-01-00-EN.pdf (ET:03.09.2019).
Kaya, Ş. (2007). Uluslararası Deniz Hukuku Kapsamında Doğu Akdeniz Sorunları, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kuran, S. (2009). Uluslararası Deniz Hukuku, İstanbul, Türkmen Kitabevi.
Leventis, Y. (2012). Sıcak Sularda Kontrolü Tasarlamak: Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de Hidrokarbon Egemenliğini Hedefleyen Tavrı. (H. Faustmann, A. Gürel, & G. M. Reichberg, Dü) PCC Raporu.
Pamir, N. (2017). Doğu Akdeniz, Kıbrıs ve Bölgesel Enerji Güvenliği, KTMMOB Uluslar arası Enerji Sempozyumu. 01 15, 2018 tarihinde http://www.ies2017.org/sunumlar/dogu-akdenizbolgesel-enerji-guvenligi.pdf (ET:15.01.2018).
Pamir, N. (2017). Doğu Akdeniz, Kıbrıs ve Doğal Gaz, Başkent Üniversitesi Kültür Yayınları(3),s.51-57.
Sandıklı, A., Budak , T., & Ünal , B. (2013). Doğu Akdeniz'de Enerji Keşifleri ve Türkiye, İstanbul, Bilge Adamlar Stratejik Araştırma Merkezi.
Siousiouras, P. & Chrysochou, G. (2014). The Aegeandical Dispute in the Context of Comtemporary Judicial Decisions on Maritime Delimitation. Laws, 3(1), s.12-49.
Sundseth, K. (2009). Natura 2000 Species In The Mediterranean Region, http://ec.europa.eu/environment/nature/info/pubs/docs/biogeos/Mediterranean.pdf (ET:10.12.2017).
Sur, M. (2011). Uluslararası Hukukun Esasları. İstanbul, Beta Yayınları.
Tanaka, Y. (2015). The International Law of TheSea. Cambridge, Cambridge UniversityPress.
Topsoy, F. (2010). 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS) Bağlamında Denize İlişkin Bilimsel Araştırma (MSR) Kavramı ve Hukuki Statüsü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 91-122.
Tornos News, https://www.tornosnews.gr/en/tourismbusinesses/new-investments/36037-contract-for-exxon-mobil-total-hellenic-petroleumventure-signed-in-greece.html (ET:27.06.2019).
Tütüncü, A. N. (1995). The Exclusive Economic Zone, T. Tarhanlı içinde, Değişen Dünyada İnsan Hukuk ve Adalet (s. 381-390). İstanbul, Engin Yayıncılık.
United Nations General Assembly- Fourth Sessions. (1969).http://www.un.org/en/ga/search/ view_doc.asp?symbol=A/RES/2574(XXIV),(ET:12.10.2017)
Yaycı, C. (2011). Doğu Akdeniz’deki Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasında Libya’nın Rolü ve Etkisi, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 4(6), 17-41.
Yaycı, C. (2012). Doğu Akdeniz'de Deniz Yetkii Alanlarının Paylaşılması Sorunu ve Türkiye, Bilge Strateji Dergisi, s.1-70.
Yıldız, D. (2008). Tarihi Geçmişi, Stratejik Önemi ve Su Sorunu Açısından Akdeniz'in Doğusu, İstanbul, Bizim Kitaplar.
Yıldız, D. (2018). Enerji Günlüğü: https://enerjigunlugu.net/icerik/26290/suriyenin-doguakdenize kiyisi-yok-mu-dursun ildiz.html adresinden alındı (ET:06.05.2018).
Zentürk, A. (2014). Star: https://www.star.com.tr/yazar/erdogan-2bmursi-dogalgaz-satrancinin hedefleri-yazi-962134/ (ET:01.05.2019).
1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi, http://denizmevzuat.udhb.gov.tr/dosyam/deniz hukuku.pdf (ET:28.08.2019).