ÖZELLİKLERİ VE METODU İTİBARİ İLE İBN MÂCE’NİN İLK ŞERHİ EL-İ’LÂM

Hiç şüphesiz İbn Mâce’nin es-Sünen’i, mürsel ve maktû’ rivâyetleri ihtiva etmesi ve bazı âlimler tarafından Kütüb-i sitte’nin altıncı kitabı olarak kabul edilmesi nedeniyle önemli bir çalışmadır. Öte yandan İbn Mâce'nin es-Sünen’i babların fıkıh bakımından mükemmel sıralanışıyla da farklı bir özelliğe sahiptir. Devrin önemli muhaddislerinden Hanefî mezhebine mensup fakîh Moğultay b. Kılıç, özellikle hadîse dair yüzü aşkın eseriyle meşhur olmuş Memlûk Türkleri âlimlerindendir. Onun bu makalede ele alınacak İbn Mâce’nin es-Sünen’ine yazmış olduğu hadîs şerhi el-İ’lâm, bildiğimiz kadarıyla es-Sünen’in ilk şerhi olarak tanınır. Müellifin bu çalışması makalede önemi, özellikleri ve şârihin şerhteki metodu yönüyle ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

İbn Mâce, es-Sünen, Moğultay b. Kılıç, Şerh, Memlûkler, Türk, Muhaddis, Hadîs

PDF

___

Ahmed b. Hanbel (ö. 241/855), Müsned, Dâru’l-fikr, I-X, thk. Abdullah Muhammed Dervîş, Beyrut, 1411/1991.
Ayalon, David, (ö. 1376/1998), “The Mamluk Military Society, ‘names, titles and nisbas of the Mamluks’”, Collected Studies, Varioum Reprints, London, 1979.
...................., Memlûk Devletinde Kölelik Sistemi, Çev. Samira Kortantamer, Tarih İncelemeleri Dergisi, IV, s. 211-247, İzmir, 1989.
Bağdatlı, İsmail Paşa (ö. 1339/1920), Hediyyetü’l-ârifîn esmâi’l-müellifîn ve âsâri’l-musannifîn min Keşfi’z-zünûn, (Keşfüz’-zünûn ile birlikte), Dâru’l kütübi’l ilmiye, I-VII, Beyrut, 1429/2008, 1. Baskı.
Beyhakî, Ebûbekir Ahmed b. el-Hüseyn (ö. 458/1066), Ma’rifetü’s-sünen ve’l-âsâr, thk. Abdülmu’tî Emin Kal’acî, Dâru Kuteybe, I-XV, Beyrut, 1412/1991, 1. Baskı.
Buhârî, Muhammed b. İsmail (ö. 256/869), el-Câmiu’s-Sahîh, Mektebetü’l-İslâmiyye, I-VIII, İstanbul, trs.
……………….., et-Târîhu’l-kebir, Dâiretü’l-meârifi’l-Usmâniyye, neşr. Muhammed Abdilmuîd Hân, I-VIII, Haydarâbâd, trs.
Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd (ö. 400/1009’dan önce), es-Sıhâh (Tâcu’l-luga), thk. Ahmet Abdilgafûr Attâr, Dâru’l-alem lil-melâyîn, I-VI, Beyrut, 1407/1987, 4. Baskı.