Jale METİN KIYICI, Mahmut KALİBER, Hasan Hüseyin ÖZKÜLEKÇİ, Abdullah Eren SEKMEN, Abdulkadir UZUNYOL, Ahmet GÜLÜNÇ

Süt İneklerinde Memenin Fenotipik Özelliği ve Süt Kalitesi Arasındaki İlişki

Bu çalışma entansif bir süt sığırcılığı işletmesinde bulunan Holstein ineklerde memenin fenotipik özellikleriile somatik hücre sayısı (SHS) arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada ineklerde memefenotipik ölçüleri alınmış ve inekler GrupI (ideal meme özelliğinde olanlar) ve GrupII (ideal meme özelliğindeolmayanlar) şeklinde sınıﬂandırılmıştır. Meme özellikleri ile SHS, SHS ile süt verimi ve süt kompozisyonuarasındaki ilişkiye bakılmıştır. Ayrıca her bir grupta laktasyon sırası (1,2,3,4), laktasyon dönemi (1,2,3) ve kontrolhaftalarının (1,2..,10) etkisi istatistiki olarak incelenmiştir. SHS üzerinde grup (P<0.01), laktasyon sırası (P<0.05),laktasyon dönemi (P<0.01) ve kontrol haftası etkisi (P<0.05) istatistiki olarak önemli bulunmuş, interaksiyonlarönemli olmamıştır. GrupI’ de somatik hücre sayısı 5.04±0.09 Log10SHS adet ml-1 ve GrupII’ de 5.35±0.08 Log10SHSadet ml-1 olarak belirlenmiştir. Süt verimi, pH ve iletkenlik özelliklerinde grup etkisi önemli (P<0.01) bulunmuştur.Grup I ve Grup II için bu değerler sırasıyla; süt veriminde 34.79±0.91 lt gün-1 ve 30.15±0.81 lt gün-1, pH’ ta6.96±0.02 ve 7.02±0.01, iletkenlikte 5.59±0.26 ve 6.84±0.23 olarak belirlenmiştir. Ayrıca korelasyon değerlerinebakılmış SHS ile süt verimi arasında -0.258 değerinde önemli negatif yüksek korelasyon ve SHS ile pH ve SHSile iletkenlik arasında sırasıyla +0.552 ve +0.278 önemli pozitif yüksek korelasyon tespit edilmiştir. Elde edilensonuçlar üretilen sütün kalitesini arttırmak için memenin fenotipik özelliklerinin dikkate alınması gerektiğini,fenotipik olarak ideal olmayan memelerin süt kalitesini olumsuz yönde etkilediğini ortaya koymuştur

Anahtar Kelimeler:

Holstein, memenin fenotipik özellikleri, SHS, süt kalitesi

Relationship Between Udder Phenotypic Characteristics and Milk Quality in Dairy Cows

This study was conducted to investigate the relationship between somatic cell count (SCC) andsome udder properties of Holstein cows at an intensive dairy farm. Phenotypic udder measurements were takenand cows were classifed as Group I (cows with ideal udder characteristics) and Group II (cows without idealudder characteristics). The relationships between SCC and udder characteristics and between SCC and milk yieldand characteristics were assessed. Also, the effects of lactation number (1, 2, 3, 4), lactation periods (1, 2, 3) andthe control weeks were also investigated in each group. The effect of group (P<0.01), lactation number (P<0.05),lactation period (P<0.01) and control weeks (P<.05) on SCC were found to be signifcant, but the interactions werenot found to be signifcant (P>0.05). SCC was found to be 5.04±0.09 Log10SHS cells ml-1 in Group I and 5.35±0.08Log10SHS cells ml-1 in Group II. The effect of group on milk yield, pH and conductivity was found to be signifcant(P<0.01). The values for Group I and Group II were respectively determined as 34.79±0.91 lt and 30.15±0.81 lt formilk yield, 6.96±0.02 and 7.02±0.01 for pH and 5.59±0.26 and 6.84±0.23 for conductivity. Correlation analysesrevealed highly signifcant negative correlation (-0.258) between SCC and milk yield, highly signifcant positivecorrelation (+0.552) between SCC and pH and again highly signifcant positive correlation (+0.278) between SCCand conductivity. Current fndings revealed that udder phenotypic characteristics should be taken into account toimprove milk quality since non-ideal udders may negatively inﬂuence milk quality

Keywords:

Holstein Friesian, milk quality, SCC, udder phenotypic characteristics,

PDF

___

Akcan A, 1993. Karaköy Jersey’lerinde tip puantajı. Meme ve beden ölçüleri ile süt verimi arasındaki ilişkiler. Doktora Tezi. Ankara Üniv. Sağlık Bilimleri Ens. Ankara.
Alaçam E, Alpan O, Tekeli T, 1983. Süt İneklerinde bazı meme ölçümleri ve süt verimi ile subklinik mastitis arasındaki ilişkiler. Lalahan Zootekni Araş. Ens. Eylül-Aralık.22:3-4.
Anonim 2000. Türk Gıda Kodeksi – Çiğ süt ve ısıl işlem görmüş içme sütleri tebliği. Resmi gazete. 14.02.2000/23964. Tebliğ No: 2000-6.
Anonim 2016. Türkiye’de Süt Üretimi ve Kalite. http:// tarimvehayvancilik.blogcu.com/turkiye-de-sut-uretimi-vekalite/2462995.
Anonim 2016. Lineer değerlendirme. http://www.farmogen.net/ lineerdegerler.asp
Anonim 2016. Hayvanlar Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar. http://www.abmgrup.com.tr/index.php
Baştan A, 2013. İneklerde meme sağlığı ve sorunları: Sütün önemli fziksel ve kimyasal özellikleri. Kardelen Ofset Matbaacılık Tanıtım Hizmetleri San. Tic. Ltd. Şti. Yayınları, S.34-35, 2013, Ankara.
Berglund I, Pettersson G, Östtenso K, Svennersten-Sjaunja K, 2004. Frequancy of individual udder quarters with elevated CMT scores in cow’s milk samples with low somatic cell counts. Veterinary Record 155-213.
Göncü S, Özkütük K, 2002. Adana entansif süt sığırcılığı işletmelerinde yetiştirilen saf ve melez Holstein inek sütlerinde somatik hücre sayısına etki eden faktörler ve mastitis ile ilişkisi.Hayvansal Üretim 43(2):44-53.
Göncü S, 2010. Süt Somatik Hücre Sayımı ve Süt Sığırcılığında Önemi http://www.muratgorgulu. com.tr/altekran.asp?id=129. 23.11.2013.
Haas De YHW, Barkema Schukken YH, Veerkamo RF, 2002. Genetic parameters for clinical mastitis and traits for somatic cell count based on its lactation curve. 7th World congress on Genetic Applied to livestock Production. August 19-23 Montpellier. France.
Harmon B, 2001. Somatik Cell Counts: A Primer. National Mastitis Council Aannual Meeting Proceedings. USA. pp:3-9.
Hiemstra A, Groen A, Bovenhuis H, Ducro B, De Jong G, 2002. An Icar recommendation sheet for udder health and estimtion of genetic parameters for udder health. http://www.zod.wau.nl/ abg/hs/education/av/mschimstra.pdf.
Kennedy BW, Sethar MS, Moxley JE, Downey BR, 1982. Heritability of somatic cell count and its relationship with milk yield and composition in Holsteins. J Dairy Sci.65.843-847.
Koç A, 2006. Aydın ilinde yetiştirilen Siyah-Alaca ve Esmer ırkı sığırların laktasyon süt verimleri ve somatik hücre sayıları. Hayvansal Üretim 47(2):1-8. 2006.
Koivula M, Negussie E, Mantysaari EA, 2002. Genetic parameters for test day somatic cell count at different stages of lactation in Finnish-Ayrshire cattle. 7th World congress on Genetic Applied to livestock Production. August 19-23 Montpellier. France.
Kuczaj M, 2003. Analysis of changes in udder size of highyielding cows in subsequent lactations with regard to mastitis. Electronic J. Pol. Agric. Univ.. Ser. Anim. Husb. 6(1).
Kul E, Erdem H, Atasever S, 2006. Süt sığırlarında farklı meme özelliklerinin mastititis ve süt SHS üzerine etkileri. OMÜ Ziraat Fak. Dergisi 2006. 21(3):350-356.
Laevens H, Deluyker H, Schukken YH, De Meulemeester L, Vandermeersch R, De Muelenaere E, De Kruıf A, 1997. Inﬂuence of parity and stage of lactation on the somatic cell count in bacteriological negative dairy cows. J Dairy Sci. 3219-3226.
Mundan D, Meral B.A, Demir A, Doğaner M, 2015. Süt sığırı işletmelerinde sütteki somatik hücre sayısının ekonomik açıdan değerlendirilmesi. Harran Univ Vet Fak Derg 4 (2) 84- 89.
Rogers GW, Hargrove GL, 1991. Correlations among linear traits and somatic cell counts. J. Dairy Sci. 74:1087-1091.
Rogers GW, 1996. Using type for improving health of the udder and feet and legs. International Workshop on Genetic Improvement of Functional Traits in Cattle. January 21–23, 1996, Gembloux, Belgium.
Rogers GW, 1997. Genetic evaluations for mastitis and relationship between mastitis and udder type. International Red Cow Conference. October 1.Madison. WI.
Şahin O, 2011. Süt Sığırlarında Tip Sınıﬂandırması ve Vücut Kondisyonu Değerlendirme. Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği Yayınları, No:5.
Yamazaki T, Hagiya K, Takeda H, Sasaki O, Yamaguchi S, Sogabe M, Saito Y, Nakagawa S, Togashi K, Suzuki K, Nagamine Y, 2013. Genetic correlations between milk production traits and somatic cell scores on test day within and across frst and second lactations in Holstein cows. Livestock Sci.. 152;120- 126.
Yıldız N, Bircan H, 1994. Araştırma ve Deneme Metodları. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Yay.. Ders kitapları Seri No: 57. Erzurum.
Wattiaux MA, 2005. Prevention and detection. Dairy Essentials Chap.; 24 (93-96). Babcock Institute for International Dairy Research and Development. WI 53706. USA.