Muzaffer DENLİ, Ramazan DEMİREL, Abdullah SESİZ

Diyarbakır İli Hayvansal Üretime Dayalı Gıda Sanayisinin Durumu

Bu çalışma Diyarbakır ili hayvansal gıda (et, süt ve yumurta) işleme tesislerinin mevcut durumu, hammadde temini, üretim, kalite, teknik altyapı, kapasite kullanım durumu ve pazarlama koşulları ile kamu otoritesindenbeklentileri ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. Bu araştırma kapsamında, Diyarbakır ‘da bulunan toplam16 gıda ürünleri imalat ve işleme tesisi ziyaret edilerek, işletme sahipleri veya sorumlu yöneticileri ile yüz yüzegörüşmeler gerçekleştirilmiştir. Toplam 34 sorudan oluşan anket soruları işletmelerdeki yetkililere yöneltilmiş veelde edilen veriler kayıt altına alınarak değerlendirilmiştir. Araştırmada; Diyarbakır’da hayvansal gıdalarla ilgilitesislerden 8’inin süt ve süt ürünleri işleme, 7’sinin yumurta paketleme tesisi ve birinin et ve et ürünleri işlemetesisi olduğu saptanmıştır. Bu mevcut tesislerde toplam 115 kişinin istihdam edildiği belirlenmiştir. Tesislerinkapasite kullanım oranları (KKO) yoğurtta %16.6, ayranda %49.1, peynirde %11.7, tereyağında %25 ve yumurtapaketlemede %46.1 seviyesinde oldukça düşük olduğu tespit edilmiştir. Haksız rekabet sorununun işletmelerin%85.7’si için en önemli sorun olduğu, %14.3’ü için ise bunun ikinci sırada önem arz ettiği saptanmıştır. Sonuçolarak, Diyarbakır’da hayvansal ürün işleyen tesislerin düşük kapasiteyle çalıştıkları ve frmalar arası haksızrekabetin, bu sonucun ortaya çıkmasında etkili olduğu belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Diyarbakır, gıda sanayisi, hayvansal ürünler, istihdam

The Situation of Food Industry Based on Animal Production in Diyarbakır Province

The aim of this survey was to determine the current status of the animal products processing (meat,milk and eggs) industry: raw material supply, production, quality, technical infrastructure, capacity utilizationsituation, marketing conditions and expectations from the public authority. A total of 16 animal food productsmanufacturing company were visited and the study was carried out with frm owners or responsible staffs by faceto face interviews. The questionnaire consisting of 34 questions directed to the related personels and the answerswere recorded. We obtained that there were 16 animal food products processing frms in Diyarbakir province, 8 ofthem were dealing with milk and milk products processing and 7 of them were dealing with egg packaging andone of them was with meat and meat products processing. Our results showed that technical facilities were foundadequate, enterprise owners have enough production capasity but, their plant utilization is quite low for yoghurt,ayran, white cheese, butter and egg packaging as %16.6, %49.1, %11.7, %25 and %46.1, respectively. The unfaircompetition was the most important business problem for the frms as 85.7% and this subject was the secondimportant problem for the frms as 14.3%. As a result, animal products processing companies in Diyarbakır haveoperate with low capacity utilization rates and the main reason of this is determined as unfair competition betweencompanies.

Keywords:

Animal originated products, capacity utilization rate, Diyarbakır, food industry,

PDF

___

Anonim, 2011. Diyarbakır rekabetçilik ve kümelenme analizi raporu. Diyarbakır İli Tarım, Sanayi ve Hizmet Sektörlerinin Uluslararası Rekabetçilik ve Makro Düzey Kümelenme Analizi,
http://www.vezirconsulting.com/diyarbakirrekabetcilik-ve-kumelenme-analizi. (Erişim tarihi: 10.08. 2015).
Anonim, 2013a. Türkiye tarım sektörü raporu, 2013. Türkiye Odalar Birliği Yayını. http://www. Tobb.org.tr. (Erişim tarihi: 11.08.2015).
Anonim, 2013b. 81 İl sanayi durum raporu. Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı, Sanayi Genel Müdürlüğü, Ankara. http:// www.sanayi.gov.tr/Files/.../81-il-sanayi-durum-raporu- 27122013092121.pdf. (Erişim tarihi: 12.09.2015).
Anonim, 2015. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi verileri (TUİK).
http://www.tuik.gov.tr/ilGostergeleri/iller/DIYARBAKIR. pdf. (Erişim tarihi: 12.08.2015).
Aydemir C, Pıçak M, 2008. Ekonomik gelişme sürecinde tarımsanayi ilişkilerinin sektörler arası bütünleşmeye etkileri. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10: 129-147.
Demirbaş N, Armağan G, Koç A, Çukur F, 2005. AB sürecindeki Türkiye’de süt ve süt ürünleri sanayisinde kalite ve gıda güvenliğinin sağlanmasına süt hayvancılığı sektörünün uyum düzeyi, KalDer Forum, 25: 65-70.
Deniz H, 2010. Diyarbakır ili sanayi raporu, Karacadağ Kalkınma Ajansı. http://www.karacadag.org.tr/arastirma-raporlari-detay. asp?SayfaId=113. (Erişim tarihi: 10.09.2015).
Ertuğrul E, 2000. Sektörel araştırmalar, et ve et ürünleri, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. SA/00-3-6, Araştırma Müdürlüğü, TKB Matbaası, Ankara. 84s.
Fisunoğlu M, 2012. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde tarıma dayalı sanayiler, Türkiye Ekonomi Kurumu, Tartışma Metni, 2012/31. http://www.tek.org.tr. (Erişim tarihi: 11.09.2015).
Genç Ö, 2003. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ekonomik ve sosyal durum raporu. Türkiye Kalkınma Bankası Yayınları, http:// www. tkb.com.tr, (Erişim tarihi: 11.08.2015).
STB, 2010. “OSB Bilgi Sitesi”, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, Erişim: http://www.osbbs.osbuk.org.tr, (Erişim tarihi: 11.08.2015). SPSS 2006. SPSS Base 15.0 for Windows User’s Guide SPSS Inc. Chicago IL. 179p.
Ünlüoğlu Ü, 1986. Tarıma dayalı sanayileşmenin Türkiye sanayileşmesindeki yeri, Anadolu Üniversitesi SBE (Basılmamış), Yüksek Lisans Tezi.
Yılmaz İ, Karadaş K, Sarı M, Kaygısız A, 2015. Kars yöresindeki süt işleme tesislerinin mevcut durumu ve bazı üretim özelliklerinin belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(3): 77 - 82