Çok ölçütlü karar verme yaklaşımlarından analitik hiyerarşi süreci'nin hayvancılıkta kullanımı
Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP), bir probleme ait karar verme durumu için alternatif ve kriter sayısıarttığında oldukça yaygın kullanılan çok ölçütlü bir yaklaşımdır. Bu çalışmada, Hayvancılıkta AHP yöntemininkullanılabilirliliği araştırılmıştır. Hiyerarşik yapıyı oluşturmak için, süt verimi yüksek olan dört farklı ırk (SiyahAlaca, Simental, Esmer ve Jersey) kullanılmıştır. AHP yöntemi ile bu ırklar içinden en iyi süt veren ırk belirlenmiştir.Seçim işleminde kriter ölçütü olarak, süt verimini etkileyen bir takım çevresel faktörler (ilk buzağılama yaşı,buzağılama mevsimi ve laktasyon sırası) dikkate alınmış ve kriterlere ait ikili karşılaştırma matrislerini oluşturmakiçin uzman görüşüne başvurulmuştur. Bu görüşler dikkate alınarak en iyi süt verimine sahip ırkı belirlemek içinüç aşamalı bir hiyerarşik yapı oluşturulmuştur. Analiz sonucunda ise Siyah Alaca ırkı en yüksek süt veriminesahipken, Jersey en düşük süt verime sahip olmuştur.
Use in animal husbandry of analytical hierarchy process from multi criteria decision approach
Analytical Hierarchy Process (AHP) which the most widely used is an approach with multi criteriain case of the increase number of alternatives and criteria. In this study, it was investigated a usage of the AHPmethod at the animal husbandry. To create a hierarchical structure was used the four different races (Holstein,Brown Swiss, Simental and Jersey) with a high milk yield.As a criterion measure in the process selection, a set of environmental factors (age at frst parturition, calvingseason and lactation period) affecting milk yield was taken into consideration and was consulted to the expertopinion to constitute pairwise matrices. To determine race with the best milk yield take into consideration theseopinions were established a hierarchical structure with three stages. As a result of analysis, While the Holstein hadthe highest milk yield, the Jersey had the lowest milk yield.
___
- Armacost, R. L, Hosseini, J.C., 1994. Identifcation of determinant attributes using the analytic hierarchy process, Academy of Marketing Science. Journal Greenvale: Fall,. Vol. 22, Iss. 4; 383p.
- Cebeci, U., Kılınç, M.S., 2003. Hastane yeri seçimine analitik hiyerarşi yöntemi uygulanması,http://www.ufukcebeci.com/ Portals/57ad7180c5e7.../hastane_yeri.doc (Erişim tarihi: 18.11.2012).
- Çam, H., Toraman, A. 2003. Hazar Petrollerinin Pazar Stratejisi ve AHY Esaslı Alternatif Güzergah Değerlendirme Modeli, İstanbul Teknik Üniversitesi Dergisi, 2 (6): 4146.
- Dağdeviren, M., Eren, T. 2001. Tedarikçi frma seçiminde analitik hiyerarşi prosesi ve 01 hedef programlama yöntemlerin kullanılması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 16 (2): 4152.
- Dinçer, B.,Özaslan, M., 2004. İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Araştırması (2004), http://ekutup.dpt.gov.tr/ (Erişim Tarihi:18.11.2012).
- Dyer, R. F., Ernest, H. F.1992; Group Decision Support with the Analytic Hierarchy Process, Decision Support Systems, 8 (2): 99124.
- Evren, R., Ülengin, F. 1992. Yönetimde Çok Amaçlı Karar Verme, İstanbul Teknik Üniversitesi Yayını, Sayı: 1478, İstanbul.
- Forman, E.H., Gass, S.I. 2001. The Analytic Hierarcy Process: An Exposition, Operations Research, 49 (4): 469-486.
- Forman, E., Selly, M.A. 2001. Decisions by Objectives, World Scientifc. ISBN: 9810241437, Expert Choice Inc, Pittsburgh.
- Kuruüzüm, A., Atsan, N. 2001. Analitik hiyerarşi yöntemi ve İşletmecilik alanındaki uygulamaları. Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 1, 83105.
- Saat, M. 2010. Çok Amaçlı Karar Vermede Bir Yaklaşım: Analitik Hiyerarşi Süreci. http://dergi.iibf.gazi.edu.tr/pdf/2210.pdf, (Erişim tarihi: 18.11.2012 )
- Saaty, T.L. 1994. How to make a decision: The analytic hierarchy proceses. University of Pittsburgh, 24 (6): 1943.
- Saaty, T.L., 1996. Multicriteria Decision Making: The Analytic Hierarchy Process, Plannimg, Priority Setting, Resource Allocation, 2nd Edition, RSW Publications, Pittsburgh.
- Serdar, T.M. 2008. Analitik hiyerarşi süreci yöntemi ile süpermarket kuruluş yeri seçimi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, Eskişehir. 109s.
- Sipahioglu, A. 2003. Analitik Hiyerarşi Süreci, Osmangazi Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, Yayınlanmamış Ders Notları, Eskişehir, 3-9s.
- Kocamaz, M., Soyuer, H. 2002. İsletmelerde Bilgisayar Destekli insan Kaynağı Değerleme ve Seçme Süreci, http://www. bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=236, (Erişim tarihi: 18.11.2012).
- Liberatore, M. J., Anthony C. S. 1994. Using Knowledge Based System for Strategic Market Assessment, Information & Management, 27 (4): 221232.
- Expert Choice, 2011. Expert Choice version 11. Expert Choice Inc., Washington, USA.
- Zakarian, A., Kusiak, A. 1999. Forming teams: An analytical approach. IIE Transactions, Jan99, IIE Transactions, 31 (1): 8597.